Batuhan KAYA/İz Gazete- Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO), Ege Bölgesi’nin 100 büyük sanayi kuruluşunu değerlendirdi. İzQ İnovasyon Merkezi’nde gerçekleşen toplantıda, EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, “İlk onda genel bir değişiklik olmadığını görüyoruz. İkinci onda isimlerini açıklamak istemeyen firmalarımız var, rakamlarını açıklamak istemeyen firmalarımız var. Her sektörden şirket olması bizim için önemli, bütün sektörlerimiz ilk 100’e girmiş durumda. Merkezi İzmir dışında ama İzmir’de faaliyet gösteren firmalarımız var” şeklinde konuştu.
Başarılı yıllar geçirdik
Türkiye olarak başarılı yıllar geçirdiğimizi söyleyen Yorgancılar, “Ülkenin makro ekonomik görünümlerinde büyüme oranları 2019-2023’e kadar dünya oranlarına baktığımızda başarılı yıllar geçirdiğimizi ifade edebiliriz. Çin’deki ve Hindistan’daki oranlara bakarsak geçen sene yüzde 4,5 büyümemiz olumludur. Dünya mal ticaret hacmi büyüme hızı da geçen sene -1,2 ile kapattı. Geçen seneki 100 büyüğü açıklarken de bunu ifade etmiştim. En çok sıkıntı yaşadığımız konuların başında CDS ve PMI endeksleri geliyor. PMI 50’nin altına gittiği müddetçe sıkıntı var demektir, geçen sene 48 buçukla tam bandın altındaydık. CDS ise ülkenin risk primidir. 654’lere kadar çıkan bir risk primimiz vardı ama daha sonra 449’a kadar indi. CDS, ülkenin borçlanma oranını ifade ediyor ve yabancı yatırımcı geldiği anda ilk buna bakıyor” dedi
2022’nin cefası 2023’te çekildi
2022 yılında yapılan ekonomik hataların cefasının 2023’te çekildiğini söyleyen Yorgancılar, “2023 yılında birçok konularla karşı karşıya kaldık. İlk yarı seçim ekonomisi ikinci yarısı ise yeni kabine ve ekonomik değişiklikler için alınacak kararları bekledik. Yılın ilk 5 ayında yüzde 8 olan politika risk primi yüzde 42,5’e kadar geldi. TÜİK enflasyonu yüzde 64,8 olarak açıkladı ama gerçek değerlendirmeyi size bırakıyorum. 2022 yılında alınan kararların neticesini 2023 yılında yaşadık. En büyük sorun EYT’ydi, bunu yapanlara bugün soruyorum ‘Yapılmamalıydı’ diyor” ifadelerini kullandı.
Keşke direkt yatırım alsaydık
2023 yılında 11,3 milyar dolarlık portföy yatırımı aldığımızı ancak bu paranın CDS primi arttığında gideceğini söyleyen Yorgancılar, “2023 yılında 11,3 milyar dolarlık portföy yatırım girişi olmuş ama keşke direkt yatırım olmuş diyebilseydik. Bu yatırımlar borsaya, mevduata yapılıyor ve yarın CDS primi arttığında bu para, bizim paramızı da alarak gidecek” diye konuştu.
Kredileri döndürmenin imkanı yok
Bugünkü faizlerle şirketlerin aldığı kredileri döndürme şansının olmadığını ifade eden Yorgancılar, “Dün birkaç bankayla görüştüm kredi faizleri nedir diye, düşmüş haliyle 48-49 faiz veriyorlar ve stopajı düştüğünde yüzde 41 net faiz veriyor. Onların da talep ettiği rakamlar 50-52’dir. Eğer bir firma yüzde 60’la kredi alıyorsa bunu çevirebilme imkanı yok çünkü hem masraflarını karşılayacak hem de o kredinin faizlerini ödeyecek. Kredi faizlerinin yüzde 10-15 seviyelerine inmesi gerekiyor. Enflasyon aşağı düştüğü müddetçe kredi faizleri de aşağıya inecek, TL değerini bulacak ama kurun aşırı ya da eksik değerlendirilmesi sorunludur. Yılbaşında bu yana dolar yüzde 8 arttı, peki ocaktan mayısın yirmisine kadar enflasyon ne kadar? Enflasyon arttı mı dövizin artmaması lazım ki ihracatçı buradan mağdur olmasın” dedi.
