İnsanlığın geçmişi her zaman merak konusu olmuştur. İnsanlık var olduğundan beri arkasında yaşamına dair kalıntılar bırakmıştır. Binalar ise insanlardan çok toplumları temsil ediyor. Dünyada bulunan en eski yapıların tarihi ise M.Ö. 11 bin yıllara kadar dayanıyor. Dünyadaki en eski yapıları sizin için derledik...
Göbeklitepe M.Ö. 11.000
Göbeklitepe veya Göbekli Tepe, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki Şanlıurfa ilinin 18 km kuzeydoğusunda, Haliliye ilçesine bağlı Örencik köyü yakınlarında yer alan Neolitik bir arkeolojik sit alanıdır.
MÖ 9600–9500 civarına tarihlenen Göbeklitepe, dünyanın şu ana kadar bilinen en eski tarihî yapısıdır. Bazı popüler kaynaklarda "tarihin sıfır noktası" nitelendirmesiyle de anılmaktadır. Yapıt, dünyanın bilinen en eski megalitleri olan taş sütunlarla, bir dizi büyük dairesel yapıdan oluşmaktadır.
Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ'a ait olduğu düşünülen bu yapıda T biçimindeki 10-12 dikilitaş yuvarlak planda dizilmiş, araları ise taş duvarlarla örülmüştür. Yapının merkezinde daha yüksek boyda olan iki dikilitaş, karşılıklı olarak yerleştirilmiştir. Bu dikilitaşların çoğu üzerinde insan, eller ve kollar, çeşitli hayvan ve soyut semboller, kabartılarak veya oyularak betimlenmiştir. Bölgede yapılan kazılarda çıkartılan bazı heykel ve taşlar, günümüzde Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.
Tell Qaramel M.Ö. 11.000
Tell Qaramel, günümüz Suriye'sinin kuzeyinde, Halep'in 25 km kuzeyinde ve Toros dağlarının yaklaşık 65 km güneyinde bulunan bir anlatı veya arkeolojik höyüktür. Halep'e akan Quweiq Nehri'nin bitişiğinde yer alır.
Tell Qaramel’e ait kanıtlar 1970’lerin sonlarında bulundu, ama alanın kazısı 1999’a kadar başlamadı. Arkeolojik kazılar, Tell Qaramel yerleşiminin M.Ö. 10.900 ila 8800 yılları arasında var olduğunu ortaya koydu. Şu anda Tell Qaramel’in daha da yaşlı olabileceğini düşündüren yeni araştırmalar var.
Araştırmacılar Tell Qaramel’den çakmaktaşı, kemik ve kireçtaşı kapları ve süslenmiş cholorite ve taş nesneler de dahil olmak üzere çeşitli eserler ortaya çıkardı. Tell Qaramel’de birkaç yuvarlak kulenin tarihi M.Ö. 10.650’ye kadar uzandığı düşünülüyor. Bunlar dünyanın en eski kuleleridir. Ünlü Jericho Kulesi’nden birkaç yüzyıl öncesine dayanırlar.
Eriha Kulesi M.Ö. 8.000
Eriha Filistin Ulusal Yönetimi'nin Batı Şeria bölümünde Ürdün Nehri yanında yer alan bir yerleşim yeridir. 8,5 metre yüksekliğindeki Eriha Kulesi Neolitik dönemde inşa edilmiştir. Göbeklitepe ve Tell Karamel ile birlikte insan eliyle yapılmış en eski binalardan. Ancak kulenin neden yapıldığı ve nasıl kullanıldığı hala bilinmiyor. İşlenmiş taşlardan inşa edilen kulede 22 basamaklı iç merdiven bulunuyor ve yapı koni biçiminde.
