Gizem TABAN ŞEBER/İZ GAZETE- İzmir’de 30 Ekim 2020 tarihinde meydana gelen depremin üçüncü yılında depremde hayatını kaybeden 117 can için anma töreni düzenlendi. İzmir Büyükşehir Belediyesi (İzBB) tarafından düzenlenen tören; depremzedelerin yeni yuvalarının kooperatif modeliyle, İzBB ve Bayraklı Belediyesi güvencesiyle inşa edilmesini kapsayan ve Türkiye’de ilk kez İzmir’de hayata geçirilen Halk Konut Projesi’nin ilk uygulaması olan Bayraklı’da yer alan Dilber Apartmanı önünde yapıldı. Törenin ardından İzBB tarafından Bayraklı’daki Hasan Ali Yücel Parkı’nda yapılan 30 Ekim Deprem Anıtı’na yürüyüş gerçekleştirildi. Burada 117 can için saygı duruşunda bulunuldu ve Anıt’a karanfil bırakıldı. Anma töreninde; İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, Bayraklı Belediye Başkanı Serdar Sandal, İzmir Köy-Koop Birlik Başkanı Neptün Soyer, İZBETON Genel Müdürü Heval Savaş Kaya, İzmir Kent Konseyi Başkanı Nilay Kökkılınç, CHP Bayraklı İlçe Başkanı Didem Gültekin, İzmir Depremzedeleri Dayanışma Derneği (İZDEDA) Kurucu Başkanı Haydar Özkan, İZDEDA Başkanı Bilal Çoban, Dilber Apartmanı Kooperatif Başkanı Elif Keskin ve depremzedeler yer aldı.
Dayanışma köprüsü kurduk
Anma töreninde konuşan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, “Tarifsiz bir acı yaşadık. Yüreklerimiz yandı. O ateş hiçbir zaman sönmeyecek. Acılarımızı bir nebze olsun hafifletmek için yaralarımızı sarmaya gayret ettik. Depremin hemen ardından, dakikalar sonra hemşehrilerimizin yardımına koştuk. Müthiş bir seferberlik başlattık. Daha ilk gün sözü verdik, ‘1 ay içinde mağdur vatandaşlarımızın hepsini yuvayla buluşturacağız’ diye… Öyle de yaptık, 30 Kasım’da tek çadır kalmamıştı. Bir Kira Bir Yuva kampanyası ile bunu gerçekleştirdik. Eşi benzeri görülmemiş bu imece sayesinde depremzedelerimize sıcak yuva sağlayabildik. Depremde ölmek kader değil, zamanında alınmayan önlemler, rant hırsıyla yapılan inşaatlar öldürür. Bu ülkede şehirler küçük bir zümreyi zenginleştirmek için inşa ediliyor. Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depreminde bunu gördük. Bir Kira Bir Yuva kampanyasını 6 Şubat depremi için de yaptık. Dayanışma köprüsü kurarak yaptık. Biliyorum ki bu köprü hiç yıkılmayacak” açıklamalarında bulundu.
Daha güvenli hale getireceğiz
“Artık doğal afetler karşısında dirençli kentler inşa etmek mecburiyetindeyiz” diyen Başkan Soyer, şunları söyledi:
Depremde insanların ölmediği, evlerinin yıkılmadığı dirençli bir şehir kurmak zorundayız. 30 Ekim depreminin hemen ardından yaptığımız İzmir Depremi Ortak Akıl Buluşması sayesinde, deprem eylem planımız şekillendi. Bu planın en önemli başlıklarından biri kentsel dönüşüm… Biz kentsel dönüşüme sadece eski binaları yıkıp yenilemek olarak bakmıyoruz. Kentsel dönüşüm bize göre herkesin evinin güvenle nefes aldığı bir yuvaya dönüşmesidir. Halk Konut projemizin ilk uygulaması olan Dilber Apartmanı’nda mart ayında anahtarları teslim edeceğiz. Örneği olmayan bu uygulama sadece güven üzerine yapılan bir çalışma… Türkiye’ye böyle bir modeli sunma imkanı bulduk, inanıyoruz ki Türkiye’ye örnek bir model olacak. Bu model sayesinde depremzede vatandaşlarımızın konutlarını yapabilmeleri için güvence oluşturmuş oluyoruz. Şu ana kadar halk konutta 51 kooperatife ulaştık, Hedefimiz 80’nin üzerinde kooperatife ulaşmak. İzmir halkının bize güveni sürdükçe İzBB bu şehri daha güvenli hale getirmeyi mümkün kılacak.”
