Uluslararası Af Örgütü, ölüm cezasının küresel kullanımına ilişkin yıllık raporunu açıkladı. Rapora göre, 2023’te Ortadoğu’da idam cezalarında keskin bir artış yaşanırken; dünya genelinde idam cezaları bir önceki yıla göre yüzde 30 arttı.
Çin'de gerçekleştirildiği düşünülen binlerce idam cezasının dahil edilemediği 2023 yılında toplam 1.153 idam cezası uygulandı. Bu sayı, 1.634 kişinin idam edildiği 2015’ten bu yana Uluslararası Af Örgütü tarafından kaydedilen en yüksek sayı.
Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard’a göre kayıtlara geçen idam cezalarında büyük artış İran’dan kaynaklandı. Callamard, rapora ilişkin şöyle dedi:
“İran yetkilileri insan hayatını tamamen hiçe sayarak uyuşturucuyla bağlantılı suçlar için infazları artırdı ve ölüm cezasının İran'ın en marjinal ve yoksul toplulukları üzerindeki ayrımcı etkisini daha da çarpıcı hale getirdi. Bu yıl özellikle Ortadoğu’da gördüğümüz gerilemelere rağmen, idam cezalarını uygulayan ülkeler giderek daha da yalnızlaşıyor. Bu korkunç cezaya karşı yürüttüğümüz kampanya işe yarıyor. İdam cezasına son verene kadar devam edeceğiz.”
En çok idam cezası Çin'de
Örgütün raporuna göre, 2023’te idam cezasının en çok infaz edildiği beş ülke Çin, İran, Suudi Arabistan, Somali ve ABD oldu. İran, kaydedilen tüm infazların yüzde 74'ünü tek başına gerçekleştirirken Suudi Arabistan yüzde 15'ini gerçekleştirdi. Somali ve ABD’de de idam cezaları arttı.
2022’de 576 kişinin idam edildiği İran'da 2023’te ise yüzde 48 artışla en az 853 kişi idam edildi. Uluslararası Af Örgütü’ne göre İran'da kayıtlara geçen idam cezalarının en az 545'i, uyuşturucu bağlantılı suçlar, hırsızlık ve casusluk gerekçesiyle uygulandı.
Örgüt, ‘devlet sırrı’ sayıldığı için Çin’deki idam cezası sayılarına tam olarak ulaşamadıklarını da açıkladı: “Çin dünyanın önde gelen idam uygulayıcılarından biri olmaya devam etti, ancak ölüm cezası kullanımının gerçek boyutu, bu veriler devlet sırrı olarak saklandığı için bilinmiyor. Uluslararası Af Örgütü tarafından kaydedilen küresel rakam, Çin'de gerçekleştirildiğine inanılan binlerce infazın yanı sıra Uluslararası Af Örgütü'nün ölüm cezasına yaygın olarak başvurulduğuna inandığı Vietnam ve Kuzey Kore'de gerçekleştirilen infazları içermiyor.”
