Türkiye’de dul ve yetim aylığı almak, belirli yasal koşullara ve sigorta statüsüne bağlıdır. SGK mevzuatında yapılan değişikliklerle birlikte bu konuda sıkça sorular sorulmaktadır. 5510 sayılı yasa, dul ve yetim aylıkları için yeni düzenlemeler getirirken, eski yasalara tabi kalan haklar da bulunuyor. İşte güncel tüm detaylar...
Dul ve yetim aylığı almanın şartları nelerdir?
Yetim aylığı için koşullar: Yetim aylığı alabilmek için kız çocuklarının evli olmaması ya da boşanmış/dul olmaları gerekir. Ayrıca, sigortalı bir işte çalışmamaları veya kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir veya maaş almamaları gerekmektedir.
Dul aylığı için koşullar: Dul aylığı alabilmek için vefat eden eşin sigortalı olması yeterlidir. Eş çalışıyor olsa bile dul aylığı hakkı kaybolmaz. Ancak, kişi yeniden evlenirse maaşı kesilir.
Dul ve yetim aylığı birlikte alınabilir mi?
SGK mevzuatına göre, dul ve yetim aylığının aynı anda alınması durumu belirli kurallara bağlıdır:
- Aynı sigorta statüsünden alınan aylıklar:
Eğer her iki aylık aynı sigorta statüsünden geliyorsa, kişi yalnızca tercih ettiği bir aylığı alabilir.
- Farklı sigorta statüsünden alınan aylıklar:
Eğer bir kişi farklı sigorta statülerinden aylık alıyorsa, her iki maaş da tam olarak ödenir. Örneğin, bir kişi SSK’dan dul aylığı alırken, babası Emekli Sandığı’ndan emekli ise, yetim aylığı da alınabilir.
Yasaya göre ödeme durumları
1 Ekim 2008 düzenlemeleri: 1 Ekim 2008’den sonra yapılan düzenlemelere göre, ölüm aylığı hakkı farklı sigorta statülerinden geliyorsa (örneğin Bağ-Kur ve SSK), her iki maaş da tam olarak ödenir. Aynı sigorta statüsünden alınan aylıklarda ise sadece biri seçilir.
Anne veya babadan alınan aylıklar: Anne veya babanın vefat etmesi halinde yüksek olan aylık tamamlanırken, düşük olan maaşın yarısı bağlanır.
Eski mevzuat: 5 Aralık 2017 öncesinde yapılan başvurular eski mevzuata göre değerlendirilir ve bu başvurulara dayanan maaşlar yeniden bağlanabilir.
İstisnai durumlar
Emekli sandığı ve yurtdışı aylıkları: Emekli Sandığı kanununa bağlı bağlanan dul ve yetim aylıkları, yabancı ülkeler tarafından ödenen maaşlar SGK düzenlemelerine dahil edilmez ve kesilmez.
Tarım sigortası için özel durumlar: Bağ-Kur Tarım (2926) ve SSK Tarım (2925) kapsamındaki sigortalılar için dul ve yetim aylığı bağlama şartları farklılık gösterebilir.
Birden fazla ölüm aylığı hakkı: Bir kişi, üç farklı dosyadan maaş alma hakkına sahipse, en düşük maaş kapsam dışı bırakılır ve sadece iki dosyadan ödeme yapılır.
Evlilik durumunda değişen haklar: Dul maaşı alan bir kişi yeniden evlenirse maaşı kesilir. Ancak, yeni eşinin vefat etmesi durumunda dul maaşı alabilir ve tercihini yapma hakkı doğar.