Yerli üretim yapılmalı
Türkiye’de üretilen ürünlerin yerli olanlarının dahi büyük oranda ithalata bağlı olduğunu açıklayan Yorgancılar, “Türkiye’de üretilen sanayi ürünlerinin yüzde 70’i ithalata bağlı, kalan yüzde 30’unu da Türkiye’den alıyorum. Peki Türkiye’den aldığım yüzde 30 için ithal mal kullanılıyor mu? Evet, o zaman yüzde 21’ini biz üretiyoruz. O açıdan dövizin eksik veya aşırı değerlendirilmesi konusunda çok artış olduğu zaman bu sefer bu malları üretenlerin giderleri yukarı çıkacağı için zam yapmak zorunda kalıyorlar. Onun için çözüm yerli üretimdir, bizim ülkemizin bunu yapması gerekiyor” diye konuştu.
İzmir avantajlı bir konumda
İzmir’de birçok sektör olduğunu ve bu çeşitliliğin İzmir’e avantaj sağladığını söyleyen Yorgancılar, “Kimya, Gıda, Taşı, Maden gibi sektörler öne çıkmış. İzmir’de üretim dokusu olarak çok avantajlıyız. Sektörlerin herhangi birisinde işlerin durması bölgeyi tamamen atıl hale getirmiyor. Her sektörün çalışması bizim için önemli” ifadelerini kullandı.
Hükümet İzmir’e 7,5 milyar TL borçlu
İzmir’deki 100 büyük firmanın hükümetten 7,5 milyar TL KDV alacağı olduğunu ifade eden Yorgancılar, “100 büyük firmanın KDV alacak miktarı bir önceki yıla göre yüzde 97 artarak 7,5 milyar TL’ye ulaştı. Aslında bu paranın ödenmesi lazım çünkü üreticinin buna ihtiyacı var. Eğer bu para ödenirse İzmir piyasasında bir bölgesel rahatlama olur ve para sisteme girer. Bu ödemenin yapılması ya da en azından kamu bankaları aracılığıyla kredi olarak verilmesi gerekir” dedi.
Müfredat için fikrimiz sorulmadı
Geçtiğimiz günlerde Milli Eğitim Bakanı tarafından açıklanan yeni müfredatla ilgili konuşan Yorgancılar, “O müfredatla ilgili bizim fikrimiz sorulmadı. Aslında böyle uzlaşı, tartışma ve fikirler ayrılığı olabilir, farklı düşünüp farklı da değerlendirebiliriz ama istişareye açık olmak gerekiyor. Konu ne olursa olsun STK’ların görüşlerinin alınmasının gerekli olduğunu düşünüyorum. Şu anda müfredat değişmiş ve bitmiş, görüşlerimizi söylesek ne olacak. Halbuki en baştan fikirlerimiz alınsaydı, kabul edilmese bile fikrimizi söylemiş olurduk. STK’lar karar alıcı değildir, kendince gelir ve doğru olanı anlatır. Siyaset bizim işimiz değiliz, odada yıllardır siyasetle alakalı bir şey söylemedik” diye konuştu.
Asgari ücrete yılda 1 kez zam yapılıyordu
İşçilerin asgari ücrete zam beklentisi içerisinde olmasını değerlendiren Yorgancılar, “Bütün bunların tamamı enflasyona bağlı olan konular, enflasyonun düşük olduğu yıllarda 1 kere zam yapılıyordu çünkü enflasyon yoktu. Ben de tabi ki rahatsızım çünkü çalışan bir kardeşim yılbaşında aldığı bir rakamla aynı marketten aldığı aynı ürünleri x fiyatla alıyorsa alım gücü düşüyor. Bu geminin içinde hep beraberiz, çalışan, çalıştıran bunları ayrı düşünmek çok yanlış. Verilebilecek olan rakam mutlaka ödenmeli ama enflasyon aşağı çekilmeli ki işçinin maliyeti de karşılayabilsin. Ödenemeyecek durumda zam yapıldığı zaman diyecek ki, ‘Kardeş ben senin ücretini ödeyemiyorum’ ve yollarınızı ayıracak. Sonra o işçi yeni iş arayacak” dedi.
