Sosyal güvenlik uzmanı, AKP'nin "Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi"ni değerlendirdi.
Her engelli malul değildir ancak her malul engellidir
Teklifin engellilerin emeklilik şartlarını zorlaştıracağına ifade eden Cenkci, şunları söyledi:
"Öncelikle Ekim 2008 öncesi ilk defa sigorta girişi olanlar vergi indirim belgesi ile engelli emekli olabiliyorlardı. Engelli emekli olabilmek için Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan ilk önce vergi indirim belgesi alınması gerekliydi. Eğer kişinin birden fazla rahatsızlıklarının toplam engel oranı yüzde 40 ve üzeriyse ve sigortalılık süresi ilk işe giriş tarihine göre gerekli prim ödeme gün şartını taşımaları halinde bu vergi indirim belgesiyle Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bu kişileri engelli emekli ediyordu. Ekim 2008 sonrası ilk defa sigorta girişi olanlarda ise engellilik oranı yerine maluliyet oranı yani çalışma iş gücü kaybı oranı aranmakta. Her engelli malul değildir ancak her malul engellidir. Böylelikle bu düzenleme ile birlikte Ekim 2008 öncesi girişlilerin engelli emeklilik şartları çalışma iş gücüne çevrilecek ve emekli olmaları zorlaşacaktır.
Toplumsal beklenti de bu yönde
Bu kanuni düzenlemenin diğer bir önemli maddesi ise 1 Ocak 2015 öncesi Genel Sağlık Sigortası prim borcu olanlara yönelik af düzenlemesidir. Geçtiğimiz sene 1 Ocak 2014 öncesi Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borçlarına zaten af düzenlemesi getirilmişti. Zaten Sosyal Güvenlik Kurumu’nun prim alacaklarında zaman aşımı süresi 10 yıldır. Bu kanun teklifini değerlendirdiğimizde özetle hem zaman aşımına girmiş olan süre hem de 1 yıllık bir süreyi kapsadığını görmekte, anlamaktayız. GSS konusunda toplumsal beklenti şu yöndedir. Geçmişten günümüze kadar tüm borçları kapsamasıdır. Hatırlanırsa geçtiğimiz aylarda Sosyal Güvenlik Kurumu, GSS borcu olanlara yönelik elektronik hacizler gönderdi ve banka hesaplarına blokeler koydular. Genel Sağlık Sigortası borcu kapsamında bir yapılandırma düzenlemesi şarttır. Toplumsal beklenti de bu yöndedir. Gecikme zammı ve faizlerin derhal silinmesi gerekmektedir. Ayrıca bazı vatandaşlarımız sağlık hizmetlerini hiç kamudan almadılar ama GSS prim borcu onlara da yükletildi. Sağlık hizmetini kamudan almayan vatandaşlarımız bu GSS borcunu ödemek istememektedirler. Çünkü gerekçeleri 'Ben sağlık hizmetini kamudan değil özel sektörden alıyorum ve tercihimi bu yönde kullanıyorum' diyorlar. Genel Sağlık Sigortası ile ilgili kesin ve kati çözüm ise tıpkı isteğe bağlı sigortalılık gibi GSS sisteminde isteğe bağlı olmasıdır. Özetle burada sağlık hizmetinin vatandaşlara kamudan veya özel sektörden alıp/almama konusunda bir tercih sunulması gerekmektedir. Kamudan sağlık hizmetini almak isteyenler GSS sistemine dahil edilebilirler.
Bu sefer de 2029 yılına öteledi
Bu kanuni düzenlemenin diğer bir başlığı ise Esnaf Ahilik Sandığı’dır. 2017 yılında yasalaşarak 2018 yılında yürürlüğe girecek olan Esnaf Ahilik Sandığı’nın yıllardan beridir yürürlük tarihi ertelenmektedir. Esnaf Ahilik Sandığı’yla BAĞKUR statüsündeki sigortalılarımıza işsizlik ödeneği alabilmelerinin önü açılmaktaydı. Ancak yıllardan beri ertelenen bu düzenleme bu sefer de 2029 yılına ötelenmiştir.
İşverenler yüzde 1 daha fazla prim ödeyecek
Bu kanuni düzenlemenin bir diğer maddesi de Sosyal Güvenlik Kurumu’na işveren primlerini zamanında, düzenli ödeyen işverenlerimize yönelik yüzde 5’lik prim desteğidir. Bu prim desteği hazine tarafından karşılanmaktadır. İmalat sektörünü haricindeki iş yerlerimize uygulanan bu yüzde 5’lik prim desteği yüzde 4’e düşürülecek ve böylelikle primini düzenli ödeyen işverenler imalat sektörü haricindekiler yüzde 1 daha fazla prim ödemiş olacaklar."
