Dar tanımlı (standart) işsizlik oranı işgücü piyasalarındaki durumu bütün boyutlarıyla ortaya koyamıyor. Dar tanımlı/standart işsizlik hesaplarının taşıdığı kısıtlar ve sorunlar nedeniyle, işsizliğin gerçek boyutlarının anlaşılması için alternatif işsizlik hesaplamalarına ihtiyaç duyulmaktadır.
Alternatif işsizlik hesaplamaları konusunda en detaylı yöntemi Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) önermektedir. ILO geniş tanımlı işsizliği emeğin eksik kullanımı (labour underutiliation) olarak adlandırmakta ve standart işsizlik oranları yanında ülkeler için alternatif/geniş tanımlı işsizlik oranlarını da hesaplamaktadır. ILO geniş tanımlı işsizlik kapsamında zamana bağlı eksik istihdam edilenleri (kısa zamanlı çalışanları, mevsimlik çalışanları), standart işsizleri ve potansiyel işgücünü (halen çalışmayıp iş bulursa çalışmak isteyenleri) dâhil etmektedir.
AB İstatistik Bürosu Eurostat da alternatif işsizlik oranlarına ilişkin düzenli veriler yayınlamaktadır. Eurostat kısmi zamanlı çalışanların eksik istihdamı, iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar ve iş arayıp hemen çalışmaya hazır olamayanlar başlıkları altında alternatif işsizlik hesaplamasına dâhil etmektedir.
İşgücüne katılım oranı düşmesine rağmen, işsizlik artmaya ve istihdam daralmaya devam ediyor. Dar tanımlı işsiz sayısı 327 bin kişi artarak 4 milyon 308 bine yükselirken, geniş tanımlı işsizlik 7 milyonda seyrediyor. İşgücü azalıyor, buna rağmen işsizlik artıyor, işsizler ümitsizleşmeye devam ediyor. Ümitsiz işsizlerin sayısında tırmanış dikkat çekici. Kasım 2018’de 522 bin olan ümitsiz işsizlerin sayısı Kasım 2019’da 715 bine yükseldi. Son 1 yılda ümitsiz işsizlerin oranı yüzde 37 arttı. İstihdamda daralma devam ediyor. Kasım 2018’de 28 milyon 314 bin olan mevsim etkisinden arındırılmış istihdam 145 bin kişi azalarak Kasım 2019’da 28 milyon 169 bine geriledi. Kasım 2018’de 3 milyon 981 bin olan mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı Kasım 2019’da 327 bin artarak 4 milyon 308 bin oldu. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 1 puan artarak yüzde 13,3’e yükseldi. Kasım 2018’de 28 milyon 314 bin olan mevsim etkisinden arındırılmamış̧ istihdam Kasım 2019’da 28 milyon 169 bine geriledi. Son 1 yılda 145 bin kişi istihdam dışında kaldı veya işini kaybetti. Geniş̧ tanımlı işsiz sayısı Kasım 2019’da 7 milyona ulaştı. Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 20 olarak hesaplandı. Kasım 2018’e göre geniş tanımlı işsiz sayısı 339 bin kişi arttı. Tarım dışı işsizlik yüzde 13,3 olarak hesaplandı. Tarım dışı işsizlik kadınlar arasında yüksek seyretmeye devam ediyor. Kasım 2019’da kentsel genç kadın işsizliği yüzde 36’ya yükseldi. Türkiye iddia edilenin aksine OECD ve AB 28 ülkeleri içinde en yüksek işsizliği yaşamaya devam ediyor. OECD ülkeleri arasında Türkiye en yüksek üçüncü işsizlik oranına sahip ülke olarak dikkat çekmektedir. Öte yandan AB 28 ülkelerinin işsizlik oranı yıllar itibariyle düşerken, Türkiye’nin işsizlik oranı bu ülkelerle karşılaştırıldığında 2012’den itibaren düzenli olarak yükselmektedir. AB 28 ülkeleriyle Türkiye’nin işsizlik oranlarının oranı da bu veriye paralel olarak yükselmektedir.
Genç işsizliği ve kentsel kadın işsizliği son 1 yılda en yüksek işsizlik türü olarak görülmeye devam ediyor. Kasım 2019’da da en fazla artış kentsel genç kadın işsizliğinde görüldü. Mevsim etkisinden arındırılmamış genç işsizliği 1 puan artarak yüzde 23,6’dan yüzde 24,5’e, mevsim etkisinden arındırılmamış kadın işsizliği 1,9 puan artarak 14,7’den yüzde 16,6’ya yükseldi. Kentsel genç kadın işsizliği yüzde 36’lara ulaşmış, kadın işsizliği kategorisinde en yüksek işsizlik seviyesini gördü. Kasım 2019’da da kentsel genç kadın işsizliği yine en yüksek işsizlik türü oldu.
