İzmir’in Konak ilçesinde, Kahramanlar Mahallesi’nde bir binada gerçekleştirilen haşere ilaçlama çalışmaları esnasında 1 yaşındaki bir bebek zehirlenmişti. Zehirlenmesinin ardından 112 ekiplerince Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Hastanesi'ne götürülen bebek, kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirmişti.
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ege Şubesi, olaya ilişkin açıklamalarda bulunarak; ilaçlama çalışmalarının profesyonel uygulamalarla gerçekleştirilmediğinde büyük risklere yol açtığına dikkat çekti. Mühendisler Odası tarafından yayınlanan basın açıklamasında, şu ifadeler yer aldı:
“İzmir’de bir binada yapılan ilaçlama sırasında 1 yaşındaki bir bebeğin hayatını kaybetmesi hepimizi derinden sarsmıştır. Bu trajik olay, pestisit uygulamalarında yaşanan denetim eksiklikleri ve bilinçsiz kullanımın ne kadar tehlikeli olabileceğini bir kez daha göstermiştir. Kimya Mühendisleri Odası olarak, konunun teknik boyutunu kamuoyuyla paylaşmak ve bu tür olayların tekrar yaşanmaması için bazı önerilerde bulunmak istiyoruz. Biyosidal ürünler, kullanıma hazır olarak veya konsantre şekillerde piyasaya arz edilmektedir. Kullanıma hazır ürünler genel halkın kullanımına uygunken, konsantre ürünler eğitilmiş profesyonel kullanıcılar için üretilmektedir. Konsantre ürün grupları doğru uygulanmadığı takdirde etkili bir zehire dönüşebilirler. Bu nedenle konsantre ürünlerin satışı, sertifikalı eğitilmiş profesyonel kullanıcılara yapılmalı; seyretme ve ilaç uygulaması da bu kullanıcılar tarafından gerçekleştirilmelidir.”
Eğitim almış personeller tarafından yapılmalı
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ege Şubesi tarafından yayımlanan açıklamada, ilaçlama uygulamalarının eğitim almış ve sertifikalı personeller tarafından yapılması gerektiğine dikkat çekilerek şu sözlere yer verildi:
“Biyosidal ürünlerde, ürünün uygulama dozu, haşere çeşidi ve metrekareye düşen etken madde miktarı, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre düzenlenmektedir. Bu nedenle konsantre ürünlerin seyreltilme oranları, haşere türüne göre değişiklik gösterebilir. Bilinçsiz yapılan uygulamalarda, ürünün etkinliğini arttırma amacıyla daha az seyretme yapılması, ürün toksisitesini arttıracağından zehirlenme vakalarının yaşanması muhtemeldir. Uygulama yapacak profesyonel kullanıcı, bu seyreltme değerlerine uymalı, kişisel koruyucu donanımlarını kullanmalı ve uygulama yapılacak alandaki kişilerin ve çevrenin korunmasını sağlamalıdır. Tüm uygulayıcıların bu standartları titizlikle takip etmesi zorunludur. Biyosidal ürün uygulayıcılarının eğitim almış, sertifikalı ve yetkilendirilmiş olması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca kullanılan ürünlerin, Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlı ürünler olması zorunludur. Pestisit uygulaması yapan firmalarda mesul müdür bulundurulmalı ve halk sağlığı tarafından düzenli olarak denetlenmelidir. Bazı uygulayıcıların, haşere problemini tek seferde çözmek ve etkili bir uygulama yapmak adına, seyretme oranlarına uymaması veya birden fazla biyosidal ürünü karıştırarak kullanmaları, ürün toksisitesinin artmasına neden olmaktadır. Bu şekilde yapılan uygulamalarla, yalnızca hedeflenen zararlılara değil, aynı zamanda insan ve çevre sağlığına da ciddi zararlar verilmektedir.”
Pestisit buharı solumanın riskleri
Pestisit buharı solumanın, insan sağlığında büyük tahribata yol açtığını vurgulayan açıklamanın devamı ise şu şekilde:
“Olayın sebeplerinin net olarak anlaşılması için, uygulayıcı firmanın kullandığı ilacın Sağlık Bakanlığınca onaylı ruhsatının olup olmadığının kontrol edilmesi, olay yerinden swab yöntemiyle numune alınarak etken madde analizi yapılması ve uygulamanın doğru yapılıp yapılmadığının tespit edilmesi gerekmektedir. Bu sayede hangi maddenin, nasıl bir etkileme mekanizmasıyla zehirlenmeye yol açtığı belirlenebilir. Bebeğin ölümüne muhtemelen, inhalasyon yoluyla pestisit buharlarına maruz kalmanın neden olduğu düşünülmektedir. Kapalı alanlarda yapılan ilaçlamaların ardından yeterli havalandırma yapılmaması bu riskleri artırmaktadır. Özellikle problemi kesin bir şekilde çözmek adına kapalı alanlarda yapılmaması gereken fumigasyon işlemi ile uygulamanın yapılması, inhalasyon zehirlenmelerinin başlıca sebebidir. Fumigasyon işlemi tehlikeli bir uygulama yöntemidir ve özel izinlere tabidir. Vatandaşlarımızın, uygulama sırasında uygulama yapılan ortamda bulunmamaları, bulunmalarının zorunlu olması halinde koruyucu ekipmanları kullanmalarını ve sonrasında yaşam alanlarını mutlaka havalandırmalarını bir kez daha hatırlatıyoruz. Bu üzücü olay, biyosidal ürün uygulamalarının daha sıkı denetlenmesi ve bilinçsiz uygulamaların önlenmesi gerektiğini açıkça göstermektedir.”
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Ege Şubesi’nin ilaçlama faaliyetleriyle ilgili olarak sunduğu öneriler şu şekilde:
- Biyosidal ürün uygulayıcılarının yasal zorunluluk olan eğitim ve sertifikasyon süreçlerinin daha sıkı denetlenmesi,
- İlaçlama uygulamalarını daha etkin bir biçimde izlemek amacıyla bir sisteme taşınması, uygulayıcı kişinin ve uygulanan ilacın sertifikalı ürünler ve uygulayıcılar listesinden seçilerek yapılması,
- Kamuoyunun biyosidal uygulamalarda ve sonrasında alınması gereken önlemler konusunda bilgilendirilmesi,
- Konuya ilişkin detaylı bir teknik incelemenin yapılması ve sonuçların kamuoyuyla paylaşılması.
