CHP Eskişehir Milletvekili Çakırözer, partisinin mart ayı Basın Özgürlüğü Raporu’nu paylaştı. Rapora, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptali ve gözaltına alınma kararı sonrasında başlayan kitlesel protestoları takip eden gazetecilere yönelik engelleme, gözaltı ve tutuklamalar, televizyon kanallarına RTÜK tarafından verilen ağır yaptırımlar ile sosyal medyaya yönelik ağır sansür damgasını vurdu.
Basın Özgürlüğü Raporu'na göre; mart ayında gazeteciler en az 70 kez hakim karşısına çıkmak zorunda kaldı. Gözaltına alınan 20 gazeteciden 8’i tutuklandı. Gösterileri izleyen gazeteciler darbedilip, gözaltına alınıp tutuklanırken, yabancı gazeteciler sınırdışı edildi. RTÜK protestoları canlı yayınlayan SCZ TV’ye 10 gün ekran karartma cezası, Tele 1, Now TV ve Halk TV’ye de ağır yaptırımlar uyguladı. Protesto gösterileri sırasında ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı ‘bant daraltma’ uygulamasını devreye sokan AKP iktidarı, çok sayıda sosyal medya hesabına da erişim engeli getirdi.
Cumhuriyet'in haberine göre; konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Çakırözer şunları söyledi:
“Tek adam yönetimi ve onun sopasına dönüşen kurumlar, İmamoğlu’na yapılan hukuksuzluğa ve seçme haklarını elinden alınmasına karşı meydanları dolduran milyonların haykırışının duyulmasını engellemek için gazetecileri, televizyon kanallarını ve sosyal medyayı hedef aldı. Boynunda kamerası, ellerinde mikrofonu olan onlarca gazetecinin haber takibi engellendi. Haber yapamasınlar diye cezaevine gönderildi. Kanallara karartmaya giden cezalar verildi. Bir kişinin iktidarını korumak uğruna tamamen hukuksuz, Anayasa’yı yok sayan kararlarla milyonların haber alma hakkı yine engellendi. Bu baskılar karşısında halkın haber alma hakkı ve basın özgürlüğü mücadelemiz kararlılıkla sürecek.”
Gözaltı ve tutuklama kararları
Utku Çakırözer’in kamuoyu ile paylaştığı rapora göre mart ayında basın özgürlüğü alanında yaşanan ihlaller şöyle:
- "Mart ayında gazeteciler en az 70 kez hakim karşısına çıktı. Aralarında Halk TV’den Ayşenur Arslan, Evrensel’den Kürşat Yılmaz ve Görkem Kınacı’nın da olduğu çok sayıda gazeteciye hapis cezaları verildi.
- MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin sağlığıyla ilgili paylaşımı nedeniyle soruşturma başlatılan Can Ataklı hakkında adli kontrol kararı verildi.
- Gazeteciler Şaban Sevinç ile Hakan Aygün'ün Gezi Parkı eylemleriyle ilgili yürütülen soruşturma kapsamında pasaportlarına kısıtlama getirildi.
- Gazeteciler İsmail Saymaz, Halk TV ana haber sunucusu Ece Üner, Halk TV Programcısı ve Halk TV İnternet Sitesi Sorumlu Müdürü Serhan Asker ve gazeteci İrem Afşin haberleri, sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alındı, ifade verdi. Gazeteci İsmail Saymaz hakkında ev hapsi kararı verildi.
- Diyarbakır'da 8 Mart Kadınlar Günü mitinginde çektiği fotoğrafı paylaşan Bianet muhabiri Evrim Deniz sosyal medyada hedef gösterildi.
- Gazeteci Gözde Şeker telefonla tehdit edildi."
Haber takibine engel olundu
Raporda yer alan ihlaller şöyle devam etti:
- "Saraçhane’deki protestolarda polis müdahalesinde Anadolu Ajansı Muhabiri Hakan Akgün, AFP foto muhabiri Yasin Akgül, Reuters Muhabiri Dilara Şenkaya, Bianet Muhabiri Ali Dinç, İlke TV Muhabiri Eylül Deniz Yaşar, Özgür Gelecek Muhabiri Yusuf Çelik ile serbest gazeteciler Kemal Aslan ve Rojda Altıntaş’ın da aralarında olduğu en az 14 gazeteci darp edildi.