Çatalhöyük M.Ö. 7.400
İnsanlık tarihinin en eski yerleşim yeri, Konya yakınlarındaki Çatalhöyük, Neolitik dönemden kalma bir “proto-şehir”. Avcı toplayıcılıktan ve göçebelikten yerleşik düzene ve şehirleşmeye geçişin ilk örneği olan Çatalhöyük’te yaklaşık 8000 kişi yaşıyordu. Evlerin çatılarından aşağıya merdivenle inilen konutlar yassı ve yuvarlatılmıştı. Tarım ve hayvancılık yaparak geçimlerini sağlayan şehir halkı, insanlık tarihinde bir ilkti.
Khirokitia (Hirokitya) – MÖ 5800
Akdeniz’deki en eski yerleşim yerlerinden biri, Kıbrıs adasındaki Khirokitia’dır. Bu yerleşim yerinde düz çatılı kerpiç dairesel evler ve evlerin içinde ocak, çanak gibi eşyalar bulunuyor. Antik kentin bir diğer özelliği ise erken organize toplum olarak savunma duvarları inşa etmeleri. UNESCO tarafından 1998 yılında Dünya Mirası olarak ilan edildi. Doğu Akdeniz'in en önemli ve en iyi korunmuş tarih öncesi bölgelerinden biridir.
Durankulak – MÖ 5500
Kuzeydoğu Bulgaristan’daki modern şehir Durankulak’ta MÖ 5500’e uzanan kalıntılar bulundu. Paleolitik döneme ait yapıların yanı sıra geç Neolitik yerleşim katmanı da arkeologlar tarafından ortaya çıkarıldı. İlginç olan ise 7500 yaşındaki bir şehir için oldukça az yapının bulunması. Taş yapılar ve binalar, kentin gizemini saklıyor.
Perperikon – MÖ 5000
Perperikon, Balkanlardaki en büyük megalit bölgesi. Bulgaristan’ın Kırcaali kasabasının 15 km kuzeyinde kayalık bir tepede yer alıyor. MÖ 5000 yılına kadar uzanan kalıntıların üzerinde çok sayıda uygarlığın izleri bulundu. Bronz ve Erken Demir Çağı örneklerinin yanı sıra Roma dönemi kalıntıları da bulunuyor. Arkeologların asıl ilgisini çeken ise MÖ 1500’e uzanan bir Trakya şehrinin kanıtları. Medokos’un MÖ 424’te kendisini Trakya kralı ilan ettiği yer burası olabilir.
Barnenez – MÖ 4500
Fransa’nın Britanny şehrindeki Barnenez, Avrupa’daki en eski yapılardan ve aynı zamanda en büyük melolitik türbe. MÖ 4500’lerden kalma yapıya, birkaç yüzyıl sonra iki mezar odası daha eklenmiş. 75 metre uzunluğunda, 25 metre genişliğinde, 9 metre boyundaki bu devasa yapı yaklaşık 7000 m3 taşla yapılmış, ağırlığı yaklaşık 14.000 ton kadar. Üzerinde armalı gravürler, noktalı balta süslemeleri bulunuyor. Manş Denizi’ne bakan bir tepenin üzerindeki yapı farklı odalardan ve geçitlerden oluşuyor.
Bougon Tümülüsü M.Ö. 4.700
Bougon Tümulusu veya Bougon Nekropolü Nouvelle-Aquitaine'de Exoudon ve Pamproux arasında, La-Mothe-Saint-Héray yakınlarındaki Bougon'da bulunan beş Neolitik höyükten oluşan bir gruptur., Fransa 1840'taki keşifleri büyük bilimsel ilgi uyandırdı. Anıtları korumak için site, 1873'te Deux-Sèvres departmanı tarafından satın alındı. 1960'ların sonlarında kazılar yeniden başladı. Bu tarih öncesi anıtın en eski yapıları MÖ 4800 yılına aittir.
Saint Michel Tümülüsü M.Ö. 4.500
Saint-Michel tümülüs, Fransa'nın Brittany bölgesindeki Carnac'ın doğusunda bulunan megalitik bir mezar höyüğüdür. Kıta Avrupası'nın en büyük mezar höyüğüdür.
