İzmir'in Balçova ilçesi İnciraltı semtinde yer alan Sancakburnu Kalesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun deniz savunma stratejisinin önemli bir parçası olarak inşa edilmiştir. Tarihi boyunca birçok olaya tanıklık eden bu kale, günümüzde tarih meraklıları için eşsiz bir keşif noktasıdır.
İzmir’de Osmanlı döneminden kalan bir savunma yapısı: Sancakburnu Kalesi
17. yüzyılda Osmanlı Sadrazamı Köprülü Mehmet Paşa'nın emriyle 1666 yılında inşa edilen Sancakburnu Kalesi, İzmir Körfezi'ne giren gemileri kontrol etmek ve şehri denizden gelebilecek tehditlere karşı korumak amacıyla yapılmıştır. Kalenin yapımında, antik çağdan kalma bir tiyatronun kesme taş blokları kullanılmıştır. Kare planlı olarak tasarlanan kalede, bir kale dizdarı ve 200 asker görev yapmıştır.
Sancakburnu Kalesi'ne Evliya Çelebi'nin gözlemleri
Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde "Kal'ai Sancakburnu" olarak anılan kale, Osmanlı deniz ticaretinin güvenliği açısından büyük bir öneme sahipti. Yabancı gemiler, körfeze girerken Osmanlı hükümetine saygı göstergesi olarak direklerine beyaz bayrak çekiyorlardı. Bu uygulama, o dönemde Osmanlı'nın tümünü kapsayan bir bayrak bulunmadığından, gemilerin kendi bayrakları yerine beyaz bayrak çekmeleri şeklinde gerçekleşiyordu.
1688 yılında meydana gelen büyük İzmir depreminde kale ciddi hasar görmüş, ancak sonraki yıllarda birkaç kez onarılarak 20. yüzyıla kadar ayakta kalmıştır. 1828 yılında İzmir Ayanı Mansurizâde Emin Efendi tarafından yeniden onarılan kale, tabyalarla güçlendirilmiştir.
Sancakburnu Kalesi'nin günümüzdeki durumu
Günümüzde Sancakburnu Kalesi'nden geriye pek az kalıntı ulaşmıştır. Ancak, bu tarihi yapı, İzmir'in zengin geçmişini yansıtan önemli bir simge olarak varlığını sürdürmektedir. Tarih ve kültür meraklıları için, kalenin bulunduğu bölgeyi ziyaret etmek, Osmanlı döneminin izlerini sürmek adına değerli bir deneyim sunmaktadır.
