Kurban bayramına sayılı günler kala kurban pazarlarında durgunluk sürerken; İzmir’de besiciler, önceki yıllara göre satışların büyük oranda düştüğünden yakındı. Bornova Işıkkent Kurban Pazarı’nda kurbanlık satan İhali Kalmaz, “Bizim umudumuz yok. Bayramın birinci günü ümitler tükeniyor. Aşağı yukarı 20 senedir buraya geliyorum. İlk defa böyle pazar görüyorum. Geçen yıl satışlar bundan iyiydi. Kimsede hayvan kalmadı. Geçen sene 1-2 kamyon hayvan geri gitti. Şu anda hayvanın 3’te 2’si duruyor” dedi. Yusuf Yıldız ise "Yüzde 90 zarar edeceğiz. Devlet artık bu işi bıraktıracak" diye konuştu.
Kurban Bayramı’na sayılı günler kala kurban pazarlarında besicilerin beklediği hareketlilik henüz başlamadı. Bornova Işıkkent Kurban Pazarı’nda, büyükbaş hayvanların fiyatı 100 bin lira, küçükbaş hayvanların fiyatı ise 12 bin liradan başlıyor.
Besiciler bayram öncesinde umduklarını bulamadıklarını ifade ederken, kazançlarının masraflarını karşılamadığını söylediler. Nakliye, çadır kirası ve bakıcı ücretlerinin çok yüksek olduğunu kaydeden kurban satıcıları, önceki yıllara göre satışlarının büyük oranda düştüğünü ve zarara satış yaptıklarını ifade ettiler.
İlk defa böyle pazar görüyorum
Kurban satıcılarından İhali Kalmaz, satışların bir önceki yıla göre çok kötü durumda olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Aşağı yukarı bir aydır buradayım. 20 tane hayvandan 2 tane sattım. Burada danalar 100 bin liradan başlıyor, 200 bin liraya kadar çıkıyor. Ama şu anda 200 bin liralık hayvan 120-130 bin liraya kadar indi. 120 bin liralık hayvan şu anda 80-90 bin liraya kadar indi. Bizim umudumuz yok. Bayramın birinci günü ümitler tükeniyor. Aşağı yukarı 20 senedir buraya geliyorum. İlk defa böyle pazar görüyorum. Geçen yıl satışlar bundan iyiydi. Kimsede hayvan kalmadı. Geçen sene 1-2 kamyon hayvan geri gitti. Şu anda hayvanın 3’te 2’si duruyor. Ben geçen sene 27 hayvanla gelmiştim 27’sini de satmıştım. Benim maliyetim toplam 200 bin lirayı buluyor.”
Fiyatlar bizi kurtarmaya yönelik değil de batırmaya yönelik gidiyor
Erzurum’dan gelen Zübeyit Bolyurt, satışların masrafları karşılamadığını ifade ederek şunları kaydetti:
“16 gündür buradayım. 180-220 bin arasında satıyoruz. Şu anda Erzurum’dan bu hayvanları getirmemiz dana başına 12 bin lira. 22 günlük çadır kirası için 50 bin lira kira, betonu 12 bin 600 lira, çadır yapımı 25 bin lira. Bu sene satış fiyatları bizi kurtarmaya yönelik değil de batırmaya yönelik gidiyoruz. Geçen sene bayağı bir zorlu seneydi. Ama satışlar güzeldi. Bu sene alıcı yok. Çiftliğe yönelinmiş. İnsanlar artık rahat ete alışmış. Orada oturup ayını kahvesini içiyor ama burası biraz daha zahmetli olduğu için kimse burayı tercih etmiyor. Eskiden 600 çadır vardı burada. Karaborsa olduğunu hatırlıyorum. Ben 20 senedir geliyorum. İlk defa böyle bir seneyle karşılaşıyorum.”
