HAZIRLAYAN: ENSAR ÇIRAK
Her şey 2019 yılında Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almasıyla başladı. ABD Başkanı Donald Trump’ın ilk dönemine tekabül eden yılda, Türkiye ve Rusya arasındaki ikili ilişkiler bir hayli gelişti. Lakin ABD’nin buna yanıtı sert oldu. ABD Savunma Bakanlığı, Türkiye’ye F-35 satışını yasakladı ve AKP hükümetine Rus yapımı hava savunma sistemlerini aktif hale getirmemesi için ültimatom verdi. Bu gelişmeler eşliğinde, hava donanması eski F-16’lar ile kaplı Türkiye, yaklaşık 6 yıldır bu donanmayı yenileyecek bir çözüm yolu arıyordu. Bu çözüm yolu ilk başta Avrupa Birliği’nden (AB) gelecek gibi gözükse de ülke iç siyasetinde yaşanan gelişmeler süreci etkiledi.
AKP hükümeti; Birleşik Krallık, İtalya, İspanya ve Almanya’dan oluşan Avrupa Konsorsiyumu tarafından üretilen Eurofighter Typhoon jetleri için teklif verdiğini ilk kez geçtiğimiz sene kamuoyuna duyurdu. Toplam 40 adet jet siparişini kapsayan teklif başta Almanya tarafından reddedilse de kasım ayında onaylandı. Konsorsiyum tarafından istenen fiyat ise Mart ayında Milli Savunma Bakanlığı’na iletildi ama basına iletilmedi. Mart ayının ilerleyen günlerinde ise İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun yolsuzluk soruşturması kapsamında gözaltına alınarak tutuklanması Eurofighter satışını sekteye uğrattı.
İmamoğlu’nun tutuklanmasını Türkiye’nin AB ile ilişkileri açısından olumsuz yorumlayan Almanya’nın mevcut başbakanı Olaf Scholz, tutuklama kararına ilişkin, “Türkiye’nin demokrasisi ve Avrupa ile ilişkileri bakımından üzüntü verici” yorumunu yaptı. Scholz’un açıklamalarının ardından Almanya’nın Handelsblatt gazetesi jet satışının durdurulmasının ana motivasyonunun İmamoğlu’nun tutuklanması olduğunu yazdı. Bağımsız yayın kuruluşu Al-Monitor’e konuşan Alman hükümet yetkilisi de Türkiye’ye Eurofighter satışının nihai kararının yerlerine gelecek hükümete bırakılacağını belirtti. İsminin saklı kalmasını isteyen yetkili, “Yerimize gelecek hükümet yetkililerinin karar merciinde olan silah ihracatına dair tüm kararları askıya alacağız” dedi.
Almanya’da mevcut koalisyon hükümetinin dağılmasıyla 6 Mayıs’ta yeni hükümet kurulacak. Ülkede şubat ayında yapılan erken genel seçimlerde muhafazakar Hristiyan Demokratlar birinci çıkarken, parti lideri Friedrich Merz kurulacak yeni hükümette Almanya’nın yeni başbakanı olacak. Türkiye’yle yakın savunma iş birliklerine girişilmesi taraftarı olan Merz’in askıya alınan Eurofighter satışı konusunda nasıl bir karar vereceği ise belirsizliğini koruyor. Şubattaki seçim zaferinden önce yaptığı konuşmada Türkiye’nin NATO bünyesindeki en büyük ikinci orduya sahip olduğuna vurgu yapan Merz, NATO üyesi Avrupa ülkelerini dış siyasetteki ortak çıkarları doğrultusunda Türkiye’yle stratejik diyalog kurmaya çağırmıştı.
