Orçun Buldaç- Yanık; yüksek derecede ısı teması, fazla güneş teması, kimyasal madde teması, elektrik ve radyasyon teması gibi sebeplerle cildin tahribata uğraması ve temasın gerçekleştiği bölgedeki dokunun bozulması olarak tanımlanır.
Yanık şiddeti üçe ayrılır. Bu sınıflandırma, derinin yanmadan etkilendiği bölgede oluşan tahribat göz önünde bulundurarak yapılır. Yanık vakasına verilen en hızlı reaksiyon yanan bölgeyi suya batırmak olsa da, sonrasında yaraya soğuk su ve soğuk kompres uygulamak gerekmektedir.
Derecelerine göre yanıklar
Yanığın şiddetine dair sınıflandırmalar, cildin hangi katmanlarının yaralandığıyla ilgilidir. Yanık vakasının; derinin üst, orta ve alt katmanlarını etkileyip etkilemediği gözetilir.
Bunlarla birlikte; yanığın derinliği, hastanın yaşı, etkilenen bölge, solunum yoluyla görülen zarar ve önceden var olan hastalıklar, yaranın yaygınlığı ve enfeksiyon riskinin olup olmaması yanığın ciddiyetini belirleyen faktörlerdir.
Yanık dereceleri şu şekilde sınıflandırılır:
1. derece yanıklar yalnızca derinin en üst tabakası olan epidermis tabakasını etkiler. Yanığın fiziki görünümü kırmızı, kuru, ödemli ve kabarcıksızdır.
2. derece yanıklar derinin üst tabakası olan epidermisin katmanının yanı sıra dermis olarak adlandırılan derin tabakayı da etkileyen yanıklardır. Yanığın fiziksel olarak görünümü kırmızı, beyaz, içi su dolu ve kabarcıklıdır. Bu yanıkların iltihap kapma ihtimali vardır ve tedavisi pansumanla birkaç hafta sürebilir.
3.derece yanıklar, en ciddi yanıklardır.. Üçüncü derece yanıklar derinin tüm katmanlarını yok etmesinin yanı sıra, cildi yağ tabakasına kadar etkiler. Ayrıca hasara neden olabilir. Bu yaralar; kahverengi, siyah ve sarımsı renklere dönüşür. Sinir uçları tahrip olduğu için acı hissettirmez. Ciddi bir cerrahi müdahale ve rehabilitasyon süreci gerektirir.
Yanığın türleri
-Asit yanıkları
-Ateş yanıkları
-Elektrik yanıkları
-Sürtünme ve donma yanıkları
-Güneş yanıkları
Yanığa ne iyi gelir?
Yanan bölgeye yapılan ilk müdahale oldukça önemlidir, soğuk suya batırılmasının ardından 10-15 dakika soğuk kompres gören yanığın, şişme ihtimali daha azdır. Ancak bu aşamadan sonra uygulanacak olan adımlar, yaranın büyümesini önlemek için büyük rol oynar.
Yanık sürecindeki acıyı en aza indirmek için uygulanması gereken bazı yollar vardır, bu yollar şu şekilde sıralanabilir:
-Soğuk kompres uygulamak
-Antibiyotikli merhem kullanmak
-Aloe vera kremi ya da jeli veya antibiyotikli merhem sürmek
-Yapışmaz steril bandaj ile yanan bölgeyi sarmak
-Güneşle temastan kaçınmak
-Yarayı steril bezle sarmak
-Yanık kremi kullanmak
-Ağrı kesici almak
-Yanık sonucu oluşan kabarcıkları patlatmaktan kaçınmak
-Bol sıvı tüketmek
