Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM), Santorini Adası merkezli olası bir 7.5 büyüklüğündeki depremin Ege kıyılarında genel olarak 5 şiddetinde hissedileceğini, ancak İzmir Körfezi, Kuşadası Körfezi, Söke Ovası ve Gökova Körfezi gibi alüvyon zeminli bölgelerde 8 şiddetine kadar ulaşabileceğini açıkladı. DAUM Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir’in raporunda, bu alanlarda bina envanterinin hızla çıkarılması ve gerekli önlemlerin alınması gerektiği vurgulandı.
Santorini’deki depremler artıyor
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin (DAUM) hazırladığı Santorini Depremleri Ön Değerlendirme Raporu tamamlandı. DEÜ Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve DAUM Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, 28 Ocak 2025’ten itibaren Santorini Adası ve çevresinde yoğunlaşan depremlerin sayısının 7 Şubat 2025 itibarıyla 1000’i aştığını açıkladı.
Tektono-Volkanik hareketlilik ve üç farklı senaryo
Raporda, bölgede meydana gelen depremlerin hem volkanik hem de tektonik etkilerin bir arada bulunduğu tektono-volkanik bir ortamda gerçekleştiği vurgulandı. Bu durum, Santorini’de üç farklı senaryonun gelişebileceğine işaret ediyor:
1. Sistem, 7’nin üzerinde bir depremle rahatlar ve ardından volkanik bir hareketlilik başlar.
2. Önce volkanik bir aktivite gerçekleşir ve ardından büyük bir deprem meydana gelir.
3. Herhangi bir volkanik hareket yaşanmadan depremler geçici olarak azalır, ancak ilerleyen dönemde yeni bir deprem fırtınası oluşabilir.
Kıbrıs’tan İsrail’e kadar volkanik kül yağışları yaşanabilir
Santorini’de meydana gelebilecek büyük ölçekli bir volkanik patlama, Ege kıyıları, Batı Anadolu ve Doğu Akdeniz boyunca etkili olabilir. Raporda, Kıbrıs’tan İsrail’e kadar kül yağışlarının görülebileceği belirtiliyor. Tarihsel veriler, Santorini volkanlarında MÖ 1600 ve MS 1950 yıllarında yaşanan patlamalar sonrası volkanik küllerin Türkiye’nin güney kıyılarını aşarak İsrail’e kadar ulaştığını gösteriyor. Eğer benzer bir patlama tekrar ederse hava kirliliği ve volkanik kül yağışları yaşanabilir.
Alüvyon zeminli bölgeler için uyarı
Raporda, 7.5 büyüklüğünde bir depremin tekrarlanması durumunda Santorini civarında şiddetinin 9’a (IX) kadar ulaşabileceği belirtiliyor. Türkiye ise deprem merkezine 150-350 km uzaklıkta bulunduğu için genel olarak 5 (V) şiddetinde sarsılacak. Ancak, İzmir Körfezi, Kuşadası Körfezi, Söke Ovası ve Gökova Körfezi gibi alüvyon zeminli bölgelerde depremin şiddeti 8’e (VIII) kadar çıkabilir. Bu nedenle, bu bölgelerde bina envanterinin hızlıca çıkarılması ve gerekli önlemlerin alınması gerektiği vurgulanıyor.
Tsunami riski ve afet yönetimi için hazırlık çağrısı
Raporda, denizaltı heyelanları nedeniyle Ege kıyılarında tsunami tehlikesi olduğu da ifade ediliyor. Büyük bir volkanik patlama ya da 7’nin üzerinde bir deprem, tsunami riskini artırabilir. Bu kapsamda, afet bilincinin geliştirilmesi ve risk azaltma çalışmalarının hızlandırılması gerektiği belirtiliyor.
Yetkililere koordinasyon çağrısı
DEÜ’nün raporunda, afet yönetimi kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarının ortak bir koordinasyon içinde çalışması gerektiği vurgulanıyor. Valilikler, belediyeler, AFAD ve üniversitelerin iş birliğiyle düzenlenecek saha ve masa başı tatbikatlarının büyük önem taşıdığı belirtilerek, bu süreçlerin afet farkındalığını artıracağı ifade ediliyor.
Topluma yönelik bilgilendirme ve farkındalık çalışmaları
Raporda, uluslararası standartlara uygun bilgi notlarının hazırlanması öneriliyor. Bu notların basit ve resimli olması, tsunami ve volkan patlamaları öncesinde, sırasında ve sonrasında yapılması gerekenleri içermesi gerektiği belirtiliyor. Ayrıca, bilgilerin sadece Türkçe değil, göçmenler de dahil olmak üzere farklı dillerde hazırlanmasının önemli olduğu vurgulanıyor.
