Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Muğla'nın Bodrum ilçesindeki Kissebükü Antik Şehri'nde düzenlenen programda "Geleceğe Miras: Kissebükü Antik Şehri Projesi"ni tanıttı. Ersoy, iddialı, önemli ve görkemli proje için İzmir'de Efes ve Bergama, Denizli'de Hierapolis-Laodikiea, Aydın'da Afrodisias, Muğla'da Stratonikeia-Labraunda, Antalya'da Aspendos-Myra-Andriake Antik kentlerinde, Van'da Eski Van Şehri Ören Yeri'nde lansmanlar gerçekleştirdiklerini söyledi.
"Geleceğe Miras" Projesi'nin 9. lansmanının tarihi ve doğal dokunun birbirini tamamladığı Kissebükü Antik Kenti'nde gerçekleştirildiğini dile getiren Ersoy, "Kissebükü, Kıyı Karya'nın iki önemli antik kenti olan Keramus ve Halikarnassus'un sahil yönündeki kesişme noktalarından birindedir. Kentin tarihi, Arkaik Dönem'den Geç Antik Dönem'e kadar uzanmaktadır. Bizans Dönemi'nde piskoposluk merkezi olarak kullanılan bu kent, 6. yüzyıldan günümüze kadar gelmiş duvar resimleri ve döneminin özelliklerini korumuş mimari yapılarıyla dikkat çekmektedir. Bölgedeki diğer erken Hristiyanlık yerleşimlerinden farkı, antik bir kent üzerine kurulmayıp doğrudan Bizans yerleşim sistemine göre tasarlanmış olmasıdır." diye konuştu.
Şu ana kadar antik kentin yüzde 16,2'si kazılmıştır
Kentin dağlarla çevrili vadisi, su kaynakları ve dingin koyuyla kendine özgü topografyaya sahip olduğunu anlatan Ersoy, kentteki yapıların işlevlerine göre tasnif edildiğini ve coğrafi yapıya uygun konumlandırıldığını dile getirdi.
Kentin, akropol, nekropol, dini merkez, batı yerleşim ve liman bölgesi olmak üzere beş gruba ayrıldığını belirten Ersoy, şunları kaydetti: "2019'da başlayan kazı çalışmaları, 2021 yılından itibaren Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinden Doç. Dr. Hatice Özyurt Özcan'ın başkanlığında sürdürülmektedir. Şu ana kadar antik kentin yüzde 16,2'si kazılmıştır. Kissebükü Antik Kenti'nde 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı'nda bulunan 32 bin 700 metrekarelik yüzölçümlü alan için kamulaştırma kararı alınmış ve dini yapıların bulunduğu 17 bin 100 metrekarelik bölümü 2024 yılında 55,2 milyon lira bedelle kamulaştırılmıştır. Bu sayede çalışmaların önündeki en büyük engel olan kamulaştırma sorunu da ortadan kalkmış oldu ve biz de çalışmalarımıza hız verdik."
Bakan Ersoy, Kissebükü Koyu'nun kuzey sahilindeki yapı grubunu, vaftizhane, kilise, hamam ve dini işlevli birçok yapıya ait kalıntıların yer aldığı dini merkez olan 8 dönümlük alanı 2023'te kamulaştırarak kazı alanına dahil ettiklerini söyledi.
Dini merkezin en dikkat çekici yapısının bölgede az sayıda örneği bulunan dört yapraklı yonca planlı vaftizhane olduğunu vurgulayan Ersoy, şöyle konuştu: "Yapının 6. yüzyıla tarihlenen duvar resimlerinden sınırlı sayıda örnek günümüze ulaşmıştır. 2024 yılı boyunca kazı ve konservasyonun birlikte yürütüleceği bir program dahilinde çalışmalarımıza başladık. Yıl sonuna kadar kazısını tamamlamayı planladığımız yapının restorasyonuna 2025 yılında başlayacağız. Kentin en büyük kilisesi olan Ala Kilise'nin kazı çalışmalarını vaftizhane ile eş zamanlı olarak yürütüyoruz. Vaftizhanenin batısında yer alan 2 No'lu hamamın kazısı ile Ala Kilise'nin restorasyonuna ise 2025 yılında başlayacağız. Antik kentin nekropol alanı ile dini merkezin kesiştiği alanda bulunan anıtsal mezarların kazıları ve yapıların proje çalışmaları tamamlanmıştır. Projeler kapsamında restorasyon çalışmalarını gerçekleştireceğiz."
