Türkiye'nin farklı bölgelerine ait özgün kelimeleri kayıt altına almak amacıyla başlatılan Yöresel Sözlükler projesi kapsamında, İstanbul, Ankara ve İzmir'e özgü kelimeler bir araya getirildi. Bu çalışma, üç büyükşehirin günlük dilinde sıkça kullanılan ve yerel kültürle şekillenen kelimeleri derleyerek, geniş bir araştırma sunuyor.
İzmir’in yöresel kelimeleri
İzmir’in ilçelerinden derlenen İzmir Türkçesi Sözlüğü, Ege Bölgesi’ne özgü kelimeleri içeriyor. İzmir'e ait bazı ilginç kelimeler şunlar:
- Andaç: Okul yıllığı.
- Bekmez: Pekmez.
- Cılk: Bozuk, çürük.
- Dalıgan: Isırgan otu.
- Etah: Bunak, bunamış.
- Fışkın: Ağaç dibindeki sürgün.
- Gıygıdı: Keman.
- Kavzamak: Kavramak, yakalamak.
İstanbul'un yöresel kelimeleri
İstanbul’un 39 ilçesinden derlenen İstanbul Türkçesi Sözlüğü, şehri tanımlayan yöresel kelimeleri içeriyor. İstanbul’un kendine has dil yapısını yansıtan bazı kelimeler ise şöyle:
- Ayana: Şaşkınlık, hayret ifadesi.
- Burgaş: Karşı görüş.
- Cudam: Çirkin, sevimsiz.
- Ellenem: Herhalde.
- Fodul: Kavgacı, geveze.
- Göbü: Hamurlu, mayalı ekmek türü.
- Horayaramaz: İşe yaramaz.
Ankara'nın yöresel kelimeleri
Ankara’nın ilçelerinden derlenen Ankara Türkçesi Sözlüğü, İç Anadolu kültürünü ve yöresel dilini barındırıyor. Başkent’in dikkat çeken kelimeleri arasında ise şunlar yer alıyor:
- Aba: Abla, büyük kız kardeş.
- Badak: Tek hayalı erkek hayvan.
- Cımrak: Kedi tırmalaması.
- Dobalan: Toprak altında yetişen bir tür mantar.
- Elemeşgere: Açıkça.
- Galgımak: Hoplayıp zıplamak, yerinde duramamak.
- Hobu: Kaba, yakışıksız.
- Kança: Çene.
- Manık: Kedi yavrusu.
- Çangal: Asma ağaçları için dikilen kuru dal.
