Gizem TABAN ŞEBER/İZ GAZETE- İzmir’de moto-kuryelik yapan Onur Çakmak’ın geçtiğimiz günlerde Buca Otobanı’nda meydana gelen kaza sonucu yaşamını yitirmesi moto-kuryeleri isyan ettirdi. İzmirli moto-kuryeler, Alsancak Garı önünde ‘Sipariş mi canımız mı? Moto-kurye işçileri köle değildir’ başlıklı basın açıklaması yaptı. Geçtiğimiz ay da bir moto-kuryenin saldırıya uğrayıp ardından hayatını kaybettiğine dikkat çeken moto-kuryeler, can güvenliklerinin sağlanması için gerekli önlemlerin alınması konusunda çağrı yaptı. Moto-kurye Servet Anlar’ın okuduğu açıklamada ‘İş kazası değil, cinayet’, ‘Kuryeler ölmek istemiyor’ sloganları atıldı. Moto-kuryeler, basın açıklamasının ardından Onur Çakmak’ın cenazesine gitti.
Trajedinin bir parçası
Kuryelerin şirketlerin hız baskısına yetişemediğini, çalışma koşullarındaki denetimsizliğin genç emekçilerin hayatlarına mal olduğunu söyleyen moto-kurye Servet Anlar, “Bugün farklı şehirlerde peşi sıra gerçekleşen kuryelerin kurban gittiği iş cinayetlerini lanetlemek, kuryelerin maruz kaldığı denetimsiz çalışma koşullarının olağan sonucu haline gelen ölümlere dur demek, taleplerimizi haykırmak için bir aradayız. İzmir Karabağlar’da bir kurye emekçisi Gece 4’te, mesainin kör karanlığında üzerine süren araca çıkıştığı için serseriler tarafından takip edilerek, sokak ortasında hunharca katledildi. Yine şehrimizde bir meslektaşımız müşterinin yemek siparişini geciktirdiği iddiasıyla saldırıya uğradı, başına demir sopayla vurulan kardeşimiz komaya girdi. İstanbul’da genç bir kardeşimiz belediye otobüsü tarafından fark edilmedi, ağır bir trafik kazasında can verdi. Ağır yaralanan ve iş cinayetlerde kaybettiğimiz kurye kardeşlerimiz 20’li yaşlarında, şirketlerin ‘hızlı teslimat’ baskısının kurbanıdırlar. Kurye emekçilerinin sadece 24 saatte başına gelen bu elim vakalar olağanüstü bir tesadüf değil, büyük bir trajedinin yalnızca ufak bir parçasıdır” diye konuştu.
Ölüme davetiye çıkarıyor
İş Sağlığı ve Güvenliği Meclisi (İSİG) verisine göre sadece 2022 yılında 58 kuryenin iş cinayetinde yaşamını yitirdiğini söyleyen Anlar, “Bu trajedinin can yakıcı bir diğer yanı ise katledilen kuryelerin yarısından fazlası 20’li yaşlarda olmasıdır. Moto-kuryeler, hayatlarının baharında sermayenin arsızlığının bedelini canlarıyla ödemektedirler. Bildiğiniz üzere moto-kuryelerin içine sürüklendiği “esnaf-kurye” garabeti, bir nevi taşeron çalıştırmanın en ağır biçimini emekçilere dayatmaktadır. Bu çalışma modelinin hizmet sektöründe yaygınlaşması, moto-kuryelerin maruz kaldıkları saldırılar ve ölümlere adeta davetiye çıkartmaktadır. Evine ekmek götürmek için var gücüyle moto-kurye kardeşlerimiz çığ gibi büyüyen sorunlarla boğuşmaktadırlar. Çok sipariş teslim edenin, daha fazla para kazandığı, zamana karşı verilen bu geçinme yarışında kuryeler alabildiğine güvencesiz ve yoğun çalışmaktadırlar. Yasal haftalık çalışmanın 45 saat olduğu ülkemizde, kuryeler günde 15-16 saat motor tepesinde üç kuruşa sipariş yetiştirmek için bitap düşmektedirler. Yanı sıra, sigorta primi, benzin, motor bakım ve ekipman maliyetlerini ceplerinden ödemektedirler. Şu enflasyon döneminde gelirleri gün geçtikçe azalan emekçi kardeşlerimiz, üç kuruş için şirketlerin baskısını, mobbingini ve müşterinin 2.sınıf insan muamelesini sineye çekmektedirler. Kölelik koşullarını andıran bu düzende, küplerini dolduran şirketler ise maddi-manevi tüm sorumluluğu emekçilerin omuzlarına yıkmaktadır” açıklamalarında bulundu.
Alınacak önlemler belli
“Kuryelerin ölümlü kazaları tesadüf değil, sorumlularının belli olduğu iş cinayetleridir” sözleriyle konuşmasını sürdüren Anlar, “Biliyoruz ki bu düzen değişmedikçe ihlaller, saldırılar ve emekçi ölümleri artarak devam edecektir. Sermayenin bu açıktan saldırısına karşı koymak bizim elimizdedir. Hayatlarımızı tüketen bu insanlık-dışı çalışma koşullarını, kölelik kuşatmasını ancak dayanışarak, örgütlenerek, birlikte mücadele ederek parçalayabiliriz. Moto-kurye emekçilerinin yaşadığı sorunlar gün gibi ortada, alınacak acil önemler bellidir. Bir kez daha yineliyoruz: Hız baskısı son bulmalı, işçi sağlığı ve güvenliği tedbirleri artırmalı, iş kanunu ihlal eden uzun mesailer kaldırılmalı, şirketler kuryelerini saldırılara karşı korumalıdır!” ifadelerini kullandı.
