Türkiye'nin dört bir köşesi tarihi kalıntıları ile dikkat çeker. Antik kentleri ile meşhur olan Türkiye'in bu antik kentlerinden biri de İzmir Çeşme'de bulunan Erythrai Antik Kenti'dir.
Çeşme’nin 20 km kuzey doğusunda yer alan Ildırı köyünün antik dönemdeki adı Erythrai’dir. Erythrai sözcüğünün Yunanca’da “Kırmızı” anlamına gelen Erythros‘tan türediği kent toprağının kırmızı renginden dolayı Erythrai’nin “Kızıl Kent” anlamında kullanıldığı sanılmaktadır. Bir başka varsayıma göre ise kent adını ilk kurucusu Giritli Rhadamanthes’in oğlu Erythro’tan almıştır.
Antik çağda on iki İon devletinin önde gelenlerinden olan Erythrai, Antik Ege dünyasının önemli yerleşimlerden biridir. Öyle ki 1965-1979 yılları arasında yürütülen kazılarda bulunan Sub-Geometrik, yoğun Arkaik, Klasik, Hellenistik ve Roma çağlarına ait değişik kalıntı ve buluntuların sunduğu bilgiler, yerleşimin MÖ. 8 yy. dan itibaren özellikle M.Ö. 4. yy.’da İonia´daki sosyal politik değişimlerde etkin rol oynadığını ortaya koyar.
Başlangıçta krallık ile yönetilen kent sonraları yine kral soyundan olan ancak halkın seçtiği Vasileuslar tarafından yönetildi. İon kentlerinin aralarında kurdukları Panionion dinsel ve siyasal birliğe katıldılar. Kent Payhagorasla birlikte kısa süreli tiranlık dönemi yaşamış, bu dönemde üreterek dışarı sattığı değirmen taşları ile önem kazanmıştır. Erythrai, Lidya ve daha sonrada Persler’in eline geçer. Pers boyunduruğuna karşı diğer İon kentleri gibi ayaklanmaya katılan kente, bütün İon kentleri ile birlikte MÖ 334’te İskender, bağımsızlığını kazandırır. İskender’in ölümünden sonra ortaya çıkan kargaşalar sonucu bir çok el değiştiren Erythrai, Pergamon (Bergama) Krallığının eline geçer. MÖ 133’te ise Roma İmparatorluğu içinde özgür bir kent statüsü kazanır. Bu dönemde şarabı, keçileri, değirmen taşları ve kadın kahinleri Sibyl ile Herophile ile ün kazandı. MÖ 1.yüzyıl’da depremler, savaşlar ve Romalı komutanların yağmaları yüzünden büyük yıkıma uğrayan yöre, Bizans döneminde önemini yitirdi. 1366’da Türk Egemenliğine girdikten sonra da Erythre, Rhtyrai, Lythri gibi değişik adlar alan yöre; 16.yüzyıl’dan sonra İlderen ve Ildırı adlarıyla anılmaya başladı.
Erythrai Antik Kenti'nde bulunan kalıntılar şöyledir:
Tiyatro: Prof. Akurgal döneminde ortaya çıkartılmış ancak kazısı tamamlanmadan restorasyon denemelerine başlanmış tiyatronun ilk yapım dönemi İÖ. 3. yy’lın ilk yarısına karşılık gelmektedir.
Athena Tapınağı: Tiyatronun bulunduğu yamacın tepesi yani akropolde yer alan tapınak, poligonal (çok köşeli) duvar örgüsünün gösterdiği özelliklere göre ilk İÖ. 8. yy’ın ikinci yarısında inşa edilmiş ama 7. ve 6 yy’larda farklı eklerle genişletilmiştir.
Heroon: Tiyatroya giden yolun girişinde yer alan Heroon, Erythrai’da yaşamış dönemin ünlü komutanı vb. önemli kişi adına yapılmış olan anıtsal bir mezardır.
Cennettepe Roma Villaları: Ildırı’nın hemen girişinde deniz kenarında yer alan yüksek düz yükselti, Roma Döneminde yönetici ve elitlerin oturduğu zengin bir mahalle olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yerleşim Surları: Yerleşimin etrafını 5 km uzunluğuyla çevreleyen surların ilk yapım evreleri İÖ. 4. yy Geç Klasik döneme kadar uzanmaktadır, ancak esas bölümler İÖ 3-2 yy. Hellenistik dönemde yapılmıştır.
Yeni kazı alanı Herakleion: A.Ü Erythrai kazı ekibi 2009 sezonu çalışmalarında, ilk nesil kazılarından beri, andezit bloklar ve arkaik mimari parçaların yüzeyde yoğun olarak bulunduğu kesimin sondaj çukurlarıyla tanınması yoluna gitmiştir.
Erythrae Antik Kenti nerede?
Erythrae Antik Kenti, İzmir'in Çeşme ilçesine bağlı Ildırı Köyü'nde bulunur. İzmir'e 60 km, Çeşme'ye 22 km uzaklıktadır.
Erythrae Antik Kenti kaça kadar açık?
Erythrai Antik Kenti Cumartesi, Pazar günleri kapalıdır.
Erythrai Antik Kenti ziyaret saatleri şu şekildedir.
Pazartesi 08:15-16:45
Salı 08:15-16:45
Çarşamba 08:15-16:45
Perşembe 08:15-16:45
Cuma 08:15-16:45
Cumartesi Kapalı
Pazar Kapalı
