Sahibinden.com ile Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) işbirliğiyle hazırlanan ‘Sahibinden Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü’nün eylül ayı sonuçları paylaşılmasıyla birlikte kira fiyatlarındaki artışlar yeniden gündeme geldi. Rapora göre; satılık konut ilan metrekare cari fiyatlarındaki yıllık artış oranları İstanbul’da yüzde 20,8, Ankara’da yüzde 22,4 ve İzmir’de yüzde 26,6 oldu. İzmir Emlak Kulübü Başkanı Rıdvan Akgün, yaşanan yüksek artışlarını değerlendirdi. Artışların devam edeceğini ifade eden Akgün, 2025’in ilk yarısında yüzde 50’ye varan artış yaşanabileceğini söyledi.
Maliyetler yüksek
Kira artış oranında İzmir’in iki büyük şehri geçerek birinci olmasının nedenleriyle ilgili Akgün, şunları söyledi: “İzmir'de kira fiyatlarındaki artışların yüksek olmasının temelinde… Artık konut üretimi yapamıyor müteahhitler. İnşaat firmalarının birçoğu neredeyse iflas etti. Konsorsiyum kuruyorlar. Yine dağılıyorlar. Maliyetler yüksek. İmalat olmayınca piyasadaki mevcut arzlarla bir artış oluyor fiyatlarda. Tabi durum böyle ama Türkiye'de bir mülteci gerçeği var. İzmir de bundan yüksek bir şekilde payını almış. 12 ay çalışabilir nitelikte olan bir bölgede de olduğu için… Geçmişte İstanbul olurdu. Şimdi İzmir’e oluyor. İnsanlar iş gücü istiyor. Kira fiyatları artmış vaziyette. İnsanlar çaresiz, barınma sorunu var. Bunu çözmek içinde artık çadır bile kuracaklar neredeyse.”
“Yılbaşına kadar fiyatlar artacak”
Gelecek dönemlerde kiralarda yüzde 50’lere varan artışların meydana geleceği konusunda uyarıda bulunan Akgün, şu ifadeleri kullandı: “Yüzde 20’lik artış çok mütevazı bir artış aslında. Çünkü enflasyonist gerçeklere göre oranlar gitgide artmakta. En çok haziran, temmuz, ağustos, eylül aylarında kira fiyatları yükselir. Ama boş daire olunca, insanlar boş güncel fiyatlara istiyorlar. Yılbaşına kadar piyasalarda kiralık konut fiyatlarının arz talep dengesizliğinden dolayı yüzde 10-15 artış kaydedeceğine inanıyorum. 2025 için Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın enflasyon hesaplamalarına göre bir sonraki yaz ayına kadar kira fiyatlarının en az yüzde 50 artabileceğini söyleyebilirim.”
“Karavanda yaşayanlar çoğaldı”
Yüksek kiralar nedeniyle vatandaşların alternatif barınma yöntemlerine yöneldiğinin altını çizen Akgün, şunları kaydetti: “Burada en küçük kira fiyatları 15-20 bin liradan başlar. O da metropol alan dışında çevre mahalle ve ilçelerde olur. Bir de yapı stoklarına baktığımız zaman da eski binaların, bakımsız dairelerin kira fiyatlarının düşük olduğunu görüyoruz. Yeni yapılan binalar, eski daire fiyatlarına göre neredeyse iki misli daha yüksek fiyatlarla kiraya veriliyor. Kategorize edersek imkan olmayan insanlar artık şehir merkezinde değil, şehrin dışına kaçmaya başlıyorlar. Çünkü kira bedellerini ödeyebilecek bir gelire sahip değiller. Orta segmentte olan insanlar 25-35 bin liraya kadar ödeme yapabiliyor. Metropolde kalıyor. Ama bazen çok özel, havuzlu ve çok güzel, bakımlı, güvenlikli sitelerde ayda 150 bin lira kira fiyatı ödeyen insanlar İzmir'de maalesef oldukça fazla var. Yani kategorize edersek zenginler ve fakirler. Orta direk ortada yok. Bu artışlarla beraber kira fiyatlarında şu anda ortalama 20 bin ila 40 bin lira arasında. Ortalama mütevazı kira fiyatları bunlar. 20 binin altında kiralık daire bulamazsın İzmir metropolünde. İstanbul'da baksak daha yüksek rakamlar söyleyebiliriz. Ankara'ya baktığımız zaman da Ankara'da da rakamlar çok yüksek. Çünkü mültecilerin olması, açık ve net talebi oldukça fazla ön plana aldığından dolayı, insanlar barınacak yer bulamıyor. Bulsa da bütçesi yetmiyor. Dikkat ederseniz son yıllarda millet böyle bir karış toprağım olsun deyip gidiyorlar, kooperatiflerden parsel ayarlıyorlar, içine konteyner koyuyorlar. Karavanda yaşayan insanlar çok fazla olmaya başladı. Bunların hepsi çaresizlik.”
“Kiraya çıkmak için en doğru aylardayız”
Kira arayan insanlar için de kış aylarını işaret eden Akgün, şunları söyledi: “Kiraya çıkmak için aslında en doğru zaman kış aylarıdır. Çünkü kış aylarında çok fazla hareket olmadığından dolayı bir arz oluşumu, stok olabilir. Ve fiyat dengesi oturabilir. Ama özellikle nisandan sonra, mayıs, haziran dediğimiz zaman burada yüzde 20-30 zaten artıyor. Ağustosa, eylülde geldiği zaman tekrar yüzde 20-30 oluyor. Vatandaşın daireye çıkacaksa bir daireye hemen çıkmasını tavsiye ediyoruz.”
