Yiğit SÜTCÜ- Futbol günümüzde milyonlarca kişinin an be an takip ettiği, taraftarı olduğu ve gönülden bağlandığı bir spor dalı. Bu spor, 1850’lerde İngiltere’de başladı ve hızla dünyanın hemen her noktasına yayıldı. 1870’lerde ülkemizde oynanmaya başlanan futbolda ilk maç İzmir’de oynandı. Hatta Bornova ilçesinde bu maçı simgeleyen bir heykel de bulunuyor.
Futbolun ilk çağlardan beri farklı formlarda olsa da oynandığı pek çok tarihçinin ortak kanısı. Azteklerden Mezopotamya kültürüne kadar pek çok farklı bölgede oynanan toplu oyunlar zaman içerisinde modern futbola dönüşmüş durumda. Günümüz futbolu ise resmi olarak İngiltere’de başladı. 1857 yılında İngiltere’de kurulan Sheffield FC, dünyanın ilk futbol kulübü olarak tarihe geçti. Ardından 1888'de 12 takımın mücadele ettiği ilk futbol ligi kurularak modern futbolun temelleri atılmış oldu.
İlk maç İzmir’de oynandı
Oyun, özellikle İngilizce konuşan ülkelerde hızla popülerleşti. Osmanlı İmparatorluğu'nun önemli ticaret limanlarındaki şehirlerde yaşayan İngilizler açısından bakıldığında, Selanik, İzmir ve İstanbul’da benzer etkiler gözlemlendi. İzmir, futbol ve birçok diğer spor dalının ülke içinde ilk kez yapıldığı şehir olarak öne çıkıyordu. Türkiye’deki ilk futbol maçının 1870’lerde Bornova semtinde oynandığı pek çok tarih kitabında yer alıyor. Maçı İzmir’de yaşayan İngiliz tüccarların oynadığı ve pek çok kişinin merakla izlediği anlatılıyor.
İzmir’in ilk futbol kulüpleri
1890’da İzmir’de kurulan ilk spor derneği Orfeas, Panionios ve Apollon adında iki spor kulübü ortaya çıkardı. 1894’te ise İngilizler tarafından İzmir’de Football Club Smyrna (İzmir Futbol Kulübü) kuruldu; kısa sürede Rum, Ermeni ve İtalyan kökenli topluluklar da kendi takımlarını oluşturdu. O dönemde futbol, İslam gelenekleriyle örtüşmediği düşünüldüğü için bu spor dalının öncüleri genellikle Müslüman olmayan azınlıklar oldu.
İlk İzmir kulüpleri kuruluyor
İzmir’de futbol, azınlıkların oynadığı ve Müslümanların izlediği bir etkinlik olarak dikkat çekti; bu durum II. Meşrutiyet’in 1908 yılında ilanına kadar sürdü. Türk Ulusçuluğu, bu dönemde azınlıkların karşısına çıkmayı gerekli gördü. Cemiyetler Kanunu çerçevesinde İstanbul’da Beşiktaş, Galatasaray ve Fenerbahçe gibi kulüpler resmi olarak kuruldu; benzer bir rüzgar İzmir’de de Karşıyaka ve Altay’ın kuruluşuna zemin hazırladı.
İsimsiz futbolcu heykeli
Türkiye'de futbolun ilk oynandığı yerde bir heykel de bulunmaktadır. Bornova Futbolcu Heykeli, Bornova'da Bornova Orduevi ve Yavuz Selim İlkokulu’nun karşısında, 159 sokak ile 162 sokağın kesiştiği yerde bulunan heykeldir. Heykel 2 metre 70 cm boyutlarındadır. İsimsiz futbolcu heykeli, Heykeltraşlar Neda İsmail Ata ile Can Aktaş tarafından yapılmıştır.
