Geçtiğimiz günlerde İzmir’de 13 yaşındaki bir çocuk AIDS hastalığı sebebiyle hayatını kaybetmişti. Gündemde oldukça yankı bulan bu acı olay AIDS hastalığının hayati önemini bir kez daha ortaya koymuş oldu. İşte HIV/AIDS nedir? AIDS belirtileri nelerdir? AIDS nasıl bulaşır?
HIV/AIDS nedir?
AIDS, 1980'lerin başında Orta ve Güney Afrika'da ortaya çıkarak hızla yayılan, İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü (HIV) tarafından tetiklenen bir enfeksiyon hastalığıdır. HIV, bağışıklık sistemindeki CD4+ lenfositlerin sayısını düşürerek vücudun enfeksiyonlara karşı direncini ortadan kaldırır. Bu virüs, tedavi edilmediğinde bağışıklık sistemini zayıflatarak AIDS evresine dönüşebilir, bu da vücudun normalde zararsız olan enfeksiyonlarla bile başa çıkamayacağı bir durumu yaratır.
HIV, iki farklı türde bulunur:
- HIV-1, Afrika'nın Orta, Güney ve Doğu kesimlerinde, Avrupa ve Asya'da yaygındır.
- HIV-2, Batı Afrika'nın bazı bölgelerinde, özellikle Liberya ve Sierra Leone'de etkilidir ve virülansı HIV-1'e göre daha düşüktür.
AIDS belirtileri nelerdir?
AIDS, HIV enfeksiyonunun ileri evresidir ve vücutta bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucu çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu hastalığın belirtileri, enfeksiyonun evresine göre değişiklik gösterebilir. Erken dönemde, HIV enfeksiyonu genellikle semptomsuz olabilir, ancak ilerleyen zamanlarda bazı belirgin işaretler ortaya çıkabilir. AIDS belirtileri arasında ateş, baş ağrısı, döküntüler ve boğaz ağrısı gibi genel enfeksiyon semptomları yer alırken, bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle lenf bezlerinde şişlik, hızlı kilo kaybı, sık sık ateşlenme, ishal, gece terlemeleri ve ağız içi yaralar da görülmeye başlar. AIDS hastalarında şu belirtiler de yaygın olarak gözlemlenir:
- Hızlı kilo kaybı
- Gece terlemeleri
- Ateş
- İshal
- Aşırı yorgunluk ve halsizlik
- Lenf bezlerinde şişlik
- Ağızda beyaz lekeler ve genital bölgede yara oluşumu
- Deri döküntüleri ve ciltte pullanma
- Boğaz ağrısı
- Akciğerde iltihaplanma sonucu zatürre
- Ciltte kırmızı, kahverengi, pembe veya morumsu lekeler
- Depresyon ve psikolojik sorunlar
- Hafıza kaybı gibi nörolojik problemler
AIDS nasıl bulaşır?
AIDS, HIV virüsünün neden olduğu bir hastalıktır ve en yaygın bulaşma yolları arasında korunmasız cinsel ilişki ve uyuşturucu kullanımı için iğne paylaşımı yer almaktadır. HIV, enfekte bireylerin vücut sıvıları aracılığıyla da bulaşabilir. Bu sıvılar arasında kan, anne sütü, meni, vajinal ve rektal sıvılar bulunmaktadır.
HIV virüsü, vücuda ağız, anüs, penis, vajina veya derideki açık yaralar aracılığıyla girebilir. Deriden HIV geçişi için bir kesik veya yara olması gerekmektedir. Ayrıca, HIV virüsü hamile kadınlardan bebeklerine de geçebilir. Bu nedenle, doğurganlık çağındaki tüm kadınların AIDS konusunda bilgilendirilmesi ve gerektiğinde test yapılması önemlidir. Hamile anneye ve doğum sonrası bebeğe uygulanan koruyucu ilaç tedavisi, HIV bulaşma riskini büyük ölçüde azaltabilmektedir.
