Saime Sultan Yalısı, 1879 yılında inşa edilen ve tarihi bir yapı olarak İzmir'in kültürel mirası içinde önemli bir yer tutuyor. Bayraklı'nın Turan Mahallesi'nde bulunan yalı, özellikle Milli Mücadele dönemindeki önemli bir isim olan Saime Raife Topuz ile özdeşleşmiştir. Saime Sultan, Milli Mücadele'ye katılmış, sonrasında İstanbul Lisesinde öğretmenlik yapmış, İzmir'e yerleşerek burada tarihi yalıda yaşamıştır.
Yalının önemi, sadece mimarisiyle değil, aynı zamanda tarihsel bağlamı ile de büyüktür. Saime Sultan'ın İstiklal Madalyası sahibi olması, bu yalıyı Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlık mücadelesinin simgelerinden biri yapmaktadır.
Yalıya zarar veren unsurlar
Son dönemde, Saime Sultan Yalısı’na ait orijinal dokusunun bozulduğuna dair şikayetler artmıştı. Yalının, 2. grup koruma altında olması ve kültürel değerinin büyük olması nedeniyle, yapılan izinsiz tadilat ve eklemeler büyük tepki topladı. Özellikle, cam kapama ve çevre düzenlemesi gibi uygulamalar, yalıya zarar veren unsurlar olarak dikkat çekti.
Kaçak yapılar engellendi
İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, restorasyon projesine aykırı olarak yapılan bu müdahalelerin yıkılması gerektiği yönünde karar verdi. Bu karar doğrultusunda, Bayraklı Belediyesi 14 Ekim 2020 tarihinde yıkım için gerekli adımları attı ve kaçak eklentiler tamamen ortadan kaldırıldı.
Bayraklı Belediyesi’nin denetiminde yapılan yıkımla birlikte, Saime Sultan Yalısı’nda herhangi bir kaçak yapı kalmadığı bildirildi. Yıkım işlemi sonrasında yalı, tarihi dokusuna uygun hale getirildi ve korunması gereken miras olarak yeniden güvence altına alındı. Yalının içindeki deniz platformu da yıkıldı, böylece yalının önündeki tarihi alan temizlendi.
Saime Sultan Yalısı'na nasıl gidilir?
Saime Sultan Yalısı, Turan Mahallesi Muhtarlığı'nın yakınlarında bulunmaktadır. Ayrıca, İzmir Arena'ya da yürüme mesafesindedir. Bölgeye toplu taşımayla ulaşmanın en kolay yolu İZBAN'ı kullanmaktır, Turan istasyonunda indikten sonra kısa bir yürüyüşün ardından yalıya varabilirsiniz.
Bölgeye ESHOT otobüsleri ile gitmek de mümkündür, ama buradan yalıya uzanan yürüyüş yolu biraz daha uzundur. Bölgeden geçen ESHOT hatları şöyle sıralanabilir:
77-NAFİZ GÜRMAN - HALKAPINAR METRO 2
78-YAMANLAR - HALKAPINAR METRO 2
121-MAVİŞEHİR AKTARMA MERKEZİ - KONAK
125-MUSTAFA KEMAL MAH - HALKAPINAR METRO2
140-ÖRNEKKÖY - HALKAPINAR METRO2
147-POSTACI - HALKAPINAR METRO2
148-ONUR MAH. - HALKAPINAR METRO2
200-MAVİŞEHİR AKTARMA MERKEZİ - HAVALİMANI
240-ZÜBEYDE HANIM MAH. - HALKAPINAR METRO2
290-BOSTANLI İSKELE - TINAZTEPE
330-BOSTANLI İSKELE - EVKA3 METRO
335-DOĞANÇAY - HALKAPINAR METRO 2
426-MUSTAFA KEMAL MAH - HALKAPINAR METRO2
434-KÖRFEZ MAHALLESI - HALKAPINAR METRO 2
477-NAFİZ GÜRMAN - HALKAPINAR METRO2
543-BOSTANLI İSKELE - H.PINAR METRO
577-NAFİZ GÜRMAN-HALKAPINAR METRO 2
602-MENEMEN AKTARMA - İZMİR OTOGAR
608-EGEKENT 2 - İZMİR OTOGAR
660-YENİ FOÇA - İZMİR OTOGAR
800-MENEMEN AKTARMA - BORNOVA METRO
830-EGEKENT AKTARMA MERKEZİ - BORNOVA METRO
912-EGEKENT AKTARMA MERKEZİ - ALSANCAK GAR
920-ÇİĞLİ - KONAK
