“Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir.” diyerek kültür ve sanata olan tutkusunu yansıtan ulu önder Mustafa Kemal Atatürk sanatın tüm alanlarına özen gösterilmesi gerektiğini bizlere nasihat etmiştir. Peki, sanata düşkünlüğü ile bildiğimiz Atatürk’ün en sevdiği şarkılar nelerdir? İşte, Atatürk’ün sevdiği şarkılar ve sözleri…
Kimseye Etmem Şikayet( İhsan Raif Hanım)
En bilinen yorumunun Müzeyyen Senar tarafından yapıldığı "Kimseye Etmem Şikayet" şarkısının sözleri şu şekilde:
Kimseye etmem şikayet, ağlarım ben halime
Kimseye etmem şikayet, ağlarım ben halime
Titrerim mücrim gibi, baktıkça istikbalime
Titrerim mücrim gibi, baktıkça istikbalime
Perde i zulmet çekilmiş, korkarım ikbalime
Perde i zulmet çekilmiş, korkarım ikbalime
Titrerim mücrim gibi, baktıkça istikbalime
Titrerim mücrim gibi, baktıkça istikbalime
Değirmene Un Yolladım (Kemal Tözem)
Atatürk'ün sevdiği şarkılardan birisi olan "Değirmene Un Yolladım"ın sözleri şu şekildedir:
Değirmene un yolladım
Değirmene un yolladım
Nişanlımı dün yolladım
Nişanlımı dün yolladım
Ben yâd ele un yolladım
Ben yâd ele un yolladım
Mehmet gitti askere, alır gelir teskere
Mehmet gitti askere, alır gelir teskere
Açık sana yol Mehmet'im
Açık sana yol Mehmet'im
Aman çavuş ol Mehmet'im
Aman çavuş ol Mehmet'im
Gel gönlüme dol Mehmet'im
Gel gönlüme dol Mеhmet'im
Mehmet gitti askеre, alır gelir teskere
Mehmet gitti askere, alır gelir teskere
Havada Bulut Yok (Anonim)
Güftesi anonim olan "Havada Bulut Yok" türküsü sözleri şu şekildedir:
Havada bulut yok bu ne dumandır
Mahlede ölüm yok bu ne figandır
Şu Yemen elleri ne de yamandır
Ano Yemen'dir gülü çemendir
Giden gelmiyor acep nedendir
Burası Muş'tur yolu yokuştur
Giden dönmüyor acep ne iştir
Kışlanın önünde redif sesi var
Bakın çantasına acap nesi var
Bir çift kundurayla bir de fesi var
Ano Yemen'dir gülü çemendir
Giden gelmiyor acep nedendir
Burası Muş'tur yolu yokuştur
Giden dönmüyor acep ne iştir
Cana Rakibi Handan Edersin (Anonim)
Uşşak makamına sahip olan, Atatürk'ün en sevdiği eserlerden biri olan şarkının sözleri şu şekildedir:
Cânâ rakîbi handân edersin
Cânâ rakîbi handân edersin
Ben bînevâyı giryân edersin
Ben bînevâyı giryân edersin
Bîgânelerle ünsiyet etme
Bîgânelerle ünsiyet etme
Bana cihanı zindân edersin
Bana cihanı zindân edersin
İzmir’in İçinde Vurdular Beni (Anonim)
Okuyan kişiye göre güftesi değişen İzmir türküsünün sözleri şu şekildedir:
İzmir'in kavakları
Dökülür yaprakları
İzmir'in kavakları
Dökülür yaprakları
Bize de derler çakıcı
Yâr fidan boylum
Yıkarız konakları
Bize de derler çakıcı
Yâr fidan boylum
Yakarız konakları
Selvi senden uzun yok
Yaprağında üzüm yok
Selvi senden uzun yok
Yaprağında üzüm yok
Kamalı'da zeybek vuruldu
Yâr fidan boylum
Çakıcı'ya sözüm yok
Kamalı'da zeybek vuruldu
Yâr fidan boylum
Çakıcı'ya sözüm yok
Sigaramın Dumanı (Anonim)
Halk ozanlarının birlikte bestelediği, Ulu Önder Atatürk'ün dinlemekten keyif duyduğu "Sigaramın Dumanı" türküsünün sözleri şu şekildedir:
Sigaramın dumanı
