Cengiz Aldemir/ANKARA - HDP İzmir Milletvekili Murat Çepni, kentsel dönüşüm kapsamında kontrolsüz olarak yıkılan binalarda ortaya çıkan asbestin neden olduğu halk sağlığı ve çevre sorunlarının tespiti ve alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi için konunun araştırılmasını istedi.
ASBESTİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR
İyi ısı ve ses yalıtımı sağlayan asbestin, kanserojen yapan bir grup minerallerden oluştuğunu, özellikle sanayi ve inşaat alanında 3 binin üzerinde üründe kullanıldığını belirten Ekolojist Çepni, Türkiye'de üretimi, kullanımı ile asbest içeren eşyaların piyasaya arzının, 31 Aralık 2010 tarihinden itibaren yasaklandığını anımsattı. Bu tarihten önce yapılan binalar ve sanayi ürünleri büyük oranda asbest içerdiğini uyarısında bulunan Ekolojist Çepni, "Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), asbesti, kesin kanserojen olarak tanımlamış ve kanserojen maddeler listesinde l. grupta sınıflandırılmıştır. Birçok ciddi hastalığın oluşmasına da zemin hazırlamaktadır. Ciltte, akciğer ve karın zarı kanseri olan Mezotelyoma hastalığına, gırtlak kanserine, sindirim sistemi kanserlerine, eklemlerde kireçlenme oluşumuna neden olmaktadır ve hastalıklar 10 veya 20 yıl sonra ortaya çıkmaktadır" ifadelerini kullandı.
ASBEST HALK SAĞLIĞI VE ÇEVRE SORUNUDUR
Türkiye Asbest Kontrolü Sfratejik Planı raporunda, asbest temasının önemli bir halk sağlığı sorunu olduğu, Türk Toraks Derneğinin, asbest kullanılan alanlara ait riskli binaların tespitinin yapılmadığını, kentsel dönüşüm sürecinde ortaya çıkan çevresel veya mesleksel asbest yükünün tam olarak ortaya konamadığını kaydeden Çepni, asbestin, önemli bir halk sağlığı ve çevre sorunu olduğunu vurguladı.
Ankara Havagazı Fabrikası örneğini veren Çepni, binlerce binanın yıkıldığı ve asbestin havaya karışmış olduğunu, Binaların Yıkılması Hakkında Yönetmeliğin 2021 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanmasına rağmen, yönetmeliğin 1/7/2022 tarihinde yürürlüğe girmesinin anlaşılamadığını söyledi.
KONU ARAŞTIRILMALI
Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar, yasalar ve Anayasa gereği, halkın sağlıklı ve dengeli çevrede yaşama hakkının koruması için acil önlemlerin alınması gerektiğini vurgulayan Çepni, "Asbest kaynaklı hastalıklarda, maruz kalınan süre ve ortamda bulunan miktarı da önem taşımaktadır. Kentsel dönüşüm kapsamında asbest riski dikkate alınmadan, kontrolsüz olarak yıkılan binalardan ortaya çıkan asbestin neden olduğu halk sağlığı ve çevre sorunlarının araştırılması, bu sorunlara kalıcı çözümler üretilmesi ,Binaların Yıkılması Hakkında Yönetmeliğin ivedilikle yürürlüğe girmesi için bir meclis araştırılması açılması elzemdir."
