İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bugün ABD Başkanı Donald Trump ile Washington'da bir araya gelerek, Gazze ateşkesinin geleceği ve İran'a karşı alınacak tedbirleri görüşecek. Trump'ın 20 Ocak'ta göreve başlamasından bu yana ağırladığı ilk yabancı lider olan Netanyahu, ikili görüşme sonrası Trump ile birlikte ortak bir basın toplantısı düzenleyecek.
Gazze ateşkesi ve bölgesel ilişkiler gündemde
Trump, toplantı öncesinde yaptığı açıklamada, İsrail ve diğer ülkelerle Orta Doğu konusundaki görüşmelerin “ilerlediğini” söyledi. Ancak ateşkesin devam edeceğine dair bir güvence vermedi. Trump, İsrail ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesine yönelik çabaları yenilemeyi umduğunu belirtti. Orta Doğu temsilcisi Steve Witkoff ise ateşkes konusunda “Kesinlikle umutluyuz” ifadelerini kullandı.
Witkoff, 20 Ocak'ta Biden yönetiminin planladığı Gazze ateşkes anlaşmasının sağlanmasında kilit rol oynadı. İlk aşamada Hamas, 18 rehineyi serbest bırakırken, İsrail de yüzlerce Filistinli mahkumu saldı. Ateşkesin bir sonraki aşamasında da Witkoff'un önemli bir rol oynaması bekleniyor.
Netanyahu, Beyaz Saray ile ilişkileri onarmaya çalışıyor
Biden yönetimi döneminde Beyaz Saray ile ilişkileri gergin olan Netanyahu, Trump yönetimi ile ilişkileri iyileştirmeye yönelik adımlar atmayı hedefliyor. Biden, Hamas'ın 7 Ekim 2023 saldırısı sonrası İsrail'e askeri desteğini sürdürse de, Filistinli sivillerin yüksek ölü sayısı ve Netanyahu'nun ABD taleplerine karşı çıkması nedeniyle ilişkiler zaman zaman gerilmişti.
Trump, ilk başkanlık döneminde Netanyahu'ya ABD Büyükelçiliği'nin Tel Aviv'den Kudüs'e taşınması ve İsrail ile bazı Arap devletleri arasında imzalanan Abraham Anlaşmaları gibi önemli kazanımlar sağlamıştı. Netanyahu ve Trump, şimdi de Suudi Arabistan'ı Abraham Anlaşmaları'na dahil etmek istiyor.
Suudi Arabistan ve iki devletli çözüm tartışmaları
ABD ve Batı medyasına göre, Netanyahu'nun Gazze savaşı sonrası bağımsız bir Filistin devletine karşı çıkması, Suudi Arabistan ile yapılacak bir anlaşmanın önünde engel oluşturuyor. Suudi Arabistan, bağımsız bir Filistin devletinin kurulması konusunda ısrarcı. Bölgede iki devletli çözüm fikri, birçok İsrailli tarafından da destekleniyor.
Netanyahu’nun iç siyasi baskıları
Trump, daha göreve gelmeden önce İsrail ile Hamas arasında Gazze'de ateşkes sağlanmasına yardımcı olduğu için övgü alırken, Netanyahu iç siyasette zor bir durumda. Netanyahu, “Hamas'ı yok etme” sözünü yerine getirmek için Gazze'deki savaşı yeniden başlatmazsa, koalisyonunun aşırı sağcı üyeleri hükümeti devirme tehdidinde bulunuyor.
ABD medyası, sürekli şiddetlenen bir savaşın Trump'ın Suudi Arabistan'ı müzakere masasına getirme çabalarını zorlaştırabileceğini belirtiyor. Bu durum, Trump'ın Netanyahu'ya ne kadar hareket alanı tanıyacağı konusunda belirsizlik yaratıyor.
Orta Doğu’da kırılgan dengeler
Gazze'deki ateşkesin kırılganlığı, Lübnan'daki İsrail-Hizbullah ateşkes anlaşmasının önümüzdeki haftalarda sona erecek olması ve İran'ın nükleer programına ilişkin endişeler, bölgeyi kritik bir dönemece taşıyor. Orta Doğu'daki son durum, kırılgan bir zemin üzerinde şekilleniyor.
