Orçun Buldaç- İshal(diyare); yiyeceklerin, içeceklerin veya vücut sıcaklığına bağlı koşulların viral olgularla birlikte bağırsak hareketlerini bozmasıyla meydana gelen bir hastalıktır. Bu, dışkılamanın normalden daha sık olması, dışkının sıvılaşması durumudur. Bakteriler ve parazitler de, ishale neden olan unsurlardandır. Sindirim haslalıkları, laktoz intoleransı gibi durumlarda vücut, ishal olarak sinyal verebilir. Bakteri ve parazitlerle meydana gelen ishaller genellikle kontamine yiyecekler ve içeceklerden gelmektedir. Eğer hafif bir ishal durumu yaşıyorsanız, bunu bazı besinlerle kontrol altına alabilirsiniz.
İshal nedir?
-İshal, dışkının cıvık ve sulu bir formda olmasıdır.
-Sıvı kaybına neden olur.
-Ağır ishaller birkaç hafta sürer.
-Tuvalete daha sık gitmeye neden olur.
-Karın krampları yaşatır.
-Kısa süreli ishaller genellikle 1 veya 2 gün sürer.
İshalin türleri
İshal türleri, hastalığın uzunluğuna göre değişkenlik gösterir, buna dair sınıflandırmalar ise şöyledir:
Akut ishal: Bu ishal türü genellikle 2 gün sürmektedir. Yaygın görülen ishal türlerinden biri olan akut ishalde tedaviye gerek kalmaz, vücut kendi kendini iyileştirir.
Kronik ishal: Tekrarlayan ve dört haftadan fazla süren ishal türüdür. Bu durum devam ediyorsa mutlaka uzman doktora danışınız.
İshal yapan yiyecekler neler?
-İshale neden olan yiyecekler şu şekilde sıralanabilir:
-Kahve ve kafein içeren içecekler,
-Acı biber,
-Baharatlı besinler,
-Laktoz intoleransı olanlarda süt ve süt ürünleri,
-Kızartma ürünleri,
-Karpuz ve kavun,
-Yeşil renkli sebzeler,
-Gazlı içecekler,
-Alkol,
-Soğan, sarımsak.
İshal durumu yaşanırken; bol lifli, yağlı ve asitli ürünler tüketilmemelidir.
Ayrıca, uzun süre dışarıda ve açıkta kalan gıdalar tüketilmemelidir.
İshale ne iyi gelir?
Tost, muz, pirinç ve ve düşük lifli gıdalar, elma püresi, yoğurt, balık kabuksuz patates ve et gibi ürünler tüketilmelidir. İshalin neden olduğu su kaybı, bol su tüketerek giderilmelidir. Potasyum açısından zengin besinler, bağırsaklardaki suyu emerek dışkıyı sıkılaştırmaya yardımcı olur.
İshale iyi gelen yöntemler şunlardır:
-Muz, pirinç, elma püresi ve beyaz ekmek gibi lif oranı düşük yiyecekler
-Haşlanmış patates, pişmiş havuç gibi hafif gıdalar
-Et suyu çorbaları
-İyi pişmiş yeşil fasulye gibi sebzeler
-Yoğurt, balık, yağsız et ve yumurta gibi potasyum ve proteinden zengin yiyecekler
-Tuzlu kraker
Muzda bulunan nişasta, bağırsakta bulunan suyu emer. Ayrıca, ishalden dolayı kaybedilen potasyumu dengeler. Elma püresi ve pirinç gibi lif bakımından hafif besinler de, bağırsaklardaki suyu emerek oradaki suyu alır. Bu şekilde, dışkı kalınlaşır.
Kayısı, şeftali, yoğurt, kabuksuz patates, balık ve, tavuk eti ve iyi pişmiş, yağsız kırmızı et gibi potasyumdan zengin yiyecekler, ishal nedeni ile vücutta kaybedilen potasyumun telafi eder ve enerji verir.
Tuzlu kraker, spor içecekleri ve et suyu çorbaları
İshal, vücutta tuz kaybına neden olur. Bu nedenle su-tuz dengesi zarara uğrar. İshal esnasında tuzlu krakerler ve et suyu çorbaları içerek bu dengeyi sağlamak gerekir. Ayrıca sporcu içecekleri, ishal sırasında vücutta zarar gören elektrolitleri dengeler. Aynı elektrolitler, ballı çaylarla ve kafeinsiz içeriklerle de dengelenebilir.
Yüksek lifli gıdalar tüketmeyi bırakmak
Çok fazla lif içeren besinlerin tüketilmesi ishali daha da kötüleştirecektir. İshal olunduğunda mümkün olduğu kadar düşük lifli gıdalar ile beslenilmelidir.
