Son günlerde İzmir'in farklı ilçelerinde bulunan hobi bahçeleri için yıkım kararı alınmaya başlandı. Aslında yıkılan hobi bahçeleri değil bu bahçelerin içine yapılmış olan kaçak yapılar. Bu yapılar tarım arazisi üzerinde olduğu için yıkım kararı alınıyor. Belediye başkanları da hobi bahçesi alınmaması konusunda uyarıyor. Peki Hobi Bahçeleri ile ilgili kanunlar neler?
Yoğun talep ile karşılaşan yerel yönetimler, yasal bir düzenleme olmamasına rağmen bu yapılaşmaya başta uzun süre göz yummuştur. Daha sonra imara aykırı yapılan bu hobi bahçelerinin bir bölümü imar barışıyla yasal hale getirilmiştir. Gelinen aşamada yaratılan rant ve yaşanan sorulardaki artış nedeniyle, konu hakkında yasal düzenleme yapılmak zorunda kalınmıştır.
Hobi bahçeleri ile ilgili kanunlar
1- Hobi Bahçeleri ve 5403 Sayılı Toprak Koruma Kanunu
Genel olarak, bu kanun toprak ve arazi varlığı belirlenerek, tarım arazilerinin sınıflandırılması, geliştirilmesi, zorunlu haller dışında kullanımına izin verilmemesi, toprak koruma plan ve projelerinin hazırlanması ve toprak koruma projeleriyle, toprağın doğal veya insan faaliyetleri sonucu yok olmasını, bozulmasını veya zarar görmesini önlemek ve sürekli üretken kalmasını sağlanmayı amaçlamaktadır.
Buna göre, tarım arazileri toprak ve diğer arazi özellikleri incelenerek, arazinin ülke tarımındaki önemine göre, mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ve marjinal tarım arazileri olarak sınıflandırılmaktadır.
5403 Sayılı Kanunun 21. Maddesi 28.10.2020 tarihinde 7225 numaralı Kanunun 25. maddesi gereğince değişikliklere uğramıştır.
Söz konusu değişiklikler genel itibariyle; mevcut cezaların artırılması ve uygulanmasına yönelik düzenlemeler ile izin ve denetime yönelik düzenlemelere ilişkindir.
21. Madde yapılan değişiklikle:
a) Cezalar arttırılmıştır.
- Değişiklikten önce metrekare başına ”Bir TL” olan ceza tutarı ”On TL”ye çıkarılmış ve verilecek cezanın Bin TL'den az olamayacağı düzenlenmiştir.
- Büyük ova koruma alanlarında cezanın ”iki kat”
- Valilik tarafından verilen azami iki aylık sürede aykırılığın giderilmemesi halinde ”üç kat” ceza belirleneceği düzenlenmiştir.
b) Belediye veya İl Özel İdarelerince ”bir ay” içerisinde yerine getirilmeyen yıkım kararlarında Bakanlığa yıkım yetkisi verilmiş ve yıkım masraflarının %100 fazlası ile yıkımı gerçekleştirmeyen idareden tahsil edileceği düzenlenmiştir.
c)Tarım arazilerini, tescili mümkün olmayan fiili hisseler oluşturarak arazinin hisselere tekabül ettiği kabul edilen kısımlarının zilyetliğini, bir özel hukuk tüzel kişisinin faaliyeti kapsamında bu tüzel kişiyle üyelik veya ortaklık ilişkisi kurarak devretmek veya bu işlere aracılık etmek suretiyle arazinin bütünlüğünün bozulmasına ve amacı dışında kullanılmasına sebebiyet verenlere bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yüz günden bin güne kadar adli para cezası verileceği ve ayrıca bu tüzel kişi hakkında elli bin Türk Lirasından iki yüz elli bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verileceği düzenlenmiştir.
2) Hobi Bahçeleri ve 3194 Sayılı İmar Kanun
3194 sayılı İmar Kanunu'nun amacı: Yerleşme yerlerindeki yapılaşmaların plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun gerçekleşmesini sağlamak olduğu, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak resmi ve özel bütün yapıların İmar Kanunu hükümlerine tabi olduğu, Kanunun 4. maddesinde istisnaların sayıldığı, bu maddede bu Kanunun özel kanunlara aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağının belirtildiği, 5403 sayılı Kanunda, 3194 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasına istisna teşkil edecek herhangi bir hükmün bulunmadığı hususları dikkate alındığında; Hobi bahçesinin bulunduğu arazinin tarım arazisi vasfında olmasının 3194 sayılı İmar Kanunundan doğan yetkilerin kullanılmasına engel olmadığı kabul edilmektedir.
Nitekim 5403 sayılı Kanun uyarınca, tarımsal amaçlı yapı yapmak için valilik izni aranmasının, bu yapıların imar mevzuatı açısından ruhsatsız ve izinsiz yapılabileceği sonucunu doğurmadığı, her iki Kanundaki izinlerin içeriğinin farklı olduğu yargı kararlatıyla da kabul edilmektedir. Tarım arazilerinde valilik izni ile yapılabilecek yapıların nitelikleri ve limitleri 1/100.000'lik İl Çevre Düzeni Planında belirlenmektedir. Gerekli müracaatlar yapılarak alınan izin neticesinde inşa edilen yapı, ”izinli” yapı statüsünde olacağından İmar Kanunu kapsamında herhangibir yaptırıma maruz kalması söz konusu olmayacaktır. Ancak buna ilave olarak yapılan her imalat İmar Kanunu kapsamında değerlendirilecektir. Eğer izin alınmadan gerçekleştirilen imalat ruhsat gerektirmeyen ”basit tadilat” niteliğindeyse yaptırım gündeme gelmeyecektir. Buna pergola ve subasman seviyesini aşmayan zemin terası örnek gösterilebilir. Ancak izin almadan gerçekleştirilen imalat ”esaslı tadilat” niteliğindeyse İmar Kanununda öngörülen yıkım ve para cezası yaptırımları uygulanabilecektir.
3) Hobi Bahçeleri ve Türk Ceza Kanunu
Hobi bahçelerinde gerçekleştirilen imalatların;
- Binanın Taşıyıcı unsurlarını etkilemesi veya
- Alan kazanma niteliğini taşıması durumunda Türk Ceza Kanunu Madde 184'te yer alan ”İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu” ile ilgili işlem yapılabilecektir.
4) Hobi Bahçeleri ve 2863 Sayılı Kanun
Sit alanlarında ve diğer koruma alanlarında yapılan izinsiz inşai müdahaleler için 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 65. maddesi kapsamında bir değerlendirme yapılacaktır. Eğer imalat ruhsat gerektiren esaslı tadilat niteliğindeyse 65/1 hükümleri uygulanacak ve 2 ile 5 yıl arasında hapis cezası yaptırımıyla karşılaşılabilecektir. Şayet daha basit nitelikte bir imalat sözkonusu ise tabi olacağı hüküm anılan kanunun 65/4 maddesi olup uygulanacak yaptırım 6 ay ile 3 yıl arasında hapis cezasıdır.
5) İdari Para Cezasına İtiraz Halinde Görevli Mahkeme
5403 sayılı Kanun’da idari para cezasına itiraz konusunda görevli mahkeme gösterilmediğinden, Kabahatler Kanunu’nun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca idarî yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, yetkili sulh ceza mahkemesine başvurulabilir.