Koruma çalışmalarını 2024 yılında başlatıyoruz
Bakan Ersoy, Kissebükü Koyu'nun doğu bölümünde liman ve bu limanla bağlantılı yapıların yanında, kazıları tamamlanmış anıtsal Liman Kilisesi, mezar şapeli ve yamaç üzerinde avlulu konutların yer aldığını anlattı.
"2022 yılında kazısı tamamlanan Liman Kilisesi'nde restorasyon ve koruma çalışmalarını 2024 yılında başlatıyoruz." diyen Ersoy, şunları ifade etti: "Şu an için tahribata karşı kapalı tutulan narteks mozaiklerinin restorasyonu da planlamamız içerisindedir. Kilisenin batısındaki mezar şapelinin kazısını 2022 yılında tamamladık ve konservasyonunu yaptık. Yapının 6. yüzyıla tarihlenen duvar resimlerini kısmen restore ettik, tamamlanmayan bölümlerin konservasyon çalışmalarına projemiz kapsamında devam edeceğiz. Liman Kilisesi'nin kuzeyinde yer alan konutları açığa çıkardık. Bu konutlardaki kazıları 2025 yılında tamamlayarak koruma ve restorasyon çalışmalarını başlatacağız. Kentin batısında, sosyal yaşam alanı olarak tasarlanan bölgedeki yapılar, farklı işlevlere sahip olup sahilden yamaçlara doğru denize dik olacak şekilde sıralanmıştır. Sahil hattındaki yapıların kazıları 2019-2023 yıllarında büyük oranda tamamlanmış ve konservasyonları yapılmıştır. Bu bölümün ilk yapılarını yamacın güney ucundaki dairesel kule, iki katlı mekanlar ve sarnıçlar oluşturmaktadır. Bu alandaki kazılara öncelikli olarak antik kule etrafında 2025 yılında başlamayı planladık.
Kentin batısında yamaçlardan sahile uzanan yerleşimin 1000 metrekarelik alanını kaplayan birinci kademesinde kazılar tamamlandı. Geleceğe Miras Projesi kapsamında kazısı tamamlanmış mekanların 2024 yılında konservasyonlarının yapılması için ön hazırlıklara başladık."
Kissebükü'nü büyük oranda ihya etmiş olacağız
Bakan Ersoy, kentte tamamlanan ve süren kazılar, restorasyon ve koruma çalışmalarıyla ilgili de değerlendirmelerde bulundu. "Geleceğe Miras" Projesi'yle Kissebükü Antik Kenti'ne ören yeri statüsü kazandırmayı hedeflediklerini vurgulayan Ersoy, konuşmasını şöyle tamamladı: "Bütüncül bir çevre düzenleme çalışmasıyla ziyaretçi karşılama merkezi, yürüyüş yolları, açıklayıcı ve yönlendirici bilgi panoları, toplanma ve bilgilendirme alanları oluşturacağız. Geleceğe Miras çalışmaları neticesinde, Kissebükü'nü büyük oranda ihya etmiş olacağız. Dört yılın sonunda antik kentin yüzde 80'inde kazı ve restorasyon çalışmalarını tamamlamayı planlıyoruz. Bu hedefimize ulaşmak için toplam 800 milyon lira ödenek ayıracağız. Elde edeceğimiz sonuçların, gün yüzüne çıkaracağımız eserlerin ve ayağa kaldıracağımız yapıların şimdiden ülkemizin kültür ve turizm hayatına hayırlı olmasını diliyorum."
