Mattheys Köşkü, İzmir’in en dikkat çekici tarihî yapılarından biridir. 1780 yılında İngiliz John Maltass tarafından inşa edilen köşk, 19. yüzyıl boyunca çeşitli aileler tarafından sahiplenilmiş ve büyütülmüştür. Yapım yılı hakkında bazı kaynaklar 1860’ı işaret etse de, köşkün inşa tarihinin 1780’e dayandığı düşünülmektedir.
Atatürk'ün ziyareti
Mattheys Köşkü’nün tarihî önemini artıran bir diğer faktör, Mustafa Kemal Atatürk’ün 1922’de burada bir ziyarette bulunmasıdır. Hortense Wood’un günlüklerinde, Atatürk’ün evde ailesiyle bir araya gelip önemli kararlar aldığı anekdotlar yer alır. 16 Eylül 1922’de yazdığı bir günlük notunda, Atatürk'ün yanında İsmet Paşa, Fevzi Paşa ve Halide Edib’le birlikte köşkü ziyaret ettiğini belirtir.
Hortense Wood, dönemin önde gelen entelektüel figürlerinden biri olup, Fransız besteci Franz Liszt’ten piyano dersleri almış, ayrıca fotoğrafçılık ve kadın hakları konusunda da önemli çalışmalar yapmıştır.
Restorasyon çalışmaları
2018 yılında Arkas Holding’in devreye girmesiyle başlatılan restorasyon çalışmaları, köşkün uzun yıllar boyunca gördüğü değişiklikleri eski haline getirmeyi amaçlamaktadır. 2000’li yıllara kadar çeşitli aileler tarafından eklentiler yapılan köşk, restorasyon sürecinde ilk haline sadık kalınarak restore edilmiştir. Eklentiler, yapının mimarisine ve tarihine dair önemli ipuçları sunarken, restorasyon sırasında elde edilen bulgular binanın orijinal yapısı hakkında değerli bilgiler sağlamıştır.
Mimari özellikleri
Mattheys Köşkü'nün en dikkat çeken özelliklerinden biri, kemerli giriş kapısıdır. Bornova’daki diğer köşklerin aksine, zarif bir tasarıma sahip olan bu kapı, köşkün tüm yapısının estetik bir yansımasıdır. Ayrıca, köşkün duvarlarında kullanılan dere taşları da dikkat çeker; bu taşlar sayesinde köşk, yıllarca büyük hasar görmeden ayakta kalabilmiştir.
Mattheys Köşkü’nün kültürel mirası
Mattheys Köşkü, sadece bir tarihi bina olmanın ötesinde, İzmir’in kültürel ve sosyal zenginliğine katkı sağlayan önemli bir yapıdır. 1922’deki Atatürk ziyaretiyle Cumhuriyetin temellerinin tartışıldığı bu mekân, ayrıca Hortense Wood’un entelektüel birikimi ve Osmanlı döneminin ilk feministlerinden biri olarak sosyal değişim üzerindeki etkisiyle de dikkat çekmektedir. Köşk, zamanla Bornova’nın kültürel hafızasında önemli bir yer edinmiştir.
Günümüzde köşk sadece tarihi bir mekan değil, aynı zamanda sanat ve kültür etkinlikleriyle de canlı bir merkez haline gelmiş durumdadır.
Mattheys Köşkü'ne nasıl gidilir?
Mattheys Köşkü, İzmir'in Bornova ilçesinde, Erzene Mahallesi'nde bulunmaktadır. Gençlik Caddesi'nde bulunan köşke ulaşmak için çeşitli ESHOT otobüs hatları kullanılabilmektedir. Bu hatlar, şu şekilde sıralanabilir:
313-YENİ MEZARLIK - BORNOVA METRO
328-BORNOVA METRO - SALHANE AKTARMA MERKEZİ
565-EVKA 4 - BORNOVA METRO
568-EVKA 4 - BORNOVA METRO
570-LAKA MAHALLESİ - BORNOVA METRO
585-EVKA 4 - BORNOVA METRO
930-BORNOVA - KONAK
