2021 ve 2022 yıllarında Muğla’nın Marmaris ve Köyceğiz ilçelerinde çıkan orman yangınlarında Yaban Hayatı Koruma sahalarında çıkan orman yangınlarında yaban hayatındaki birçok canlı yaşam alanlarını terk etmek zorunda kalmıştı.
Yaban Hayatı Koruma sahasında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Yasin İlemin tarafından ‘Orman’ın Sırrı’ olarak adlandırılan ‘Ulusal Karakulak Tür Eylem Planı’nın en önemli faaliyetlerinden birisi olarak dişi Karakulak’a (Caracal caracal) GPS verici takıldı.
Türkiye’de Karakulak canlıları ile ilgili çalışmaları ile tanınan Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Yasin İlemin, “1,5 yıldır süren izleme çalışmalarımız sonucunda, 7,5 kg ağırlığındaki bir dişi karakulağa verici takarak onu tekrar doğaya geri saldık. Adı ‘Ayda’. Ayda'dan gelecek veriler ülkemiz ve dünyadaki Karakulak popülasyonlarının korunmasına büyük katkı sağlayacak. Bölgedeki karakulak popülasyonlarını yaklaşık 16 yıldır takip ediyoruz. 2021 ve 2022 yangınları ile Marmaris ve Köyceğiz bölgesinde çok büyük orman ve makilik alan yok oldu. Bu alanlar ülkemizde Karakulaklar için en önemli habitatları oluşturuyordu. Bu yangınlar karakulakların habitatlarında yıkıcı bir etkiye sebep oldu. Bu etkinin ne derecede olduğu anlayabilmek maksadıyla 2021 sonundan itibaren yangından etkilenmemiş alanlarda bulunan karakulaklara değerli dostum ve meslektaşım Okan Ürker ile odaklandık. Onlara zarar vermeden özel tekniklerle yakalayarak uydu vericisi yardımı ile onların ekolojilerini ve biyolojilerini daha iyi anlamak için çalışıyoruz. Son 1 yıldır yangın geçirmemiş 4 farklı noktada bulunan yakalama tuzakları ile çalışmalar yürütüyoruz.
Bize ilkin verileri sunacak
Bunlardan birine geçtiğimiz gece Ayda girdi ve yakalandı. Foto-kapanlardan gelen sinyalinin hemen ardından Ayda ismini verdiğimiz Karakulak’ın bulunduğu dağlık ve el değmemiş alana gece 02:00 civarında ulaştık. Ayda üzerinde ilk görsel muayeneyi kardeşim Veteriner Hekim Dr. Metin İlemin yaptı. Sağlıklı olduğunu anladıktan sonra onu hemen anesteziye aldı. Ardından kısa süre içinde Ayda'nın gerekli ölçümlerini yaptık ve onun için çok hafif olan UHF vericili GPS tasmasını boynuna yerleştirdik. Herhangi bir komplikasyon olmadan kendisini tekrar uyandırarak doğaya geri bıraktık. Ayda, büyük orman yangınlarından sonra Karakulak popülasyonlarının alan kullanımını anlamamız için bize ilkin verileri sunacak. Çok değerli bir kız. Kendisinden genetik örnekler de aldık. Dişi olması bölge popülasyonu için çok önemli. Alanda erkekler de var ve her türlü olumsuzluğa karşın alanda üreme kapasitesi yüksek bir popülasyon olduğunu biliyoruz. Anadolu topraklarında 2 bin kadar kalmış karakulaklar için çok önemli öncü bilgileri Ayda bizlere sağlayacak. Onu takip etmeye ve sizi bilgilendirmeye devam edeceğiz” dedi.
‘Karakulakların Canı Yanmasın Projesi’ çerçevesinde yürütülen araştırma projesi Natura Doğa Derneği yürütücülüğünde ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi ile Çankırı Karatekin Üniversitesi bilimsel koordinasyonunda devam ediyor. Proje WWF Türkiye tarafından Garanti BBVA'nın finansal katkıları ile Türkiye'nin Canı Yanmasın Destek Programı çerçevesinde destekleniyor. Ayrıca çalışmalara Tarım ve Orman Bakanlığı, Milli Parklar ve Orman Genel Müdürlüğü de katkı sağlıyor.
