Muğla'nın Fethiye ilçesine bağlı olan Kayaköy, hikayesi ile dikkat çekiyor. Bir zamanlar çok gelişmiş olan köy daha sonra terk edilerek hayalet bir köye dönmüş. Peki Kayaköy neden terk edilmiş? Kayaköy'ün tarihi ne? Sizin için araştırdık.
Fethiye’nin 8 kilometre güneyinde bulunan ve Antik Dönemde Karmylassos olarak bilinen Kayaköy Örenyeri'nin geçmişi, filolojik verilere göre MÖ 3. binlere kadar gitmektedir.
Kentte yamaca dayalı olarak görülen yapı gruplarının tamamı Osmanlı İmparatorluğu'nun geç dönemlerinde iskan eden Rumlarca yapılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında bölgede yaşayan Rumların batı Trakya’daki Türkler ile mübadele edilmesi sonucu boşaltılan kentteki yapıların, ahşap olan kapı pencere ve üst örtü sistemlerinin doğal etkenler ile tahrip olmasıyla kent hayalet bir şehir görünümü almıştır.
Bölgede evlerin yanı sıra çok sayıda şapel, 2 büyük kilise, 1 okul binası ile 1 gümrük binası yer almaktadır.
Kayaköy Nerededir?
Kayaköy, Muğla’nın ilçesi Fethiye sınırlarında yer alır. Fethiye’nin bir mahallesi konumunda olan Kayaköy, Fethiye merkeze yaklaşık 20 dakika mesafededir ve Ovacık Mahallesi’ne de çok yakındır. Barlarıyla ünlü Hisarönü’ne ise sadece 5 kilometre mesafededir.
Kayaköy Giriş Ücreti Nedir?
Kayaköy, Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde olduğu için müzekart geçerlidir. Müzekartınız varsa girişteki gişeden okutup köyü gezmeye başlayabilirsiniz.
Kayaköy'ün tarihi nedir?
Osmanlı Döneminde eski Karymlassos kalıntıları üzerine, Rumlar tarafından kurulmuş olan bu köye “Levissi” ismi verilir.
Yörede Türkler ovada yani daha düzlük alanlarda yaşam sürerken, Rumlar yamaçlardan aşağı kurulan bu köyde hayatlarına devam ederler.
Zamanla köyden ziyade bir kasaba özelliği gösterir Levissi. Nüfusu artar, halkı tarımla uğraşır ve civar köylerden göç alır. 10 bin kişilik bir nüfusun varlığından söz edilir o dönemde.
Levissi’de kurulan okullarda eğitim devam eder, sağlık hizmetleri artar kendi eczanelerini kurarlar. Postanesi olan köyün gazete bastığı da bilinir. Bölgedeki ilk matbaa burada kurulur, ilk gazete burada basılır. Köyün meşhur gazetesi “Karya” ismiyle halka ulaşır. Kiliselerinden çan sesleri yükselen köyde 2 büyük kilise ve bir çok şapel bulunur. Ortodoks Rum ahalisinin tarımla, zanaatla ve ticaretle uğraştığı Levissi en refah günlerini yaşar.
Yaşar; ta ki Mübadeleye kadar...
1800’lerde Anadolu’nun batısında ilk başlayan ayaklanmalar sık sık devam edip akabinde bastırılsa da, Balkan harpleriyle beraber yıllarca dostça yaşayan Türk-Rum ahalisi arasına tedirginlikler ortaya çıkar. Balkan harpleri ardından I. Dünya Savaşı ve son nokta olan Türk Kurtuluş Savaşı ile Türk milleti oynanan oyunlara bir son vererek Anadolu’yu Yunan ve İngiliz işgalinden kurtarır.
Türk Kurtuluş Savaşı’nın zaferle kazanılmasının ardından Yunanistan ve Türkiye arasında tarihte eşi benzeri görülmeyen bir anlaşma yapılır. 30 Ocak 1923’de imzalanan Mübadele; din kıstası baz alınarak, Müslümanlarla Hristiyanlar’ın yer değiştirmesi olarak gündeme gelmiştir. Mübadele sonucu ise binlerce Hristiyan Rum ve Türk Yunanistan’a göç etmiştir. Yunanistan’dan ise bir çok müslüman Anadolu’ya göç etmek zorunda kalmıştır.
İşte Kayaköy (Levissi) o gün sessizliğe bürünmüştür...
Buradan göç edecekleri söylenen halk ilk başta kısa süreliğine gidip tekrar geri döneceklerini sanmıştır. O yüzden köyü terkederken eşyalarını Türk komşularına emanet edip bir bavulla köyden ayrılmışlardır. Gidenlerin bir daha dönüşü olmamış, boşaltılan bu köye ise Yunanistan’dan mübadiller getirilmiştir.
Yunanistan’dan getirilen mübadiller ise buradaki yaşama ve yerleşime uyum sağlayamamışlardır. Yamaçlardan aşağı kurulan bu köy onların çiftçi yaşamları için büyük bir zorluktu. Dolayısıyla gelenler buradaki evlere yerleşmediler, etrafta kendilerine uygun olan yerlere kaydılar.
Terkedildi Levissi, terkedildi Kayaköy... Mübadillerin ardında kalan ise sessizliğe bürünen bir “Hayaletköy” oldu.
En büyük zararı depremde gördü
Mübadele sonrasında ortalığa yayılan gömü var söylentisiyle Kayaköy yağmalanmaya başlandı. Evlerin içleri boşaltıldı, bir çok ev zarar gördü. Fakat Kayaköy’e daha büyük zararı 1957 senesinde yaşanan 7.3 şiddetindeki deprem verdi. 1957 Fethiye Depremi diye bilinen bu zelzelede evlerini kaybeden bir çok vatandaş buradaki evlerin kapılarını ve pencerelerini söküp götürdü. Evler iyiden iyiye yağmalanmış oldu. Kayaköy iyice suskunlaştı, terkedildi ve Hayaletköy olarak yaşamına devam etti.
