ANKA Haber Ajansı'nın ulaştığı vergi paketinde, KDV Kanunu'nda yapılması planlanan düzenlemeler “Revize Edilmesi Önerilen KDV İstisnaları, Kaldırılması Önerilen KDV İstisnaları, İndirim ve İade Hakkının Kaldırılması ve Doğrudan Gider Yazılması İmkanı Verilen İstisnalar, İndirim Hakkının Kaldırılması ve Doğrudan Gider Yazılması İmkanı Verilen İstisnalar, Devreden KDV’nin Azaltılmasına İlişkin Öneriler” şeklinde sıralandı.
Kirayı elden ödeyen kiracılara da ceza geliyor
Gayrimenkul kiralamalarında ayrıntılı düzenlemeler yapılan vergi paketinde, meskenlerin kiraya verilmesi durumunda, kira bedelinin elden ödenmesinde kiracılara da özel usulsüzlük cezası getirilmesi öngörüldü. Buna göre asgari 7 bin 500 TL, azami 20 milyon TL olmak üzere elden ödenen bedelin yüzde 10’u oranında ceza kesilecek. Mesken ve iş yeri kiralamalarında kira bedelinin elden ödendiğinin idarenin tespitinden önce kiracı tarafından bildirilmesi durumunda ise kiracı adına ceza kesilmeyecek.
Pakette, konut kiralarındaki istisnasının kaldırılması, kira ödemelerine tutara bakılmaksızın bankalar aracılığıyla ödeme zorunluluğu getirilmesi ve ödemeler üzerinden banka tarafından yüzde 20 kesinti yapılması, 2024 yılında kira gelirinin tarifenin üçüncü gelir dilimini (580 Bin TL) aşmaması halinde beyanname verilmesinin ihtiyari bırakılması, aşması halinde ise beyanname verilmesi ve tevkifatın (kesintinin) mahsup edilmesi önerildi.
Bu uygulamanın hayata geçmesi halinde 40 milyar TL gelir tahmin ediliyor. 2023 yılı verilerine göre 580 bin TL üzerinde kira geliri elde edenlerin sayısı 12 bin 833, altında elde edenlerin sayısı ise yaklaşık 1,8 milyon kişi olarak belirlendi. Düzenlemenin, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmesi önerildi.
Serbest meslek faaliyetleri ile ticari kazançlar yılda en az 12 kez takip edilecek
Ticari veya serbest meslek faaliyetlerinde bulunan mükelleflerin sıkı takibi amacıyla düzenlemeler yapılacak. Doktorlar, diş hekimleri gibi serbest meslek sahipleri ile restoran, kuaför ve cafe vs. sahiplerinin hasılatları bir ayda üç, yılda da toplam 12 defadan az olmamak üzere denetlenerek tespit edilecek. Mükellef tarafından beyan edilen hasılat ile yoklamalarda tespit edilen hasılat arasında bir fark yüzde 20 gibi bulunması halinde mükellef izaha davet edilecek. İzahatının yeterli görülmemesi ve mükellefin beyanını düzeltmemesi halinde, yapılmış hasılat tespitleri esas alınarak vergi dairesince re’sen tarhiyat yapılacak veya mükellef vergi incelemesine sevk edilecek.
Deniz taşıma araçlarına uygulanan KDV istisnası kaldırılıyor
Deniz taşıma araçlarına uygulanan KDV istisnası revize edilecek ve gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan taşıma araçlarına da uygulanan KDV istisnası kaldırılacak. Bu düzenlemeden 1 milyar TL gelir etkisi bekleniyor.
Esnaf muaflığı için belge zorunlu olacak
Esnaf muaflığından yararlanmak için “Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi” alınması zorunlu tutulacak. Ayrıca esnaf muaflığından yararlanmak için "hasılat haddi" sınırlaması getirilecek. Esnaf muaflığı kapsamında bulunan geleneksel meslekler arasına, hasır ve sepet örücülüğü, kispet yapımı, nakkaşlık gibi meslekler de eklenecek.
