Buca’nın tarihinde en eski mahallesi olarak bilinen Dumlupınar Mahallesi‘nin temeli, İzmir’in zengin Levanten ailelerinin yaz aylarını daha serin geçirmek isteğiyle bu çevrede köşklerini yaptırmaları ile başladı. Genel olarak iki katlı Levanten evlerinin bulunduğu mahallede onlarca tescilli yapı bulunuyor. Günümüzde hala Buca’nın tam merkezinde bulunan bu mahallede, geçmişi 1800’lü yıllarının sonuna dayanan yapılarda yaşayan birilerini görmek mümkün.
Ticaret merkezinin kısmen kayması ve Osmanlı’da gayrimüslümlere tanınan kapitülasyonla beraber Avrupa’dan çok sayıda aile, yeni dünya düzeninde ticarette yer almak için ülkeye yerleşti. Bunlardan bazıları var ki İzmir merkezli kurdukları ticari işleriyle kısa sürede zenginleşerek büyüdüler.
Ülkenin en varlıklı aileleri yaşıyordu
Öyle hızlı bir zenginleşme yaşadılar ki çoğu aile Buca’da özellikle Dumlupınar Mahallesi merkez alınarak malikaneler ve bağ evleri yaptırdılar. Buca Dumlupınar Mahallesi bir anda sadece İzmir’in değil ülkenin de en varlıklı ailelerinin yaşadığı bir mahalleye dönüştü. Bu ailelerden bazıları; Rees, Forbes, Aliotti, Barff, De Jongh, Aliotti ve Aliberti Aileleri, Dumlupınar Mahallesi ve yakınında yaşayan sadece birkaç aileden biri.
Bucalı Levanten aileler, bu hızlı zenginleşmeyi bulundukları yerleri dönüştürüp güzelleştirerek de Buca’ya değer kattılar. Ailelerin izleri bugün, yaptırdıkları köşkler, bahçeler, ince işçilik isteyen nitelikli yapılar ve at yarışlarıyla hem Buca’da hem de Dumlupınar Mahallesi’nde görmek mümkün. Öyle ki Rees ve Forbes Ailelerinin kendi çabalarıyla yaptırdıkları Şirinyer-Buca tren yolu ve özellikle 5:18 Treni efsanesi hala ve hala günümüzde konuşuluyor.
Buca Dumlupınar Mahallesi’nde çoğunlukla, tipik orta gelirli Levanten ailelerinin iki kat ve bahçesinden oluşan Buca Ev’leri bulunuyor. Buca Evi, Buca’daki konut tiplerinden sadece biri olmasının yanında en çok rastlanıldığı yerlerden biri de Dumlupınar Mahallesi. Onlarca tescilli ve tarihi yapının bulunduğu Buca Dumlupınar Mahallesi’nde; Buca’nın en eski çarşısı Yanıkkahveler günümüzde Bucalıların buluşma noktası olmaya devam ediyor.
Yanıkkahveler olarak da biliniyor
Daha önceleri yangında büyük zarar gören kahvelerden dolayı Yanıkkahveler adı verilen mahalleye daha sonra, Dumlupınar Mahallesi ismi verilmiş. Mübadele döneminde ağırlıklı olarak Selanik Mübadillerinin yerleştiği Buca Dumlupınar Mahallesi’nde örnek olunacak bir dönüşüm hikayesi yaşanıyor. Atıl durumda bulunan evlerin tek tek restore edilmesiyle beraber Dumlupınar Mahallesi; yeniden yükseldiği ve hak ettiği konuma gelerek geçmişte kaldığı düşünülen şanlı günlerine yavaş yavaş geri dönüyor. Buca Belediyesi’nin Sokak Sağlıklaştırma projesiyle beraber tarihi ve tescilli yapılar korunarak tekrardan cazibe merkezine döndürülecek.
Dumlupınar Mahallesi'nde bu noktaları da gezmeyi ihmal etmeyin
-Hacı Davut Fargoh Köşkü
-Boudja Gastro Pub
-DOM Kilisesi (Ziyaret için öncesinde randevu almanız gerekebilir)
-Muradiye Cami
-Yanıkkahveler
-Baltazzi Köşkü
-Barış Manço Sanat Sokağı
-Kızıl Deli Şarap Evi
-Manoli Otel
-Russo Köşkü
-Çorbacılar Sokağı
-Dutlu Sokak
-Buca Tostçusu
-Kunduracı Salih Usta
Dumlupınar Mahallesi'ne nasıl gidilir?
Otobüs ile: 104, 304, 470, 476, 490, 515, 676, 805 ve 940 numaralı ESHOT otobüsleriyle 40035 numaralı Dokuz Eylül Eğitim Fakültesi otobüs durağında inerek 1 dakikalık yürüyüşle Buca Dumlupınar Mahallesi’ne ulaşabilirsiniz.