Birinci önceliğimiz dirençli kent
İzBB bünyesinde dirençli kent olma yolunda gerçekleştirilen çalışmalara da değinen Başkan Soyer, “İzmir’in bu depremsellik araştırması konusunda bilimsel verileri zayıftı. Bu eksiği gidermek için kapsamlı bir çalışma başlattık. Bayraklı, Bornova, Konak’ta zemin etüdü çalışmaların başlattık, 2024 içinde tamamlayacağız. İzmir’in kıyı faylarında 47 noktada sondaj yaparak tabandan örnekler alıyoruz, böylece eski depremlerin izlerini tespit ediyoruz. Çalışmalar tamamlandığında fayların geçmişte ürettiği depremlerle ilgi bilgi edinip gelecekte üretebilecekleri depremler için öngörüde bulunur hale geleceğiz. İzmir’in yapı stokunun yüzde 70'i yaşlı… Riskli yapıları tespit etmek için en fazla hasar alan Bayraklı’dan başlayarak İzmir’in yapı envanterini ortaya koyuyoruz. Mart 2023 itibarıyla İzmir genelinde yapı ön inceleme hizmetini vermeye başladık. Başvuran her vatandaşa binasının deprem karnesini ücretsiz çıkarıyoruz. 2020 yılında 30 Ekim’de kaybettiklerimizi özlemle anıyoruz. Bir daha böyle acıların yaşanmadığı, kimsenin sevdiğini kaybetmediği bir şehir kurmaya gayret ediyoruz. İzBB’nin en birinci önceliği dirençli kent yaratmaktır. Bundan daha büyük bir öncelik olamaz” ifadelerini kullandı.
Ey yukarıdakiler duyun sesimizi
Bayraklı Belediye Başkanı Serdar Sandal’ın hükümete yönelik, ‘Çığlığımızı duyuramadık’ açıklamasına katıldığını söyleyen Başkan Soyer, “Serdar başkanın çığlığına aynen katılıyorum, ey yukarıdakiler duyun sesimizi, bizi cezalandırmak için bu halkı cezalandırmayın” dedi.
Üvey evlat gibi davranıldı
Hükümetin 30 Ekim depreminde Bayraklı’ya ‘üvey evlat’ gibi tutum takındığını söyleyen Bayraklı Belediye Başkanı Serdar Sandal, “Deprem sürecini gönül rahatlığıyla söyleyebilirim ki Türkiye’ye model olabilecek şekilde el birliğiyle atlattık. Önce K sınırları ile vatandaşlarımıza inşaat kaybını iade ettik. Sonraki süreçte yüzde 20 emsal artışını çıkardık. Büyükşehir ile yürüttüğümüz bu çalışmayla her vatandaşımıza aslında 1+1 daireyi hak ettikleri gibi hediye etmiş olduk. Biz bunları yaparken arama-kurtarma dışındaki süreçlerde yalnızdık. Yılmadık. Çünkü sırtımızı dayadığımız, Büyükşehir Belediyemiz ve aklıyla, vicdanıyla her an depremzedenin yanında olan Tunç Başkanımız vardı. Türkiye’nin her tarafında deprem felaketlerinde devletin müdahalesini memnuniyetle karşılıyoruz ama biz Bayraklı olarak bu meselenin tamamında üvey evlat gibiyiz. Elazığ ile Bayraklı depremini kıyasladığımızda aslında daha büyük bir afete maruz kaldık ama kamunun Elazığ’a verdiği para 560 milyon lira, helali hoş olsun ancak Bayraklı’ya gelen para 3 milyon lira… Bizde yapılan konut 5 bin küsur, Elazığ’da 28 bin…. Rezerv alan ilan edilen alanda yapılan deprem konutları üçüncü şahıslara satılıyor ama noter aracılığıyla olduğu için