5 Ağustos günü kutlanan Dünya Temiz Nefes Günü, tehlikeleri ile birçok şehirde konuşuldu. Dünyada 'görünmez katil' olarak görülen ve yılda 7,5 milyon kişinin ölümüne sebep olan hava kirliliği, özellikle büyük şehirlerde yaşayan insanlar endüstriyel aktiviteler ve araç trafiği nedeniyle yüksek seviyelerde zararlı partikül maddelere maruz kalmakta, bu da astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve akciğer kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açmakta.
Bu kapsamda özellikle hava kirliliğinin sağlık üzerindeki etkilerine dair detaylı bilgilendirmelerde bulunan Prof. Dr. Şevket Özkaya aynı zamanda bu kirliliğin insan ömrünü ortalama 3-5 yıl azalttığının altını çizerek uyarılarda bulundu.
Dünyanın yüzde 99'u kirli havayı soluyor
Şevket Özkaya Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, dünya nüfusunun yüzde 99’u, kılavuz sınırları aşan kirli havayı soluduğunu da söyleyerek, “Bu durum her yıl 7,5 milyondan fazla kişinin ölümüne yol açıyor. Hava kirliliği, solunumsal, kardiyovasküler, nörolojik ve endokrinolojik hastalıkların patogenezinde rol oynayan küresel bir tehdit olarak tanımlanıyor. WHO, yıllık PM2.5 konsantrasyonundaki 10 g/metreküplük bir artışın, yetişkinler arasındaki genel ölüm oranını yüzde 6 artırdığını bildiriyor” şeklinde konuştu.
Birçok bilinen hastalık hava yüzünden olabilir
Prof. Dr. Özkaya, hava kirliliğinin sağlık üzerindeki geniş kapsamlı etkilerini şu sözlerle açıkladı:
"Hava kirliliği, solunum yolu hastalıklarından kalp rahatsızlıklarına, nörolojik bozukluklardan metabolik sendrom ve diyabete kadar birçok ciddi sağlık sorununa yol açmaktadır. Ayrıca, kronik maruziyetin obstrüktif uyku apnesi ve diğer uyku bozukluklarına neden olduğuna dair araştırmalar bulunmaktadır. Ayrıca epidemiyolojik çalışmalar, hava kirliliğinin burun akıntısı, burun tıkanıklığı, laringospazm gibi üst hava yolu semptomları ve öksürük, nefes darlığı, hırıltı gibi alt solunum yolu semptomlarını artırdığını göstermektedir. Astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, akciğer kanseri, konjestif kalp yetmezliği ve inme gibi ciddi sağlık sorunları, hava kirliliğinin temel mortalite ve morbidite nedenleri arasında yer almaktadır.”
Klimalar da hastalık saçabiliyor
Yeni çağın çalışanlarında tanımlanmış olan 'Hasta Bina Sendromu' hakkında da bilgi veren Özkaya, kapalı ofislerde veya evlerde yaşanan iç ortam hava kirliliğinin çeşitli sağlık sorunlarına neden olduğunu belirtti. Bu sendromun semptomları arasında; baş ağrısı, göz, burun ve boğazda tahriş, kuru öksürük, baş dönmesi, konsantrasyon zorluğu ve yorgunluk bulunduğunu ifade eden Özkaya, “Hasta Bina Sendromu, yetersiz havalandırma, arızalı ısıtma ve klima sistemleri gibi faktörlerden kaynaklanabilmektedir” dedi.
Bina sakinleri, genellikle binayı terk ettikten sonra semptomlarında rahatlama yaşasa da uzun süreli maruziyet nörotoksinlerin kalıcı etkilerine yol açabileceğini hatırlatan Prof. Dr. Özkaya, bu sendromun özellikle kapalı ofis çalışanları arasında yaygın olduğunu vurguladı.