Düzenlemeyle vergiden muaf esnaf sayısının belirlenmesi planlanıyor. Bu kapsamda vergi muafiyeti belgesi alacak kişi sayısının 1 milyon civarında olacağı tahmin ediliyor ve yıllık 1000 TL gibi bir harç alınması durumunda 1 Milyar TL gelir etkisi olacağı hesaplanıyor.
Nüfusu 30 bini aşmayan ilçelerde basit usul kapsamında faaliyette bulunan 124.000 mükellefin bu düzenlemeyle vergiden muaf esnaf kapsamına alınacağı öngörülüyor. Yaklaşık 700 bin mükellefin gerçek usule geçirilmesinin gelir artırıcı ve gönüllü uyumu destekleyici etkisi olacağı değerlendiriliyor. Asgari gelir vergisi uygulaması ve günlük hasılat tespiti ile birlikte 7,9 Milyar TL gelir etkisi olabileceği hesaplanıyor. Bu düzenlemenin 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girmesi öneriliyor.
Bahşiş gelirlerinin vergilendirilmesi
Vergi paketinde bahşiş gelirlerinde basitleştirilmiş vergi uygulamasına geçilmesi öngörülüyor. Pakette bu konuda, “Hizmet alanlar tarafından servis elemanlarına bırakılan bahşişler hediye niteliğinde olduğundan gelir vergisinin konusuna girmemektedir. Bahşişin fatura bedeline yansıtılması veya diğer şekillerde toplanan bahşişlerin işverence belirlenen kriterlere göre işçilere dağıtılması durumunda, ücretin bir unsuru olarak değerlendirilen bu ödemelerin ücret matrahına eklenerek tevkif suretiyle vergilendirilmesi gerekmektedir. İşletme tarafından fiş/fatura düzenlenmek suretiyle hizmet bedeline ilave olarak tahsil edilen bahşiş bedelleri hizmetin matrahına dahil bir unsur olarak kabul edilmekte ve KDV’ye tabi tutulmaktadır. Bahşiş gelirlerinin; işverenlerce ayrı açılan bir banka hesabında takip edilmesi, fatura/fiş bedelinin yüzde 10’undan fazla olmaması, çalışan başına aylık brüt asgari ücreti aşmaması, bahşiş gelirlerinden yüzde %10 tevkifat (kesinti) yapılmak suretiyle çalışanlara aktarılması kaydıyla bu gelirlerin ayrıca ücret matrahına dahil edilmemesinin, vergiye gönüllü uyumu artırıcı etkisi olacaktır” ifadeleri yer aldı.
Düzenlemenin kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren uygulanması öngörülüyor.
6 ayında 12,5 milyar TL gelir bekleniyor
Mevcut durumda yurt dışına çıkış yapan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından çıkış başına tahsil edilecek harcın tutarı 150 TL. Yurt dışına çıkış yapan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından çıkış başına alınan harç tutarının 3.000 TL olarak belirlenmesi, harcın her yıl yeniden değerleme oranında artırılmasının sağlanması ve Cumhurbaşkanına verilen yetkinin buna göre düzenlenmesi önerildi.
2023 yılında 8 milyon 743 bin 760 kişi yurt dışına harç ödeyerek çıkış yaptı. 2024 yılında da aynı sayıda kişinin yurt dışına harç ödeyerek çıkış yapacağı varsayımı ile 6 aylık gelir etkisinin 12,5 milyar TL olacağı hesaplandı.
ÖTV istisnası 10 yıla çıkarılıyor
Araç alımlarında engellilere yönelik ÖTV istisnasının da yeniden düzenlendiği pakette, mevcut durumda 5 yılda bir yararlanılan bu sürenin 10 yıla çıkarılması öngörülüyor. Bu kapsamda taşıtların veraset yoluyla intikali halinde istisnaya konu vergilerin mirasçılar tarafından ödenmesi, her sene yeniden değerleme oranında artan araç satış bedelinin yeniden değerleme oranının yarısı kadar artırılması ve Cumhurbaşkanı’nın yeniden değerleme oranında artan tutarı yüzde 50’sine kadar artırma yetkisinin kaldırılması önerildi.
