Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği’nin, 22 geri dönüşüm şirketinin kullandığı kıyı kenar çizgisini deniz tarafından genişleterek alan artışı sağlamak istediği, “Gemi Söküm ve Gemi Geri Dönüşümlü Alan Artışı Projesi” için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci başlatıldı. 70 milyon 995 bin 840 TL’ maliyetli projeye; TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu (İKK) Sekreteri Aykut Akdemir, Ege Çevre ve Kültür Platformu (EGEÇEP) Hukuk Kurulu Üyesi Avukat Arif Ali Cangı ve Aliağa’daki çevre hareketinin öncü isimleri arasında yer alan DİSK Emekli Sen Ege Bölge Temsilcisi Sabahattin Yeşiltepe tepki gösterdi. Akdemir, derneğin başvuru yaptığı alanda halihazırda çalıştığını, şu an yaptığı başvuru ile hukuksuzca yaptıkları işe kılıf uydurmaya çalıştıklarını savunurken, gemi söküm şirketlerinin bu alan artışı talebiyle Aliağa’nın kalbine son çiviyi çakmaya çalıştıklarını ifade etti. Cangı da Çevre Kanunu'nun ilgili maddesi gereğince söz konusu alanda gemi söküm faaliyetlerinin İzmir Valiliği tarafından derhal durdurulması gerektiğini söyledi.
Derhal durdurulmalı
Avukat Cangı, gemi söküm faaliyetlerinin İzmir Valiliği tarafından durdurulması gerektiğini ifade ederek, “ÇED başvurusunun genişleme, kapasite artışı nedeniyle yapıldığı yazılı olsa da şimdiye kadar kapasite artışları, genişlemeler olduğu halde ÇED başvurusu istenmemiş olması karşısında şimdi ÇED sürecinin başlatılmasını İzmir'in yaşam alanlarını koruma mücadelesinin kazanımı olarak görmek gerek. Bundan sonra yapılması gereken, ÇED'e tabi olan faaliyetlere ÇED kararı olmadan izin verilemeyeceğinden Çevre Kanunu'nun 15/3. maddesi ve ÇED Yönetmeliği 19/1-a maddeleri gereğince gemi söküm faaliyetleri İzmir Valiliği tarafından derhal durdurulmalıdır” dedi.
Bakanlık mühürlemeli
Gemi söküm şirketlerinin kaçak işlerine kılıf bulmak için başvuru yaptığını ve o alanda halihazırda çalıştıklarını söyleyen TMMOB İKK Sekreteri Akdemir, “Onlar şu an yaptıkları kaçak işin kılıfını bulmaya çalışıyorlar. Şu an zaten orada çalışıyorlar. Bizim zaten hep itirazımız yanlış bir söküm yönteminin izlendiği, orada bir havuz sistemi olması gerektiğiydi. Bunlar, ‘proje’ diye yeni bir şeymiş gibi aktarıyorlar ama zaten şu an orada bunu kaçak olarak yapıyorlar” diye konuştu. Akdemir, Bakanlığın o tesisleri mühürlemesi gerektiğini savunarak, “Şu an Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın oraya gidip, ‘Yanlış çalışıyorsunuz’ deyip o tesisleri mühürlemesi gerekiyor. Orada, ‘ÇED gerekli değildir’ süreciyle çalışıyordu. Biz, orada ÇED yapılması, düzenli çalışılması gerektiğini savunduk” ifadelerini kullandı.
Aliağa yaşanmaz hale geldi
Aliağa’nın ağır sanayi yüzünden pisliğe gömüldüğünü ve artık yaşanamaz bir hal aldığını aktaran DİSK Emekli Sen Ege Bölge Temsilcisi Yeşiltepe, “Aliağa ağır sanayi yüzünden bitmiş durumda. Her gün 3-4 cenazeye katılıyoruz. Çünkü PETKİM ve rafineride çalışan arkadaşlar 60 yaşına gelmeden vefat ediyorlar. Şehri öyle bir pisliğin içine gömdüler ki artık yaşayamıyoruz. Artık söküme gelen gemilerin nasıl bir kirliliğe sahip olduğunu çok fazla dillendirmiyorlar ve neyle zehirlendiğimizi bilemiyoruz” dedi. Alan artışı gerçekleşirse o bölgenin daha da zehirleneceğini belirten Yeşiltepe, “Çevre sağlığı konusunda olduğumuzdan daha kötü bir duruma düşeceğiz” dedi.
Kirlilik raporlara yansımıştı
Yıllar boyunca asbestli gemilerin sökülmesi, hava kirliliği, ağır sanayi tesislerinin yarattığı kirlilik ve söküm tesislerindeki iş kazalarıyla gündeme gelen Aliağa’nın, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yayınladığı 2022 yılı Çevre Durum Raporu’nda İzmir’deki en kirli havaya sahip olduğu açıklanmıştı. Raporda, ilçedeki demir-çelik tesisleri, mevcut petro-kimya tesisleri, kömür eleme ve paketleme tesisleri, geri kazanım tesisleri, akaryakıt dolum tesisleri, doğalgaz çevrim santralleri, termik santraller ve petrokimya tesislerine ve bunların yarattığı kirliliklere vurgu yapılarak, “İlimizde sanayi kaynaklı hava kirliliğinin en fazla yaşandığı ilçe ağır sanayi yatırımlarıyla öne çıkan Aliağa ilçesidir” ifadelerine yer verilmişti.
Kullanım alanı genişletilecek
Konuya ilişkin proje dosyasında şu bilgiler yer aldı: “Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği'ne üye firmalar tarafından gemi söküm faaliyetleri mevcut durumda var olan ekipmanlar ile sürdürülmektedir. Bu rapora konu faaliyet kapsamında, kıyı kenar çizgisinin deniz tarafındaki kullanım alanının genişletilerek alan artışı yapılması planlanmış olup bu alanda sabit bir yatırım bulunmamaktadır.”
