İzmir'de inşası Osmanlı dönemine kadar uzanan Eski İzmir Hapishanesi, Fransız modelinin esas alındığı ilginç bir mimariye sahipmiş. Bugünlerde ise tamamen yıkılmış durumda ve yerinde çok katlı bir otopark bulunuyor. Peki Eski İzmir Hapishanesi kaç yılında açıldı? Kaç yılında yıkıldı? Eski İzmir Hapishanesi'nin tarihçesi nedir?
Eski İzmir Hapishanesi
Eski İzmir Hapishanesi, günümüzde Konak'ta bulunan Milli Kütüphane'nin tam karşısında yer alan bir bölgede konumlanıyordu. Hapishanenin inşasından önce, İzmir hapishanesi olarak Cezayir Hanı kullanılmaktaydı. 24 Kasım 1855 tarihli resmi bir belgede, iki yüz elli iki mahkûmun cezasını çektiği hanın oldukça dar ve havasız olması nedeniyle içeride bulunanların hastalandığı belirtilmiş.
İzmir'de dönem kaynakları tarafından belirtilene göre uzun yıllar boyunca gündemi meşgul eden ve yapımı sürekli ertelenen vilayet hapishanesinin yapımına nihayet 1883 yılında başlanmış. Model olarak Fransa'da uygulanan planların esas alındığı hapishanenin yapımında neoklasik üslup dikkat çekiyor. Hapishanenin inşasından çok kısa bir süre sonra bu kez de buranın tamir edilmesi ve hatta yeni bir hapishanenin yapılması hakkında resmi yazışmalar yapılmaya başlanmış. Mahkûm koğuşlarının yanı sıra nizamiye askerlerinin ve jandarma koğuşlarının barınılması zro bir durumda olduğu belirtilmiş.
Ardından teftiş heyeti tarafından yapılan incelemelerde ancak 400 kişi kapasiteye sahip olabilecek bu hapishanede bini aşkın mahkumun zor şartlarda hapsedildiği tespit edilmiş. Mahkumların hayatını tehlikeye atan bu atmosferde temizlik ve hava almanın adeta imkansız olduğu belirtilmiş. 1908'de Meşrutiyet'in ilanıyla çıkarılan genel afta, buradan salınan mahkûmlar kartpostallara da konu olmuş. 1920'li yıllarda yapılan araştırmalar ve anketlerde de hapishanede temizliğin perişan durumda olduğu, mahkûmların aydınlatma ve havalandırmanın yok denecek kadar az olduğu hücrelerde kaldıkları ortaya çıkmış.
İlginç bir mimariye sahip olan İzmir Hapishanesi, Halil Rıfat Paşa'nın valiliği döneminde 1885-1887, 1889-1891 yılları arasında tamir edilmiş. 1959 yılına gelindiğinde ise tamamen yıktırılmıştır. Bugün yerinde Konak Katlı Otoparkı bulunmaktadır.
