İzmir, sadece tarihi ve kültürel zenginlikleriyle değil, aynı zamanda mutfağıyla da Türkiye’nin en özel şehirlerinden biridir. İzmir mutfağı dendiğinde, çeşit çeşit İzmir köfteleri akıllara gelmektedir. İzmir'in köfteleri; her damağa hitap eden farklı tarifleriyle, kendine özgü pişirme yöntemleriyle de dikkat çekiyor. İzmir, köfte tutkunları için adeta bir cennet. Peki, İzmir'in meşhur köfteleri neler? İşte İzmir'in meşhur köfteleri...
İzmir köfte
Sulu İzmir köfte olarak da bilinen bu yemek, yaklaşık 200 yıllık bir lezzettir. Yapımının pratikliğiyle öne çıkan İzmir köfte, çeşitli şekillerde pişirilebilir. Fırında, güveçte ve tencerede pişirilebilir. patates, domates, yeşil biber, sarımsak ve kuru soğan da içeren bu yemek, kırmızı etin en lezzetli hallerinden biridir.
İzmir köfte için gereken malzemeler:
- Yan ürünler için: 4 adet patates, 2 adet domates, 2 adet yeşil biber, 2 diş sarımsak
- Köftesi için: 500 gram dana döş kıyma, 1 adet yumurta, 1 adet rendelenmiş küçük boy kuru soğan, 1 diş rendelenmiş sarımsak, 1 çay kaşığı kekik, 1 çay kaşığı kimyon, 3 yemek kaşığı ufalanmış bayat ekmek veya galeta unu, tuz, karabiber.
- Sosu için: 1 tatlı kaşığı domates salçası, 1 tatlı kaşığı biber salçası, 2 su bardağı su, 2 yemek kaşığı sıvı yağ, tuz, karabiber, kekik, sıvı yağ
İzmir köfte yapımı
-Köftelerinizin lezzetini artırmak için, kıymayı geniş bir kaseye alın. Üzerine rendelenmiş kuru soğan, sarımsak, kekik, kimyon, tuz ve karabiberi ekleyin. Ardından, yumurtayı ve galeta ununu da karışıma ekleyerek tüm malzemeleri güzelce yoğurun. Hazırladığınız harçtan ceviz büyüklüğünde parçalar alıp parmak şeklinde şekil verin.
-Patatesleri soyup elma dilimi şeklinde doğrayın. Derin bir tavada yeteri kadar sıvı yağ ısıtıp, önce patatesleri, ardından şekil verdiğiniz köfteleri kızartın. Kızartma işlemi kısa sürede olmalı, fazla bekletmeyin, çünkü köfteler fırında pişecek.
-Fırın kabınıza kızarmış köfteleri ve patatesleri yerleştirin. Üzerine dilimlediğiniz domates ve biberleri ekleyin. Sarımsakları da parçalara ayırarak yerleştirdikten sonra, sosu hazırlamak için, salçaları, suyu, sıvı yağı, tuz, karabiber ve kekik ile iyice karıştırın. Hazırladığınız sosu köfte ve patateslerin üzerine dökün.
-Fırınınızı 200 dereceye ayarlayın ve köfte ile patatesleri fırına verin. Suyu biraz çekene kadar yaklaşık 45 dakika pişirin. (Fırın türüne göre süre değişebilir, bu yüzden pişirme işlemini dikkatlice takip edin.)
Çeşme köfte
Çeşme birçok ürünüyle meşhur olduğundan, köftesi pek bilinmemektedir. Çeşme köftesi sarımsak ve baharatlarla yapılan, yumurtayla harmanlanan özel bir lezzet. Bu köfte halk arasında "sıkma" olarak da biliniyor.