Yoktur yarin imanı
Yoktur yarin imanı
Altından köşk yaptırdım
Gümüşten merdivanı
Gümüşten merdivanı
Hey güllü güllü güllü
Yaşasın hanım güllü
Peştamalı püsküllü
Hanım etme bu nazı
Gel bize bazı bazı
Gel bize bazı bazı
Bize harputlu derler
Biz çekmeyiz bu nazı
Biz çekmeyiz bu nazı
Harputtan aldım bakır
Yosmam gözlerin çakır
Yosmam gözlerin çakır
O güzel gözlerine
Kurban olsun bu fakir
Kurban olsun bu fakir
Hey güllü güllü güllü
Yaşasın hanım güllü
Peştamalı püsküllü
Hanım etme bu nazı
Gel bize bazı bazı
Gel bize bazı bazı
Bize harputlu derler
Biz çekmeyiz bu nazı
Biz çekmeyiz bu nazı
Çile Bülbülüm Çile (Vecdi Bingöl)
Birçok sanatçı yeniden yorumlamış olsa da bu eser, Mustafa Kemal Atatürk tarafından Vecdi Bingöl performansı ile bilinmekteydi. Çile Bülbülüm Çile şarkısının sözleri ise şu şekilde:
Bülbülüm gel de dile Söyle benimle bile Sesini duyur güle Çile bülbülüm çile Çile bülbülüm çile Çile bülbülüm çile, aah Çile bülbülüm (Allah) Çile bülbülüm çile
Müjde ey güzel kuşum Bahara döndü kışım Gülüyor içim dışım Çile bülbülüm çile Çile bülbülüm çile Çile bülbülüm çile, aah Çile bülbülüm (Allah) Çile bülbülüm çile
Şu Dalmadan Geçtin mi (Anonim)
Yörük Ali dendiğinde akla ilk gelen türkülerden biri olan "Şu Dalmadan Geçtin Mi" dönemine de damga vuran bir eserdi. Şu Dalmadan Geçtin Mi'nin sözleri şu şekilde:
Şu dalmadan geçtin mi? Soğuk sular içtin mi? Efelerin içinde Yörük Aliyi seçtin mi?
Hey gidinin efesi, efesi Efelerin efesi Hey gidinin efesi, efesi Şu Ege'nin efesi
Şu dalmanın çeşmesi Ne hoş olur içmesi Yörükte Ali'yi sorarsan Efelerin seçmesi
Hey gidinin efesi, efesi Efelerin efesi Hey gidinin efesi, efesi Şu Ege'nin efesi
Habugaha Girdim (Mustafa Reşit Bey)
Her dinleyişte farklı bir şekilde yorumlayabileceğiniz Habugaha Girdim adlı eserin sözleri şu şekilde:
Hâb-gâh-ı yâre girdim Arz için ahvâlimi
Hâb-gâh-ı yâre girdim Arz için ahvâlimi
Bir perişan hâlini gördüm Unuttum hâlimi
Bir perişan hâlini gördüm Unuttum hâlimi
Sakiten icra ederken Dide eşk-i âlimi
Leblerinde sinesinde Gizlenen âmâlimi
Leblerimle topladım Tebrik edin ikbâlimi
Leblerimle topladım Tebrik edin ikbâlimi
Fikrimin İnce Gülü( İsmail Hakkı Bey)
Acem-kürdî makamında söylenen, birçok sanatçı tarafından yorumlansa da İsmail Hakkı Bey ile tanınan şarkının sözleri şu şekildedir:
Fikrimin ince gülü Kalbimin şen bülbülü Fikrimin ince gülü Kalbimin şen bülbülü
O gün ki gördüm seni Yaktın ah zalim beni O gün ki gördüm seni Yaktın ah zalim beni
Ateşli dudakların Gamzeli yanakların Ateşli dudakların Gamzeli yanakların
O gün ki gördüm seni Yaktın ah zalim beni O gün ki gördüm seni Yaktın ah zalim beni
Ellerin ellerimde Leblerin leblerimde Ellerin ellerimde Leblerin leblerimde
O gün ki gördüm seni Yaktın ah zalim beni O gün ki gördüm seni Yaktın ah zalim beni
Vardar Ovası (Anonim)
Mustafa Kemal Atatürk'ün memleketi olan Selanik'in yöresine ait olan bu türkünün sözleri şu şekildedir:
Mayadağ'dan kalkan kazlar Mayadağ'dan kalkan kazlar Al topuklu beyaz kızlar Al topuklu beyaz kızlar
