Türkiye, adeta peynir cenneti ülkelerden biri. Ülkenin hemen hemen her kentinde kendine özgü peynirler üretiliyor. Üçü İzmir'e özgü olan bu geleneksel Türkiye peynirlerini sizin için derledik.
Türkiye'nin en meşhur peynirleri
Ezine peyniri: Geleneksel Türk kahvaltısının olmazsa olmaz bir ögesi olan Ezine Peyniri; inek, koyun veya keçi sütünden yapılabilir. Sert veya yumuşak seçenekleri olan peynir, tam yağlı ya da yarım yağlı olarak üretilmektedir. Ezine Peynirinin Çanakkale-Ezine ve Trakya genelindeki çeşitleri meşhurdur.
Divle Obruk Peyniri: Divle Obruk Peyniri, Karaman Üçharman (Divle) Köyü ve çevre köylerin sınırları içerisinde yüzlerce şifalı otu bünyesinde barındıran bir floraya sahip yayla ve meralarda tamamen doğal yollarla beslenen koyun, keçi sütünden elde edilen ve genellikle çiğ sütten yapılan bir peynirdir. Peynir kendine özgü bir küf florası bulunan obruk denilen mağarada bekletilir.
Tulum peyniri: Tulum Peyniri ülkemizde çok yaygın tüketilir ve tat bakımından en zengin Türk peynirleri arasında yer alır. Ülkemizin her bölgesi kendine özgü bir tulum çeşidi üretir ve bu çeşitlerin her biri çok lezzetlidir.
Antep peyniri: Antep Peyniri geleneksel olarak Gaziantep meralarında otlatılan küçükbaş hayvanların sütlerinden yapılan bir peynir çeşididir. Gaziantep’te “pişken” ya da “kelle” olarak da adlandırılmaktadır. Antep Peyniri düzgün olmayan oval bir şekle sahiptir. Bu şekil peynirlerin geleneksel olarak avuç içerisinde şekillendirilerek üretilmesinden kaynaklanmaktadır.
Civil Peyniri: Coğrafi işaretli peynirlerimizden biri olan Civil Peyniri yağı alınmış taze sütten üretilmektedir.
Kars kaşarı: Peynirin yapımında kullanılan süt, yaklaşık 100 tanesi endemik olan 1600 civarında çiçekli bitkinin bulunduğu Kars ve Ardahan illerindeki meralarda otlayan hayvanların sütünden elde edilmektedir. Bu yüzden Kars kaşarının önemli bir yeri vardır.
Örgü Peyniri: Yüksek besin değeri ve kendisine özgü hoş bir aromaya sahip olan peynirin en önemli özelliği sıcak suda kaynatıldıktan sonra tipik saç örgüsü şeklinin verilmesidir.
Çankırı Küpecik Peyniri: Çankırı halkı için küpecik peyniri kültürel özellik taşımasının yanı sıra bölgede yapılan kış hazırlıkları kapsamında da önemli bir yer tutar. Yaz mevsiminin başlamasıyla köylerde komşular arasında sütlerin sırayla birleştirilmesi yolu ile peynir yapılır. Çankırı’nın hemen hemen her ilçesinde üretilen bu peynir toprak küplere bastırılarak olgunlaştırılır.
Çankırı Küpecik Peynirinin yapımında telemeye ısıl işlem uygulanmaz. Ayırt edici özelliklerini kazanmasında rol oynayan faktörler; mayalamada şirden mayasının kullanılması, peynirin sırlı toprak küplere basılması, küplerin ağzının pamuklu bez ile kapatılması ve olgunlaştırmanın kumda yapılmasıdır.
Malatya Peyniri: Malatya Peyniri; çapı 10-15 cm, kalınlığı ise 2-3 cm olan silindir şeklinde, üzeri oluklu, çiğnendiği zaman ses çıkaran, yarı sert yapıda ve porselen beyazı-hafif sarımtırak renge sahip bir peynirdir. Malatya Peynirinin geçmişi 100 yıldan daha eskiye dayanır ve bu peynir Malatya’nın mutfak kültüründe önemli bir yere sahiptir. Taze olarak veya 90 güne kadar olgunlaştırılarak tüketilebilir. Üretiminden itibaren 6 ay içerisinde tüketilmelidir.
Van otlu peyniri: Van Otlu Peyniri yapımında kullanılan süt genellikle koyun sütüdür. Bazen koyun sütüne inek, keçi sütleri de karıştırılmakta ve sütler çiğ olarak mayalanmaktadır. Van Otlu Peynirinde kullanılan otlar sirmo, heliz, mendo, siyabo, kekik ve yabani nanedir. Taze otlarla lezzetlenen Van Otlu Peyniri genelde ilkbahar aylarında üretilir. Peynirler 2 ya da 3 ay süresince olgunlaştırıldıktan sonra tüketime hazır hale gelmektedir.
