Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün her yıl yayımladığı Yolsuzluk Algı Endeksi’nin 2024 raporu açıklandı. Endekste Türkiye, 180 ülke arasında 34 puanla 107. sıraya gerileyerek, son yıllarda yaşadığı düşüşü sürdürdü.
Türkiye'de yolsuzluk algısı artışta
2024 Yolsuzluk Algı Endeksi'nde Türkiye, 34 puanla 107. sırada yer aldı. 2021 yılında 96'ncı sırada bulunan Türkiye, 2022’de 101’inci, 2023’te ise 115’inci sırada yer almıştı. Bu yılki sonuç, ülkenin son yıllarda yaşadığı yolsuzluk algısındaki artışı bir kez daha gözler önüne serdi.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 1995 yılından bu yana yayımladığı Yolsuzluk Algı Endeksi, her yıl 180 ülkenin kamu sektöründeki yolsuzluk seviyelerini değerlendiriyor. Endeks, 13 dış kaynaktan toplanan verilerle oluşturuluyor ve ülkelerin yolsuzlukla mücadeledeki başarılarını gözler önüne seriyor.
Yolsuzluk algısının en düşük olduğu ülkeler arasında Danimarka, Finlandiya ve Singapur yer alırken, yolsuzlukla en çok mücadele etmesi gereken ülkeler arasında Güney Sudan, Somali ve Venezuela öne çıkıyor.
Yolsuzluk Algı Endeksi, demokrasilerin gücünü ve kamu sektöründeki şeffaflık ve hesap verebilirliğin önemini vurguluyor. Türkiye'nin endekste gerilemesinin, zayıflayan demokratik kurumlar, artan hukuksuzluklar ve zayıflayan şeffaflıkla ilişkili olabileceği belirtiliyor. Ülkeler arasında yolsuzlukla etkili mücadele edenler genellikle güçlü, bağımsız kurumlara sahip ve özgür seçimlerin yapıldığı demokratik rejimlerken; otokratik ve baskıcı rejimlerde yolsuzluk algısının daha yüksek olduğu gözlemleniyor.
Yolsuzluk demokrasiyi zayıflatıyor
Yolsuzluk yalnızca bir ülkenin iç sorunlarıyla sınırlı kalmayıp, küresel çapta ciddi krizlere yol açabiliyor. 2024 raporunda, yolsuzluğun, küresel krizleri daha da şiddetlendirdiği ve iklim değişikliği gibi kritik meselelerin çözümünü engellediği ifade ediliyor. Yolsuzluğun, otokratları güçlendirmesi ve yasa dışı zenginleşmeyi teşvik etmesi, toplumsal huzursuzlukları artırarak demokrasiyi zayıflatıyor.
Endeksin bölgesel analizleri, farklı coğrafyalarda yolsuzlukla mücadele konusunda karşılaşılan zorlukları da ortaya koyuyor. Afrika, Asya Pasifik ve Orta Doğu gibi bölgelerde yolsuzlukla mücadele tedbirlerinin yetersiz kaldığı, bunun da insan hakları ihlalleri ve doğal afetlere karşı duyarsızlığı artırdığı belirtiliyor. Avrupa Birliği ve Batı Avrupa ülkelerinde ise, hassas dönemlerde yolsuzlukla mücadele çabalarının yeterli olmadığı, bunun bölgenin diğer sorunlarla başa çıkma kapasitesini sınırladığı vurgulanıyor.
Yolsuzlukla mücadelede en önemli faktörlerden biri, ifade ve toplanma özgürlüklerinin korunmasıdır. Sivil alanın güvence altına alındığı ülkelerde yolsuzlukla mücadele daha başarılı oluyor. Raporda, ifade özgürlüğü ve örgütlenme hakkı gibi temel özgürlüklerin ihlal edildiği ülkelerin, düşük yolsuzluk puanlarıyla karşılaştığına dikkat çekiliyor.