Yârimin yüreği sızlar Yârimin yüreği sızlar Eğlenemem, aldanamam Ben bu yerlerde duramam Eğlenemem, aldanamam Ben bu yerlerde duramam
Vardar Ovası, Vardar Ovası Kazanamadım sıla parası Vardar Ovası, Vardar Ovası Kazanamadım sıla parası
Mayadağ'ın yıldızıyım Mayadağ'ın yıldızıyım Ben annemin bir kızıyım Ben annemin bir kızıyım
Efendimin sağ gözüyüm Efendimin sağ gözüyüm Eğlenemem, aldanamam Ben bu yerlerde duramam Eğlenemem, aldanamam Ben bu yerlerde duramam
Vardar Ovası, Vardar Ovası Kazanamadım sıla parası Vardar Ovası, Vardar Ovası Kazanamadım sıla parası
Vardar Ovası, Vardar Ovası Kazanamadım sıla parası Vardar Ovası, Vardar Ovası Kazanamadım sıla parası
Mani Oluyor ( Nigar Osman Hanım)
Atatürk'ün en sevdiği şarkılardan "Mani Oluyor"un sözleri şu şekilde:
Mani oluyor halimi takrire hicabım Mani oluyor halimi takrire hicabım Üzme yetişir, üzme firakınla harabım Üzme yetişir, üzme firakınla harabım Mahvoldu sükunum, beni terk eyledi habım Mahvoldu sükunum, beni terk eyledi habım Üzme yetişir, üzme firakınla harabım Üzme yetişir, üzme firakınla harabım
Dayler Dayler (Anonim)
Bir rumeli türküsü olan "Dayler Dayler" dönemin sıklıkla dinlenen eserlerinden biriydi. Dayler Dayler'in sözleri şu şekilde:
Dayler Dayler Viran Dayler
Yüzüm Güler Kalbim Ağlar
Yüreğimden Kanlar Damlar
Edirne Köprüsü Taştan
Sen Çıkardın Beni Baştan
Bir Olaydı Bir Olaydı
Ne Olur Benim Olaydı
Alişimin Kaşları Kara (Anonim)
Acı dolu bir hikayeye sahip olan "Alişimin Kaşları Kara" türküsünün sözleri şu şekildedir:
Alişimin kaşları kare, aman Sen açtın sineme yare
Bulamadım derdime çare, aman Görmedin mi, ah civan Alişimi Tuna boyunda Görmedin mi, ah aslan Alişimi Tuna boyunda
Evleri var hane hane, aman Benleri var tane tane
Ben kül oldum yane yane, aman Görmedin mi ah civan Alişimi Tuna boyunda Görmedin mi ah aslan Alişimi Tuna boyunda
Şahane Gözler (Anonim)
Sofyan usulünde söylenen Rumeli türküsü olan "Şahane Gözler"in sözleri şu şekildedir:
Şahâne gözler şahâne Hüsnüne yoktur bahâne Süleyman olsan cihâne efendim Gönül eğlenmez asla ah, asla
Akar sular şarap oh, olsa Uçan kuşlar kebap oh, olsa Meyhaneler mesken olsa efendim Gönül eğlenmez asla ah, asla
Asker Yolu Beklerim (Anonim)
Yozgat yöresine ait olan Asker Yolu Beklerim türküsünün sözleri şunlardır:
Asker yolu beklerim, günü güne eklerim Asker yolu beklerim, günü güne eklerim Var git yârim askere, ben Sıla'yı beklerim Var git yârim askere, ben Sıla'yı beklerim
Mendilimde tel oya, gülmedim doya doya Asker yolu beklerim günleri saya saya Asker yolu beklerim günleri saya saya
Pilav pişirdim yavan, içine kıydım soğan Pilav pişirdim yavan, içine kıydım soğan Yatağına uzanmış, uyan askerim uyan Yatağına uzanmış, uyan askerim uyan
Mendilimde tel oya, gülmedim doya doya Askеr yolu beklerim günleri saya saya Askеr yolu beklerim günleri saya saya
Asker yolu beklerim, vah benim emeklerim Asker yolu beklerim, vah benim emeklerim Gitti yârim dönmedi, bu dünyayı neyleyim? Gitti yârim dönmedi, bu dünyayı neyleyim?