Mihaliç Peyniri: Mihaliç peyniri ilk kez Osmanlı İmparatorluğu zamanında üretilmiş bir peynir türüdür. Mihaliç peyniri, kimi yörede keçi veya inek sütünden de üretilmektedir.
Edirne beyaz peyniri: Edirne ili ve ilçelerindeki süt hayvanlarından alınan taze sütlerin pastörize edilerek peynir mayası ile pıhtılaştırıldıktan sonra fazla suyunun süzülmesi, şekil verilmesi, salamurada tuzlanması ve soğuk hava deposunda olgunlaştırılması ile elde edilen ve sadece süt, maya ve tuz kullanılmak suretiyle üretilen peynir çeşididir.
Antakya Sürkü: Antakya Sürkü, asitliği ilerlemiş inek sütünün veya yayık altı ayranının kaynatılması ile elde edilen çökeleğe başta yörede "zahter" olarak bilinen ve dağlardan toplanan yabani kekik ile birlikte tuz, biber salçası ve isteğe bağlı olarak değişik baharatların (kırmızı acı biber, nane, kimyon, kişniş, mahlep, yenibahar, küçük Hindistan cevizi, karanfil, karabiber, tarçın, fesleğen, rezene, çörekotu ve istenirse sarımsak) ilave edilip yoğrulması ile üretilir.
Gümüşhane Deleme Peyniri: Gümüşhane Deleme Peyniri; doğal yöntemlerle asitliğinin geliştirilmesi ile sütün kesilmesi ve pıhtılaşması ile üretilen çökeleğin ön işlemlerden geçirildikten sonra, yağlı süt ile haşlanması ve yoğrulup şekillendirilmesi ile elde edilen homojen görünümlü, gözeneksiz, ısıtılınca eriyebilen, yarı sert bir peynirdir.
Malkara Eski Kaşar Peyniri: Malkara Eski Kaşarı, yöreye özgü olan mürdümük, çeşitli otlar ve kekik ile beslenen koyun, keçi ve ineklerden 1 Nisan - 31 Temmuz tarihleri arasında elde edilen sütlerin karışımından üretilir ve en az 90 gün süreyle olgunlaştırılır.
Maraş Parmak (Sıkma) Peyniri: Maraş Parmak (Sıkma) Peyniri, pastörize edilmiş inek,keçi ya da koyun sütünden veya bunların karışımından üretilen, sıcak suda iki parmak (yaklaşık 2-3 cm) genişliğinde şekil verilen bir peynirdir.
Urfa Peyniri: Urfa Peyniri (Şanlıurfa Peyniri), çiğ inek, koyun ya da keçi sütünden veya bu sütlerin karışımı ile kendine özgü yöntemlerle üretilir. Üretim sürecinin sonunda olgunlaştırılmamış/taze peynir olarak ve sertlik derecesine göre yarı sert ve sert olmak üzere salamurada olgunlaştırılmış peynir grubunda tüketiciye sunulur. Çiğ sütün ısıl işlemi ile üretilir ve en az 120 gün salamurada olgunlaştırılır. Ayırt edici karakteristik özelliklerinden birisi sahip olduğu şeklidir.
Armola peyniri: Armola peyniri Seferihisar'da yapılan bir çeşit peynirdir.Yunanca armolagos denilen armola katmak, karıştırmak ve birliktelik anlamına gelir.Armola orijinalinde deri tulumu içerisinde yapılan bir peynir çeşididir.Peynir kırıntılarından,lor peyniri ve yoğurttan yapılır.
Bergama tulum: Bergama tulum peyniri, adını İzmir'in Bergama ilçesinden alan, özellikle koyun sütü ile yapılan bir peynir çeşididir. Bu peynir, tulum adı verilen özel bir deri içinde olgunlaştırılır ve bu süreç ona eşsiz bir lezzet kazandırır.
Kopanisti peyniri: Kopanisti peyniri bir çeşit peynirdir.Yunanca "Ezilmiş, dövülmüş" anlamına gelir. Keçi sütünden yapılan sepet peynirinin peyniraltı suyunun fermante edilmesiyle yapılır.Keskin kokulu, acımsı lezzette, kremsi yapıda, yumuşak ve tuzlu bir peynirdir.Karaburun'a özgü bir kültürel mirastır.Urla ve Karaburun yarımadasında meze olarak tüketilir.Yapım aşamasının uzunluğu nedeni ile ticari olarak fabrikasyon üretimi yapılmamaktadır.