- Protestoları takip ettiği için İstanbul ve İzmir’de 14 gazeteci çeşitli zamanlarda ev baskınlarıyla gözaltına alındı. NOW muhabiri Ali Onur Tosun, foto muhabir Bülent Kılıç, gazeteci Zeynep Kuray, AFP muhabiri Yasin Akgül, gazeteci Hayri Tunç, İBB foto muhabiri Kurtuluş Arı, Evrensel muhabiri Nisa Sude Demirel, ETHA muhabiri Elif Bayburt ve gazeteciler Gökhan Kam, Barış İnce, Murat Kocabaş, Yağız Barut, Zişan Gür ve Çiğdem Öztürk gözaltına alındı. Gözaltına alınan gazetecilerden 8’si önce serbest bırakıldı, sonra yeniden tutuklandı. Gazeteciler itirazlar sonrası 2 gün tutukluluğun ardından tahliye edildi.
- Eskişehir’de üniversitelerdeki protestoları takip eden gazeteciler üniversitelere alınmadı.
- Protestoları takip eden uluslararası basın kuruluşu çalışanlarının da haber yapması engellendi. İngiliz BBC muhabiri Mark Lowen protestoları takip ederken gözaltına alınarak sınır dışı edildi. "
Miting yayınlarına RTÜK cezası
RTÜK, İmamoğlu ve beraberindeki isimlerin 19 Mart'ta gözaltına alınmasıyla başlayan eylemleri canlı yayınlayan kanallara ceza yağdırdı. CHP cezaları RTÜK önünde protesto etti. Rapora göre, RTÜK tarafından verilen ihlalli cezalar şu şekilde:
- "Protestoların ilk haftasında NOW TV, Tele 1, Halk TV ve SZC TV’ye İmamoğlu'na gözaltı kararına dair yayınlarıyla ilgili çeşitli cezalar veren RTÜK, kanalların hepsine yüzde 3 idari para cezası verdi. Sözcü ve Halk TV'ye üç kere program durdurma cezası da verildi.
- Kurul son toplantısında da SZC TV, Halk TV, Tele 1 ve NOW TV’nin aralarında olduğu 4 kanala 7 ayrı ceza verdi. SZC TV’ye 10 gün boyunca karartma kararı veren RTÜK; Halk TV’yi CHP lideri Özgür Özel’in mitingini canlı verdiği için cezalandırırken, Tele 1'e 'halkın kin ve düşmanlığa teşvik' iddiası, NOW TV’ye İmamoğlu soruşturmalarının “hukuka aykırı ve talimatlarla yapıldığı” yorumları gerekçesiyle cezalar verildi.
- Türker Ertürk’ün SZC TV'de katıldığı programda kullandığı ifadeler gerekçesiyle kanala 5 idari para cezası ve 5 kez program durdurma cezası verildi.
- Tele 1'de 18 Dakika isimli programda Merdan Yanardağ'ın konuşması nedeniyle yayın kuruluşu hakkında inceleme başlatıldı."
Google algoritmasının dijital medyaya zararları
2016 yılında kurulan internet gazetesi Gazete Duvar yayın hayatına son verdi. Raporda, gazetenin yayın hayatına son vermesine neden olan ekonomik sıkıntıların temel kaynaklarından birinin, Google'ın 'Keşfet' ve 'Haberler' araçları üzerinden yönlendirilen trafik akışındaki kayıplar olduğuna dikkat çekildi.
Sosyal medya engellemeleri
Hükümetin sosyal medya kısıtlamaları da rapordaki yerini aldı. Raporda şunlar ifade edildi:
- "İmamoğlu ve diğer gözaltıların yapıldığı günlerde X, YouTube, Instagram, Facebook, TikTok, Telegam ve Signal gibi platformlara erişim sorunu yaşandı. İktidarın baskısıyla çok sayıda X hesabına ve sosyal medya paylaşımına erişim engeli getirildi.
- Ekmek ve Gül, Halkevleri, Gazete Yolculuk, Çağdaş Hukukçular Derneği ve Bianet‘in de aralarında bulunduğu 190 X hesabına erişim engeli getirildi. X'in Küresel Hükümet İşleri Birimi,BTK'nın Metin Cihan, Artı Gerçek, Hayko Bağdat gibi 126 hesabı engelleme emrine karşı AYM'ye bireysel başvuruda bulundu.
- Saraçhane’deki eylemlerde CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in boykot listesini duyurduğu boykotyap.com ile yandaslarboykot.com ve boykot.web.tr web sitelerine erişim engeli getirildi.
- Kocaeli’de emniyet müdürü ile bir komiser arasında biber gazı kullanımı konusunda yaşanan tartışmaya ilişkin paylaşımlara da erişim engeli getirildi."
