1 Nisan, birçok ülkede farklı isimler altında insanların birbirine şaka yaptığı ve inananlarla “dalga geçilen” bir gün olarak kutlanıyor.
Kişiler birbirine şakalar yapıp kandırmaya çalışırken, tuzağa düşülen her durumda “Nisan 1!” diye sesleniyor.
Peki, kökeni neye dayanıyor? Bazı tarihçiler, 1 Nisan’ın kökenini 1582’ye kadar götürüyor.
Fransa o yıl Rumi (Jülyen) takvimden Miladi (Gregoryan) takvime geçti. Rumi takvimde yılbaşı, gün ve gecenin eşit olduğu bahar ekinoksunda kutlanıyor, bu da 1 Nisan'a yakın tarihte gerçekleşiyordu. Yeni takvimle yılbaşının 1 Ocak'a kaydığını unutanlar hala Mart'ın son haftasında 1 Nisan civarında kutlama yaptığı için bu kişilere “Nisan aptalları” denmeye ve şakalar yapılmaya başlandı.
Bazı tarihçiler ise 1 Nisan’ı, Latince “neşeli” anlamına gelen Hilaria festivali ile ilişkilendiriyor. Bu, antik Roma'da Kibele tanrıçasına tapanların mart ayı sonunda kutladıkları bir festivaldi. İnsanların kılık değiştirip başkalarını kandırmaya çalıştıkları festivalin, Mısır tanrıları İsis, Osiris ve Seth'ten esinlendiği sanılıyor.
Tüm dünyada Şaka Günü olarak bilinen 1 Nisan, çok geniş kitleler tarafından kullanılmaya başlanırken özellikle şirketler, siyasiler, kurum ve kuruluşlar için önemli bir iletişim stratejisine evrildi.
1 Nisan’da sahipleri şakalarıyla gündem olurken sosyal medyada yayılan bazı şakaların gerçek olmadığının anlaşılması ise günler alabiliyor.
Basın yayın organları da 1 Nisan öncesinde pratik şaka içerikli haberler yaparak bugüne katkı sunuyor. Tarihe geçen 1 Nisan şakalarının bazıları ise şöyle:
Portakal veren çam ağaçları
1950’de Güney California’nın Arrowhead Gölü yanındaki Rim of the World Otoyolu’nda araçlarıyla seyredenler, portakallarla dolu çam ağaçlarının varlığına tanıklık etti. Görenleri hayrete düşüren manzara, karikatürist Frank Adams’ın öncülüğündeki Skyforest kasabası sakinleri tarafından hazırlanmıştı.
San Bernardino Ulusal Portakal Şovu’ndan kalma 50 bin portakal, kasaba sakinleri tarafından bir gecede çam ağaçlarına yerleştirilmişti. Emeğe saygı!
Yer çekimi azalıyor
İngiliz gök bilimci Patrick Moore'un "Yer çekimi azalıyor" iddiası da unutulmayan şakaların arasında yer alıyor.
Moore, 1976 yılında BBC Radyo 2'ye yaptığı açıklamada, 1 Nisan saat 09.47'de Plüton, Jüpiter'in arkasından geçerken sıra dışı bir olayın meydana geleceğini, gezegenlerin bu dizilişinin Dünya'nın çekim gücünü azaltacağını söyledi.
Tam bu anda sıçrayanların havada uçma hissini duyumsayacaklarını söyleyen Moore'un bu açıklamasının binlerce kişi tarafından uygulandığı belirtildi.
Eyfel Kulesi taşınıyor
The Parisien gazetesi, 1986 yılında Eyfel Kulesi'nin sökülüp taşınması için anlaşmaya varıldığını yazdı. Habere göre Fransız kültürünün simgesi kabul edilen Eyfel, Paris'in doğusunda açılacak yeni Euro Disney parkında tekrar monte edilecekti. Eyfel'in yerine ise 1992 Olimpiyat Oyunları için 35 bin koltuk kapasiteli stadyum inşa edilecekti.
Naylon çorapla renkli televizyon
1962’de İsveç Devlet Televizyonu, teknik uzmanı Kjell Stensson’u ekranlara çıkararak yeni bir teknolojiyi tanıttı. Stensson’a göre televizyonlarının üzerini naylon çorapla kaplayan tüm İsveçliler, renkli ekrana kavuşacaktı.
Stensson, naylon çorabın ışığı nasıl büktüğünü ve bunun siyah beyaz görüntüleri renkli hâle getirdiğini uzun uzun anlattı. Hâlen binlerce İsveçlinin, babalarının televizyona nasıl naylon çorap geçirdiğini hatırladığı söylenir. İsveç, renkli televizyona 1970’te geçti.
Oyuncak üreticisi LEGO’dan “akıllı Legolar” şakası
Dünyanın en bilinen oyuncak üreticilerinden LEGO, 2021'deki 1 Nisan paylaşımında LEGO parçalarının insanların ayağına batması sonucu oluşan “acı verici” kazaları konu edindi.
Şirket, çoğu kişinin LEGO oyuncaklarına basması sonucu canının acıdığına işaret ederek, buna çözüm ürettiklerini öne sürdü.
LEGO, hazırladığı şakada üstüne basılacağını anlayan ve insanların ayaklarının altından çekilen "akıllı legolar" ürettiklerini duyurdu.
Alabama’da pi sayısı değiştirildi
1998’de New Mexicans for Science and Reason dergisinin Nisan sayısındaki kısa haberlerinde Alabama eyaletinin 3.14159 olan Pi sayısını İncil’e uygun şekilde 3.0 olarak değiştirdiği yer aldı. İddia, internet aracılığıyla hızlıca yayıldı ve yüzlerce kişi Alabamalı resmi kurumları telefon yağmuruna tuttu.
Haber, fizikçi Mark Boslough tarafından Alabama’da evrimin müfredattan çıkarılmasını eleştirmek üzere kaleme alınmıştı.
Twitter'dan sesli harf yasağı
“1 Nisan” gündeme gelince hatırlanan şakalardan biri de şimdiki adı X olan Twitter’in 2013’te yeni adının “Twttr” olacağı açıklamasıydı.
Twitter, yeni uygulamayla sesli harf kullanımına izin verilmeyeceğini ve sesli harf kullananların aylık 5 dolar ücret ödeyeceğini belirtti.
Şirketin şakasını desteklemek için yaptığı resmi açıklamada ise “Sesli harfleri eleyerek daha verimli ve yoğun bir iletişim formuna sahip olabileceğimize inanıyoruz. Aynı zamanda gelir kaynaklarımızı da geliştirmenin bir yolu olarak görüyoruz.” ifadeleri yer aldı.
