İzmir’in Selçuk ilçesine bağlı Şirince Köyü’nün batısında, yüksek bir teras üzerinde yer alan ve "Kubbeli Kilise" olarak adlandırılan St. John Baptist Ortodoks Kilisesi, 1805 yılında inşa edildi. Vaftizci Yahya’ya adanan kilise, yıkılan bir önceki kilisenin yerine yapılmış olup, yıllar içinde çeşitli onarımlardan geçti.
Kubbeli Kilise’nin tarihi ve inşası
Şirince Köyü’nde bulunan Kubbeli Kilise, Osmanlı döneminde bölgede yaşayan Hristiyan topluluk tarafından 1805 yılında inşa edildi. Yapının kitabesinde, kilisenin Vaftizci Yahya (Ayios Ioannes Prodomos) adına, Aydın bölgesinin kutsal rahibinin emriyle ve Siphnoslu Kallinikos’un yardımlarıyla yapıldığı belirtilmektedir. Ayrıca, çevredeki Hristiyan halkın da kilisenin inşasına maddi destek sağladığı biliniyor.
Kilise büyük olasılıkla 1800 yılında meydana gelen bir depremde yıkılan eski bir kilisenin temelleri üzerine inşa edildi. Kapı üzerindeki 1832 tarihli bir kitabede ise yapının ikinci kez onarım gördüğü yazmaktadır. Son olarak, 1990’lı yıllarda Efes Müzesi ve Amerikan Enstitüsü tarafından yeniden restore edilmiştir.
Mimari yapısı ve özellikleri
Bugün özel bir mülkiyetin bahçesinde yer alan Kubbeli Kilise, 13.40x20.20 metre ölçülerinde olup dikdörtgen planlı, üç nefli ve kesme taş kullanılarak inşa edilmiştir. Üzeri ahşap bir çatı ile örtülen kilisede, taş döşeli bir narteksten geçerek ana bölüme ulaşılmaktadır. Kilisenin orta bölümü sütunlar ve ayaklarla üç nefe ayrılmıştır. Bu nefler, iki kubbe ve tonozlarla örtülmüştür. Ayrıca, apsisin üzerinde yarım bir kubbe bulunur. Yan neflerin üzerindeki çapraz tonozların yanı sıra, her biri oval olan üç küçük kubbe dikkat çeker.
Kilise içerisinde günümüze ulaşan en dikkat çekici süslemelerden biri, apsisin iki yanında yer alan Hz. İsa figürleridir. İsa’nın başında, onun son peygamber olduğunu belirten monogramlar bulunur. Bu tarz figürlerin Hristiyan mozaik ve resim sanatında oldukça nadir rastlanan örnekler olduğu bilinmektedir.
Kilisenin girişinde, geçmişte okul veya rahip evi olarak kullanıldığı düşünülen küçük bir avlu yer almaktadır. Avludan kuzey nefine girilen yapıda, sütunların oluşturduğu mimari düzen hâlâ korunmaktadır.
Zaman içindeki tahribat ve restorasyon süreci
Kilise 1960'lı yıllara kadar sağlam bir şekilde ayakta kalmayı başarsa da, 1980 yılında batı kubbesi ve tonozları yıkılmıştır. 1990'lı yıllarda gerçekleştirilen restorasyon çalışmaları ile yapı büyük ölçüde güçlendirilmiş ve günümüze ulaşması sağlanmıştır.
Kubbeli Kilise (St. John Baptist Ortodoks Kilisesi) nerededir? Nasıl gidilir?
Kubbeli Kilise, İzmir’in Selçuk ilçesine bağlı Şirince Köyü’nün batısında yer almaktadır. İzmir şehir merkezine 85 km mesafededir.
Özel araç ile İzmir-Aydın Otoyolu üzerinden Selçuk ilçesine ulaşabilir, buradan Şirince’ye doğru tabelaları takip edebilirsiniz. Toplu taşıma ile gitmek mümkündür. Toplu taşıma ile gitmek için, İzmir’den İZBAN’a binerek Selçuk’a ulaşabilirsiniz. Selçuk’tan Şirince dolmuşlarına binerek köy merkezine varabilirsiniz. Köy merkezinde indikten sonra kiliseye yürüyerek kolayca ulaşabilirsiniz.
