Fixed mindset yani sabit zihniyet, düşünce yapısının değiştirilmesinin zor olan kişileri tanımlamak için kullanılan bir terim olarak karşımıza çıkar. Sabit zihniyete sahip olan kişi yeteneklerinin ve zekasının doğuştan geldiğine inanmaktadır. İşte detaylarıyla Fixed mindset (Sabit zihniyet) ne demek? Sabit zihniyet sahibi insanın özellikleri nelerdir?
Fixed mindset (Sabit zihniyet) ne demek?
Sabit zihniyet (fixed mindset), bireylerin yeteneklerinin ve zekalarının doğuştan geldiğine ve değiştirilemez olduğuna inandıkları bir düşünce yapısını tanımlar. Bu zihniyet, gelişime ve öğrenmeye kapalı olup, bireylerin potansiyelini sınırlayan bir bakış açısını temsil eder. Carol Dweck’in geliştirdiği bu kavram, gelişim zihniyetinin (growth mindset) tam zıttıdır ve kişisel gelişimi engelleyen bir faktör olarak öne çıkmaktadır.
Sabit zihniyete sahip insanlar, yeteneklerinin ve zekâlarının sabit olduğunu düşündükleri için hata yapmaktan korkarlar ve başarısızlıkları genellikle bir eksiklik olarak görürler. Bu zihniyet, sorumluluk almaktan kaçınma, başarısızlıkları bahanelerle örtme ve öğrenmeye kapalı olma gibi davranışlara yol açar. Sabit zihniyet, kişinin özgüvenini olumsuz etkiler ve sürekli olarak kendini kanıtlama çabasına girmesine neden olur.
Sabit zihniyet, özellikle çocuk gelişimi ve eğitimde de sıkça ele alınan bir konudur. Birçok çocuk psikoloğu, çocukların zeka veya yeteneklerinin değil, çabalarının ve gelişim süreçlerinin daha önemli olduğunu vurgular. Sabit zihniyete sahip çocuklar, başarısızlık korkusuyla kendilerini denemekten kaçınabilir ve gelişim fırsatlarını geri tepebilir.
Sonuçta sabit zihniyet, bireylerin değişime kapalı olduğu, yeteneklerinin ve zekalarının sabit olduğuna inandığı bir düşünce yapısıdır. Gelişime açık olan ve çabayı ön planda tutan gelişim zihniyetinin tam karşısında yer alan bu tutum, kişisel ve mesleki gelişimi engelleyebilir. Sabit zihniyetin üstesinden gelmek, bireylerin potansiyellerini keşfetmeleri ve başarıya ulaşmaları için kritik öneme sahiptir.
Sabit zihniyet sahibi insanın özellikleri nelerdir?
Sabit zihniyet (fixed mindset) sahibi bireyler, yetenek ve başarının doğuştan geldiğine ve değiştirilemeyeceğine inanan bir düşünce yapısına sahiptir. Bu kişiler, belirli özellikleriyle öğrenme ve gelişime karşı direnç gösterirler. İşte sabit zihniyetin öne çıkan özellikleri:
- Sabit zihniyete sahip bireyler, başarılarının yalnızca doğal yeteneklerine bağlı olduğuna inanırlar. Bir işi yapıp yapamayacakları tamamen yeteneklerine bağlıdır ve geliştirmek için çaba harcamazlar.
- Hata yapmak, sabit zihniyetli insanlar için bir tehdit ve başarısızlık işaretidir. Hataları aşağılayıcı bir unsur olarak görürler ve bu da onların risk almaktan kaçınmalarına neden olur.
- Bu bireyler, yaptıkları işlerde yalnızca olumlu geri bildirim almaya odaklanırlar. İyi notlar veya övgüler, onların başarı kriteridir; dolayısıyla eleştiriden kaçınırlar.
- Sabit zihniyetli insanlar, yalnızca iyi oldukları alanlarda gelişim gösterirler ve hata yapmaktan kaçındıkları için yeni alanlarda ilerleme kaydedemezler.
- Zorluklar karşısında risk almayı reddederler ve yeni mücadelelere girmekten kaçınırlar. Bu durum, onların hayallerini gerçekleştirmelerine engel olur.
- Sabit zihniyetli bireyler, başarılarını doğal yeteneklerine veya geçmişlerine bağlarlar ve yeterli yetenekleri olmadığına inanırlarsa gelişim göstermeyi reddederler.
- Bu düşünce yapısına sahip bireyler, özgüven eksikliği yaşar ve zorluklar karşısında hızla pes ederler. En küçük bir engelle karşılaştıklarında başarısız olduklarını kabul ederler.
- Sabit zihniyetli bireyler, yeni bilgiler ve beceriler öğrenmeye açık olmazlar. Aynı rutin işleri yapmayı tercih ederler ve yeniliklere karşı direnirler.
- Sabit zihniyetin etkileri, kişinin hem iş hayatında hem de özel yaşamında gelişimini engelleyebilmektedir. Genel olarak düşünceleri kapalı olan bu bireyler, kendilerini sınırlı bir potansiyel içinde görürler ve başarıya ulaşma yolunda karşılarına çıkan zorluklar karşısında cesaretlerini kaybederler.