Çeşme köftesi için gereken malzemeler
- Köftesi için: 1 adet küçük boy soğan (rendelenmiş), 1 adet yumurta, tuz, kimyon, karabiber, toz kırmızı biber, 1 çay bardağı su, 3 yemek kaşığı kuru nane
- Yan Malzemeler: 2 adet patates, 3 adet domates (göbek kısmı çıkarılmış), 4-5 adet yeşil biber, un (köfte ve sebzeleri kaplamak için), zeytinyağı (kızartma için)
Çeşme köftesi yapımı
-İlk olarak, rendelenmiş soğanı geniş bir kaseye alın. Üzerine yumurtayı, tuz, kimyon, karabiber, toz kırmızı biber, kuru nane ve suyu ekleyin. Tüm malzemeleri güzelce yoğurun. Yoğurma işlemi, köftenin daha lezzetli ve yumuşak olmasını sağlar. Karışım homojen hale geldiğinde, elinizle köfteleri top top şekle getirin.
-Patatesleri soyup yuvarlak yuvarlak doğrayın. Domateslerin iç kısmını çıkarıp, yuvarlak şekilde dilimleyin. Hazırladığınız patatesleri, domates dilimlerini ve yeşil biberleri unla kaplayın. Bu işlem, köftelerinizin yanına ekleyeceğiniz garnitürlerin çıtır çıtır olmasını sağlayacaktır.
-Bir tavada zeytinyağını ısıtın ve ilk olarak patatesleri, ardından domatesleri ve biberleri kızartmaya başlayın. Sebzelerin her iki tarafını da güzelce kızarttıktan sonra, bir tabağa alıp bekletin.
-Köftelerin üzerine bolca un serpin ve her birini yuvarlak şekilde yassılaştırın. Bu aşama, Çeşme Köftesi’nin en belirgin özelliğidir; köftelerinizin bol unlu olması gerekir.
-Aynı tavaya tekrar bolca zeytinyağı ekleyin ve ısındığında, yassılaştırdığınız köfteleri tavaya yerleştirin. Köftelerin üzeri kahverengiye dönene kadar pişirin, ardından diğer tarafını çevirin. Köftelerinizin beyaz kalmaması için her iki tarafının da iyice kızardığından emin olun.
-Köfteler piştikten sonra, bir tabağa alıp üzerine daha önce kızarttığınız patates, domates ve biberleri yerleştirin. Tüm malzemelerle birlikte sıcak servis yapın.
Ödemiş köftesi
Ödemiş ilçesinin en meşhur lezzeti şüphesiz ki Ödemiş köftesidir. Bilinirliğiyle yerel bir sembol olarak anılan Ödemiş köftesi; Yağlı ekmek üzerine konan bol baharatlı köfte ile servis edilir. Bu köfte, yanında servis edilen koyun yoğurdu ile enfes bir lezzet oluşturmaktadır. Ödemiş köftesinin en önemli özelliklerinden biri, dinlendirilmiş bir harçla yapılıyor olmasıdır.
Ödemiş köftesi için gereken malzemeler: 500 gram kıyma, 1 çay bardağı irmik, 1 adet rendelenmiş kuru soğan, kimyon, karabiber, tuz, tereyağı, toz kırmızı biber, yarım ekmek, 1 adet domates ve birkaç dal maydanoz.
Ödemiş Köftesi nasıl yapılır?
-Kıyma, irmik, rendelenmiş soğan, kimyon, karabiber, tuz ve toz kırmızı biberi bir yoğurma kabına alın. Tüm malzemeleri homojen bir şekilde karıştırıp iyice yoğurun. Bu işlem, köftelerin lezzetini artıracak ve daha iyi şekil almasını sağlayacaktır. Harcı yoğurduktan sonra, köftelere parmak şeklini verin.
-Hazırladığınız köfteleri buzdolabında yaklaşık 30 dakika kadar dinlendirin. Bu adım, köftelerin daha lezzetli ve dağılmadan pişmesini sağlar.
-Tereyağını bir tavada eritin ve içine toz kırmızı biber ekleyin. Ekmekleri ortadan ikiye kesip, bu yağlı karışıma bandırarak her tarafını iyice yağlayın. Yağlanan ekmekleri, istediğiniz büyüklükte dilimleyerek servis tabağına alın.
