Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, gıda güvenliğini sağlamak amacıyla önemli bir uygulamayı devreye soktuklarını açıklamıştı. Bakan Yumaklı, taklit ve tağşiş yapılan gıda ürünlerinin listesinin artık anlık olarak "guvenilirgida.tarimorman.gov.tr" adresinde yayınlanacağını duyurmuştu.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın bu yeni uygulamasına TMMOB Gıda Mühendisleri Odası’ndan da destek geldi. Oda tarafından yapılan açıklamada, “Tüketici sağlığının korunması ve sektördeki haksız rekabetin önlenmesi için bu şeffaf uygulamayı olumlu buluyoruz,” denildi.
Oda, uygulamanın etkili olabilmesi için denetimlerin daha sık ve etkili yapılması gerektiğini vurguladı. Yapılan denetimlerde 2022’den bu yana 463 ürünün taklit ya da tağşiş yapıldığı tespit edildiği, özellikle baharat, zeytinyağı, bal ve süt ürünlerinde hileli üretimlerin yaygın olduğuna dikkat çekildi.
Sıkı denetim çağrısı
Açıklamada, firmaların caydırılması için denetimlerin daha da artırılması gerektiği ifade edilirken, küçük işletmelerde de gıda güvenliği koşullarının sağlanmasının önemine değinildi. Oda, ayrıca, gıda mühendislerinin istihdam edilmesinin zorunlu hale getirilmesi gerektiğini belirterek, “Halkın sağlığını korumak için, merdiven altı üretimlerin önüne geçilmelidir” denildi.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından bugün açıklanan, laboratuvar sonucuyla taklit veya tağşiş yapıldığı tespit edilen gıdaları üreten/ithal eden ve piyasaya arz eden firmalar kamuoyu ile paylaşmıştır.
Tüketici sağlığının ve menfaatinin korunması ve gıda sektöründe haksız rekabetin önlenmesi amacıyla 2012 yılında başlayıp süregelen bu uygulamada, 2022 yılından bu yana firmalar ifşa edilmemiş, kamuoyu ile paylaşılmamıştı. Dün Sayın Bakanın açıklaması ile bugün listeler kamuoyu ile paylaşılmaya başlanmıştır. Ayrıca Tarım ve Orman Bakanlığı yerinde ve doğru bir karar ile bundan sonra bu tür firmaları bekletmeden web sayfasından anlık olarak kamuoyu ile paylaşacağını duyurdu. Oda olarak tüketicinin bilgilendirilmesini ve Bakanlık denetimlerinin sonucunun hızlı bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmasını önemsiyor, gerekli olduğunu düşünüyoruz. Bugüne kadar yeterince şeffaf olmayan bu süreçlerin son bulmasıyla ve bunun gibi uygulamaların sağlıklı işletilmesi ile tüketicilerin kurumlara ve sektöre olan güveninin artacağına inanmaktayız. Bu kapsamda Tarım ve Orman Bakanlığının bu yeni uygulamasını destekliyor ve olumlu buluyoruz.
Listelerde azalma yaşanmamış!
Yayınlanan listede 2022 yılından itibaren 463’e yakın üründe taklit veya tağşiş yapıldığı görülmüştür. Yine bu yıl yapılan 940 bin denetimde 16.000 uygunsuzluk tespiti söz konusu olmuştur. Bu uygunsuzlukların ne kadarının gıda güvenliğine dair olup olmadığı açıklamalarda ifade edilmemiştir. Gıda ürünlerinde yüksek pestisit kalıntıları olanlar, limitlerin üzerinde mikotoksin bulunanlar ve ilgili mevzuata göre sınır değerlerin üzerinde mikroorganizma çıkan gıdalar ifşa listelerde yer almamıştır.
Bugün yayınlanan söz konusu listeler incelendiğinde,
- Özellikle baharatlar, zeytinyağı, süt ürünleri, bal ile et ürünlerinde tağşişin yüksek olduğu,
- Alkolsüz içecekler, çikolata ürünleri gruplarında ve bitki çayları başlığında ilaç etken maddesi kullanımına devam edildiği,
- Alkollü içeceklerde ürüne dışarıdan alkol katılımının devam ettiği görülmüştür.
Denetim sıklığı ve etkinliği artırılmalı
Listelerde geçmişe göre herhangi bir azalma söz konusu olmamıştır. Bu da bize gıda sektöründe taklit ve tağşişin önlenmesi için denetim sıklığı yanında etkinliğinin de artırılması gerektiğini göstermektedir. Çoğu işletmelere yılda bir defa yapılan ve etkin olmayan denetim ile sektörde herhangi bir caydırıcılık oluşturulamayacağını bu listeler bize anlatmaktadır. Yetersiz olan Bakanlık denetçi sayısı arttırılmalı, Bakanlığa başta Gıda Mühendisleri olmak üzere bu konuda eğitim almış teknik personel alımları yapılmalıdır.
Yine Bakanlığın; beyana dayalı üretim izni modelini bırakıp, tüm gıda işletmeleri için Bakanlık denetimi ve kontrolü sonucu onay verildikten sonra üretimin yapılabildiği sisteme geçilmelidir. Halkın Gıda Güvenliği, doğruluğu tespit edilmemiş beyanlara bırakılmamalıdır.
Gıda danışmanlığı sistemi getirilsin
Gıda işletmelerini merdiven altından kurtarmak için kayıt altına alınması yeterli bir uygulama değildir. Küçük işletmelerde de gıda güvenliği koşullarını sağlayacak şekilde çalışmalar yapılmalı, Çalıştırılması Zorunlu Personel (ÇZP) zorunluluğu buralarda da uygulanmaya başlanmalıdır. Bunun için Odamızın önerdiği Yetkilendirilmiş Gıda Danışmanlığı sistemi hayata geçirilmelidir.
TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu"