ispatlayamıyoruz. Bu alandaki satışları onaylamıyoruz. Oradaki gelir depremzedelere sunulmalı. Biz bu satışların yapıldığını söylediğimizde itiraz edenler kendilerini ele vermiş oldular; 250 konut, Gençlik ve Spor Bakanlığı’na verildi. Biz öğrencilerim yurt meselesi tabi ki çözülsün isteriz ama bu depremzedenin hakkını alıp başkasına iade etmekle olacak iş değil” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı'na çağrı
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a seslenen Başkan Sandal, “Bizim çığlığımızı duymadılar. Bir kez daha Cumhurbaşkanımıza ve yetkililere çığlığımızı iletiyoruz; yıkılıp yapılan evlerde herkes 70 metrekare evlere mahkûm edildi, o gün alternatif olmadığını söyleyenler rezerv alanlar ilan edip metrekareleri artırıp yeni evler yapabiliyorlar. Demek mi yapılıyormuş. Çığlımızı duyuramadık. Depremzede vatandaşlarımızın evlerinin yapılabilmesi için gerekli kredi miktarının, 2 yıl ödemesiz, 18 yıl sıfır faizle verilmesi lazım. Biz bu konuda elimizden gelen çabayı göstereceğiz” açıklamalarında bulundu.
Ruhsat işi algı operasyonu
“Bir konuya da açıklık getirmek istiyorum” sözleriyle konuşmasını sürdüren Başkan Sandal, “Ruhsatlarla ilgili iş tamamen algı operasyonudur. Bugüne kadar 30’a yakın arkadaş müracaat etti, ‘gecikiyor, alamıyoruz’ diye… Bu 30 talebin tamamında müteahhitlerin üzerine düşen işlemleri tamamlamadıkları vatandaşımızın takdirinde. Ruhsatla ilgili problemi olan her arkadaş her an kapmızı çalabilir” dedi.
Halk Konut’a inanıyoruz
İZDEDA Başkanı Bilal Çoban da şöyle konuştu: “Acılarımız hala taze… Ancak derneğimiz sayesinde deprem şehitlerimizi hiçbir zaman yalnız bırakmadık, unutulmalarına müsaade etmedik, ailelerinin yanında olduk. Biz Halk Konut’u oluştururken Tunç Başkanımız ve Serdar Başkanımıza sunduk, depremzedelerimizi bir araya getirmek çok önemliydi. Şimdi Dilber Apartmanı işte burada... Bunlar çok kıymetli... Ülkemizde kentsel dönüşüm seferberliği başlatılıyor ama sürdürülemiyor. Ancak biz Halk Konut’a çok inanıyoruz, büyüyerek devam edeceğine de inanıyoruz. İnşallah İzmir’imizdeki tüm riskli yapıları dönüştürürüz.”
İzBB ve Bayraklı Belediyesi’ne teşekkür eden Dilber Apartmanı Kooperatif Başkanı Elif Keskin, “15 Ocak 2023 tarihinde temelini attığımız inşaatımızı tahminen 6 ay içinde tamamlamayı umut ediyoruz. Zorlandığımız, tıkandığımız, umudumuzu kaybettiğimiz oldu. Ama biliyorduk ki biz başarırsak diğer kooperatifler de başaracaktı. Belediye şirketlerinin bize verdiği danışmanlık da bu süreçte çok kıymetliydi. Biz depremzedeler çok şanssız bir döneme denk geldik. Pandemi, deprem, ekonomik kriz derken tutunabildiğimiz tek ekonomik dal emsal artışıdır. Bunun için belediye başkanlarımıza teşekkür ederim” ifadelerini kullandı. Keskin, Halk Konut'ta emeği olan herkese teşekkürlerini sundu.