Pencere Açıldı Bilal Oğlan (Anonim)
"Pencere Açıldı Bilal Oğlan" türküsünün sözleri şu şekildedir:
Pencere açıldı Bilal Oğlan piştov patladı Pencere açıldı Bilal Oğlan piştov patladı Varın bakın kanlı da Bilal yine kimi hakladı Varın bakın kanlı da Bilal yine kimi hakladı
Allı yemeni Bilal Oğlan pullu yemeni Allı yemeni Bilal Oğlan pullu da yemeni Bir bahçeden bir bahçeye salla yemeni Bir bahçeden bir bahçeye salla yemeni
Ben sana varmam Bilal Oğlan ben sana varmam Ben sana varmam Bilal Oğlan ben sana varmam Yedi yıl karşımda dursan yine sana yalvarmam Yedi yıl karşımda da dursan yine sana yalvarmam
Allı yemeni Bilal Oğlan pullu yemeni Allı yemeni Bilal Oğlan pullu yemeni Bir bahçeden bir bahçeye salla yemeni Bir bahçeden bir bahçeye salla yemeni
Yanık Ömer (Saadettin Kaynak)
Sözlerinin savaş dönemini anlattığı, o dönemin duygu durumunu aktardığı bilinen Yanık Ömer türküsünün sözleri şu şekildedir:
Yanık Ömer, her savaştan bir yara taşıyor Yanık Ömer, yiğit Ömer, övünmeden yaşıyor Kurtuluş savaşında, yirmi sekiz yaşında Mangasının başında, taşıyor Yanık Ömer, yiğit Ömer siperleri aşıyor
Savaş biter, Yanık Ömer, köye döner Köylü bütün bayram eder Yanık Ömer kutlanır Nişanlısı mutlulanır
Hey, Yanık Ömer, attan iner Pembegül'e bağlar kemer Köylülere gider haber Düğüne, düğüne
Eline kına yakar, başına teller takar Belinde altın kemer, öyle alana çıkar Heey Pembegül, allanır, pullanır Yanık Ömer'in köyüne düğün alayı yollanır
A Benim Mor Çiçeğim (Anonim)
Rumeli yöresine ait olan türkünün sözleri şu şekildedir:
A benim mor çiçeğim Sen doldur ben içeyim A benim mor çiçeğim Sen doldur ben içeyim
Ah ettim, yemin ettim Uğruna öleceğim Ah ettim, yemin ettim Uğruna öleceğim
Güzelim görmeyeli Hayli zamandır seni Güzelim görmeyeli Hayli zamandır seni
Canım feda yoluna Üzme artık bendeni Canım feda yoluna Üzme artık bendeni
A benim mor çiçeğim Sen doldur ben içeyim A benim mor çiçeğim Sen doldur ben içeyim
Ah ettim, yemin ettim Uğruna öleceğim Ah ettim, yemin ettim Uğruna öleceğim
Akşam Oldu Yine Bastı Kâreler(Anonim)
Döneminde plak satış rekorları kıran bir eser olan Akşam Oldu Yine Bastı Kâreler'in sözleri şu şekildedir:
Gitme yavrum seni de aslan pareler
Delik deşik sinemdeki yareler
Gel, gel aman
Gitme yavrum seni de aslan pareler
Duman çökmüş yâr yolunu seçemem
Gel, gel aman
Ayrılık şerbetini sensiz içemem
Bana yârdan vaz geç derler, geçemem
Gitme yavrum seni de aslan parеler