Benim nakliye masrafım 50 bin lira
Nakliye ücretlerinin çok yüksek olduğunu belirten kurban satıcısı Medeni Özkan ise şu ifadeleri kullandı:
“Erzurum’dan geliyoruz. İki haftadır buradayız. Biz bu hayvanların memlekette tanesini 100-150 liraya alıyoruz. Ama insanlar geliyor ‘Ben bu hayvana 100 bin lira veriyorum’ diyor. Sadece bu çadırın yeri 50 bin lira. 50 bin lira yapımı, 50 bin lira araç… Bu hayvanın burada günlük yiyeceği en azından 2-3 bin lira. Bu hayvanın zaten belirli bir maliyeti var. Altına düştüğümüzde bize de yazık oluyor. Benim bu sene karım yok. Ben şu anda kafa kafaya satmaya çalışıyorum. Benim nakliye masrafım 50 bin lira. Eğer nakliye masrafı, belediyenin yer parası ve yem ücreti düşük olsa otomatikman hayvanların fiyatı da düşer.”
Bizim masrafımız 250-300 bin lira tutuyor
Etin kilo fiyatının düşürülmesiyle üreticilerin maliyetlerinin karşılanmadığını, üreticiyi zarara soktuğunu kaydeden Reşat Tatlı, şunları söyledi:
“Erzurum’dan geliyorum. Ben 27 kurbanla geldim iki tane sattım. 13 günde sadece 2 tane sattım. Etin kilosu daha önce 430 liraydı ama Sayın Cumhurbaşkanı 330 liraya düşürdü. Bu kadar zahmet bu kadar çile… Burada bir büyük başın ortalama fiyatı 100 bin liradan başlayıp 200 bin liraya kadar çıkıyor kilosuna göre. Bizim masrafımız 250-300 bin lira tutuyor. Ben buraya ilk kez geliyorum. Geçen sene Erzurum’daydım. Orada süper satılıyordu. Ama işler kötü.”
Müşteriler maliyetin aşağısında para veriyorlar
Küçükbaş hayvanların da büyükbaşlar gibi ederinin çok altında satıldığını kaydeden kurban satıcısı Yusuf Yıldız, şunları söyledi:
“Afyon’dan geliyoruz yaklaşık 20 gündür buradayız. 250 tane küçükbaş getirdik. Bugüne kadar tam 50 adet sattık. Geçen yıla göre satışlarımız baya düşük. Geçen yıl bayrama 5 gün kala elimizde 20 koyun kalmıştı. Şu an için 5’te 1’ini satabildik sadece. Devlet yine yapacağını yaptı. Çiftçilere vuruyordu. Hayvancılığa da vurdu. Bizde fiyatlar 12 binden başlıyor 18 bine kadar gidiyor. 12 bin liradan başlayanların bize maliyeti 11 bin lira. Diğerlerinin maliyetleri 14-15 bin lira. Gelen müşteriler maliyetin aşağısında para veriyorlar. Ben bu sene kara geçemiyorum. Yüzde 90 zarar edeceğiz. Devlet artık bu işi bıraktıracak.”
Bu ekonomide bu iş bir daha yapılır mı?
Satışlar ve besicilik masraflarının mevcut şekilde devam etmesi durumunda besiciliğin bitme noktasına geleceği mesajını veren kurban satıcısı İsmail Güler, şu ifadeleri kullandı:
“Biz Ağrı’dan geliyoruz. Bu sene durumlar çok kötü, vahim. Pazarda hayvanlarımız kaldı. Çadıra şu anda ortalama 100 bin lira para gidiyor. Bunun bakıcısı, masrafları 100 bin lirayı geçiyor. Şu an bu ekonomide bu iş bir daha yapılır mı? Seneye insanlar etin kilosunu kaç paraya yer? Çok kötü günler bekliyor. 40 hayvanla geldim 10 tane satabildim. Bayramın son gününe kadar buradayız. Ama bu gidişle bitmeyecek gibi görünüyor. Herkesin malı elinde kaldı.”
