İzmir’de antik çağ yerleşimlerin isimlerinden biri olan “Smyrna” kavramı, bugün farklı coğrafyalarda kendini gösteriyor. Bunlardan biri de Atina’nın güneyinde, 75–80 bin nüfuslu Nea Smyrni (Νέα Σμύρνη, Yeni Smyrna). 1922’de yaşanan mübadele sonrasında İzmir’den göç eden Rum topluluğu tarafından kurulan bu yerleşim, geçmişin acı hatıralarını ve kaybedilen mirası yaşatma çabası olarak öne çıkıyor.
Nea Smyrni, Atina’nın merkezine tamamen bağlı olmamakla birlikte, Pire’den feribotla indikten sonra Atina merkeze giden metronun üçüncü durağında yer alıyor. Ayrıca, Atina’nın 2004 Olimpiyatları’nın düzenlendiği olimpiyat köyüne yakın konumuyla da dikkat çekiyor.
Semtin simgesel yapılarından biri olan Hagia Photini Kilisesi, İzmir’in Rum kilisesi geleneğine göndermeler yapıyor. Orijinalde 33 metre boyunda inşa edilen çan kulesi, Hz. İsa’nın 33 yaşında rahmetli oluşuna atıfta bulunarak bu ölçüde tasarlanmıştı. Ancak fırtına nedeniyle yıkılan kule, yeniden inşa edilirken 16 metre yüksekliğe indirgenmiş. İnşaat sürecinde, İzmir’deki Aya Fotini Kilisesi’ne benzer detaylar öne çıkarılmış; hatta kilisenin altından geçen yol ve çevredeki sokak dokusu, İzmir’in o dönemki izlerini andırıyor.
9 Eylül Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof.Dr. Ergün Laflı, Nea Smyrni hakkında İz Gazete’ye şöyle konuştu:
“İzmir ‘Smyrna’ isminde çağdaş yerleşimler var; bir tanesi bizim komşumuz, hepimizin mutlaka duyduğu ve merak ettiği yerlerden biri. Atina’nın güneyinde yer alan, 75–80 bin nüfuslu bu yer, Pire’den indikten sonra Atina merkeze metroyla ulaşılabiliyor. Aynı zamanda 2004 Olimpiyatları’nın düzenlendiği bölgeye yakın bir noktada bulunuyor. Hagia Photini Kilisesi ve orijinalde 33 metre boyunda inşa edilmiş çan kulesi, İzmir’in Rum kilisesi geleneğine bir göndermedir. Fakat ne yazık ki, orijinal kule fırtınada yıkılmış ve yeniden inşa edilirken 16 metreye indirgenmiştir. Kule, İzmir’deki Aya Fotini Kilisesi’ne benzer şekilde inşa edilmiş; hatta altından geçen yol gibi sokak dokuları da benzerlik gösteriyor. Ayrıca, 1890’da İzmir’in Alsancak semtinde kurulan Panionios Futbol Kulübü, bugün de Nea Smyrni’de faaliyet göstermeye devam ediyor. Bu durum, İzmir kültürünün ve tarihinin Atina’da da yaşatıldığının önemli bir göstergesidir. Nea Smyrni’nin bugünkü merkez meydanı, 70’li – 80’li yıllardaki Kültürpark’ın havuzunun bulunduğu alanı andırıyor; etraftaki apartmanlar ise adeta küçük bir İzmir havası sunuyor.”
Nea Smyrni, geçmişin acı izlerini ve göçle koparılan anıları bugün Atina’da yeniden hayat bulmaya çalışan bir kültür mirası olarak öne çıkıyor. İzmir’den göç eden Rum topluluğunun özlemiyle kurulan bu yerleşim, hem tarihi dokusu hem de yaşatılan anılarıyla iki şehrin kültürel bağını gözler önüne seriyor.
