İzmir'de sadece doğası ile değil, tarihi ile de sıkça konuşulur. İzmir'de sadece Türkiye değil, dünya tarihinde de çok sayıda ilke imza atmıştır.
Köklü bir geçmişe sahip olan İzmir'in Urla ilçesinde bulunan Klazomenai de tarihe adını yazdıran yerlerden biridir.
Klazomenai, M.Ö. 6. yüzyıla kadar uzanan boyalı pişmiş toprak lahitleri ile ünlü bir şehirdir. Ancak Pers istilalarından endişelanan halk, şehri kıyıdına 400 metre uzakta bulunan adaya taşımıştır. Büyük İskender, adayı anakaraya bağlamak için bir iskele yaptırmıştır.
Günümüzde zeytin bahçeleri ile çevrili olan Klozemenai, aynı zamanda dünyada ilk zeytinyağı fabrikasyon sisteminin kurulduğu yerleşim olarak tarihe geçer.
Klazomenai arazisinin (khora) doğuda Smyrna yakınlarına dek uzandığı sanılmaktadır. Balçova yakınlarındaki Agamemnon Kaplıcaları'nın civarında yer aldığı bilinen Apollon tapınağı kent arazisi içinde kabul edilmektedir. Batıda Erythrai ile sınırının Hypokremnos (İçmeler) civarında olduğu, olasılıkla Gülbahçe Köyü'nün Klazomenai'nin batı sınırını oluşturduğu, güneyde de kent arazisinin Sığacık Körfezi'ne dek uzandığı anlaşılmaktadır.
MÖ 4000 yıllarından itibaren iskân görmüş olan Limantepe mevkiinde yer alan Klazomenai Demir Çağı' nda kurulmuştur. Geometrik dönemde (MÖ 900-650) apsidal ve dikdörtgen planlı evlerde oturan Klazomenaililer, kentlerini MÖ 7. yüzyılda bir sur duvarı ile çevrilmişlerdir. Arkaik yerleşme, Pers işgaliyle MÖ 546 civarında kesintiye uğramıştır ancak Perslerin ılımlı yönetimiyle MÖ 525-520 civarında eski kent alanlarına geri dönüş görülmektedir.
Zeytinyağı üretim işlikleri ve yerleşimin yaygınlaşması MÖ 6. yüzyılın son çeyreğinde yükselen refahı göstermektedir. MÖ 499’ da patlak veren İon isyanı sırasında MÖ 5. yüzyıl başlarından itibaren, Klazomenai Karantina adasında bir ad kenti olarak yaşamını sürdürmüştür.
Daha sonra fikir ve çıkar ayrılıkları kentte ikili bir iskana sebep olmuştur. MÖ 4. yüzyılın ilk yarısında Atina sempatizanı olmayan bir grup halk, Limantepe mevkiinde, Kyhton adıyla anılan ızgara planlı yeni bir kent kurmuştur. Anakaradaki bu yerleşim, MÖ 350 dolaylarında terk edilmiştir. Bu tarihten sonra Klazomenaililer anakarayı tarım amaçlı kullanmış, yaşamlarını Karantina Adası’nda sürdürmüşlerdir.
Klazomenai nerede? Klazomenai'ye nasıl gidilir?
Klazomenai kentinin kalıntıları bugün Urla ilçesinin İskele Mahallesi'nde, denize komşu tarlalarda ve kıyıya yakın Karantina Adası üzerinde bulunmaktadır.
Urla'ya gitmek için Fahrettin Altay'dan kalkan ESHOT otobüsünü ya da Urla Çeşmealtı minibüslerini kullanabilirsiniz.