Bu konuda alternatif olarak getirilen bir diğer öneri de ÖTV istisnasının tamamen kaldırılarak, teşvikin sosyal yardım şeklinde yapılması oldu. Engellilerin gelir durumları ve alınacak taşıtların yerli olması gibi kriterlerle Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının nakit destek sağlaması öngörüldü.
POS cihazlarına düzenleme
Vergi paketinde, bankalar tarafından mükelleflere verilen POS cihazlarına yönelik düzenleme de yer aldı. Mükellef adına kayıtlı POS cihazını başka mükelleflere veya mükellef olmayanlara mal ve hizmet satışı için kullandıranlara, başkasına ait POS cihazını kullananlara, her bir tespit için özel usulsüzlük cezasının üç katı ceza kesilecek. Bu kapsamda bilanço esasına göre defter tutanlara 90bin TL, işletme hesabında defter tutanlara 45 bin TL, diğer mükelleflere 22 bin 500 TL ceza uygulanacak.
Fatura düzenlemeyenlere ceza, ihbar edenlere ikramiye artıyor
Bir iş yerinin fatura düzenlemediğinin ihbar edilmesi halinde muhbire yapılacak ödeme artırılacak. Pakette, "İhbarın konusunu oluşturan vergi aslı ve vergi ziyaı cezasının kesinleşmesi sonucu tahsil edilen tutarın yüzde 15’ i oranında ihbar ikramiyesi ödenmesi, özel usulsüzlük cezası kesilmesini gerektiren fiilleri (fatura, ÖKC fişi vb. belgelerin düzenlenmemesi) haber verenlere tahakkuk ettirilen cezanın yüzde 5’i tutarında ihbar ikramiyesi ödenmesi " önerisinde bulunuldu. Aynı muhbire bir takvim yılı içinde ödenebilecek azami ikramiye tutarı 20.000 Türk lirasını geçmeyecek.
Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi gereken fatura ve benzeri belgelerin düzenlenmemesi ve alınmaması halinde satıcıya özel usulsüzlük cezasının üç katı kesilmesi öngörülüyor.
İnternetten alım satım, kiralama ve reklamlar
Paketteki öneriye göre, her türlü dijital ortamda alım, satım, kiralama, ilan ve reklam gibi ticari faaliyet gösteren aktörlerin bu faaliyetlerine ilişkin bildirime konu bilgilerin alınabilmesi amacıyla Vergi Usul Kanunu'nda düzenleme yapılacak. Bu kapsamda “Bilgi alınacak mükellefler” hizmet sağlayıcılar, elektronik ticaret hizmet sağlayıcıları, aracı hizmet sağlayıcıları, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları, erişim sağlayıcılar, içerik sağlayıcılar, yer sağlayıcılar ve sosyal ağ sağlayıcılar; “Alınacak bilgiler” elektronik ticaretin yanı sıra internet dahil olmak üzere her türlü dijital ortamın reklam, ilan, satış ve kiralama gibi iktisadi ve ticari amaçlara konu işlemler, şeklinde yeniden tanımlanacak.
İstenilen bilgileri vermeyen mükellefler adına bildirime konu her bir bilgi için özel usulsüzlük cezası kesilecek. Bir bildirim için 10 milyon lirayı aşmamak üzere her bilgi için 30 bin TL ceza kesilecek.
İdari para cezalarına gecikme zammı geliyor
Vergi paketinde, süresinde ödenmeyen amme alacaklarına ilişkin düzenleme de yer aldı. Mevcut durumda süresinde ödenmeyen alacaklara aylık yüzde 3,5 gecikme zammı uygulanıyor. Amme alacaklarından vergi kaybı cezalarına tam oranda, adli para cezalarına yarısı oranında gecikme zammı uygulanıyor. Pakette, ceza mahiyetindeki amme alacaklarının tamamına gecikme zammı uygulanması öngörüldü.
Ayrıca Kabahatler Kanunu’nda da düzenleme yapılarak İcra ve İflas Kanunu’na göre takip edilen idari para cezalarını kapsayacak şekilde tüm idari para cezalarına gecikme zammı uygulanacağına ilişkin hüküm eklenecek.