-Köfteleri pişirmek için döküm tavayı veya tost makinesini tercih edebilirsiniz. Her iki yöntemle de köftelerinizin dışı çıtır çıtır olacak, içi ise yumuşak kalacaktır. Köfteleri her iki tarafı güzelce kahverengileşene kadar pişirin.
-Pişen köfteleri, daha önce yağladığınız ekmeklerin üzerine yerleştirin. Üzerini taze domates dilimleri ve doğranmış maydanoz ile süsleyerek, sıcak servis yapın.
Tire köftesi
Tire köftesi, İzmir'in en sade köftesidir. Köfte harcına sadece tuz ilave edilmektedir. Çünkü Tire köftesine lezzet veren unsurlar, sunumundaki malzemelerdir. Tabağın dibine sıvanan yoğurduyla, kızdırılmış tereyağıyla lezzetlendirilen Tire köftesi, şişten tabağa çekilerek servis edilmesinin ardından üstüne eklenen maydonoz ve kuru biberle tadına tat katıyor.
Tire köftesi için gereken malzemeler:
- Köfte için: 500 gram orta yağlı kıyma, 1 çay kaşığı tuz, 1 çay kaşığı karabiber,
- Domates sos için: 4 adet orta boy domates, 1 yemek kaşığı tereyağı, 1 çay kaşığı tuz, 1 çay kaşığı karabiber, 1 çay kaşığı pul biber
- Servis için: 3-4 adet cherry domates, 3-4 adet sivri biber
Tire Köftesi yapımı
-Kıyma, tuz ve karabiberi bir kap içerisinde yaklaşık 10 dakika kadar güzelce yoğurun. Kıymayı 10-12 eşit parçaya ayırın. Her bir parçayı elinizi suyla hafif ıslatarak açtırın ve şişe sarın. Bu şekilde hepsini hazırlayın.
-Dolapta en az 1 saat kadar dinlendirin.
-Sos için domatesleri rendeleyin ya da küp küp doğrayın. Tavaya tereyağını alın ve domatesleri pişirin. Tuz ve baharatları da ekleyip tavanın altını kapatın. Bir tavada servis için domates ve biberi közleyin. Dinlenen köfteleri tavada arkalı önlü pişirin. Pişen köfteleri şişten çıkarın.
-Tavaya 2 yemek kaşığı tereyağ ekleyin ve kızdırın.Şişten çıkan köfteleri içerisine atın ve tereyağında bir süre daha pişirin.
Köfteleriniz hazır! Tabağa hazırladığınız domates sosu koyun. Üzerine köfteleri de dizin. Biber ve domatesleri de ilave ederek servis edin.
Bergama köftesi
Bergama köftesini bilmiyor olmanız mümkün. Bu tarifi pek çok İzmirli bile bilmiyor. Ancak Bergama köftesi, Türkiye'nin en lezzetli köftelerinden biridir. Özenle yoğurulan, baharatlardan ziyade içindeki yağıyla lezzet kazanan, iri ve sulu bir yapıya sahip olan bu köfteyi kesinlikle denemelisiniz.
Bergama köftesi için gereken malzemeler: 1 kg dana eti, 100 gram etin kendi yağı, 15 gram tuz, 10 gram kimyon, 100 gram irmik altı sarı un
Bergama köftesi yapımı
-Sinirleri temizlenen dana etine, % 10 oranında darp yağı veya etin kendi yağı eklenip kıyma makinesinde çekilir ve homojen hale gelinceye kadar karıştırılır.
-Tuz ve kimyon ilave edilerek yoğurma makinesinde veya elle 10 dk yoğrulur. Elde edilen köfte hamurundan, yaklaşık 30 g’lık parçalar alınır, oval veya kare şeklinde köfteler yapıldıktan sonra bir gün buzdolabında dinlenir.
-Hazırlanan köfteler oluklu ızgaraya dizilir. Yumuşak olmaları için sık sık çevrilerek meşe odunu ateşinde pişirilir.
-Bergama Köftesi, bir porsiyonunda 5 adet olacak şekilde ve söğüş haldeki maydanoz, soğan, domates ve sivri biber ile birlikte servis yapılır.
