Birleşmiş Milletler, II. Dünya Savaşı henüz bitmeden Dumbarton Oaks’da (1944) toplanan “Washington Uluslararası Barış ve Güvenlik Örgütü Konferansı’nda” formüle edilmiş; 1945’te “San Francisco Konferansı” ile kurulmuştur.
Amaçları; barış ve güvenlik, milletler arasında dostça ilişkilerin geliştirilmesi, toplumsal ilerleme, daha iyi yaşam standartları ve insan haklarını, tesis etmek olarak tanımlanmıştır.
Savaş sonrasının Dünya’yı yönetme örgütlerinden biridir.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres'in bir açıklamasının tam metni, İZ Gazete’nin 31 Mart sayısında Türkçe yayınlandı. Genel Sekreterin sözlerinin, olan biteni anlamak açısından ip uçları taşıdığını düşünüyorum. Sözlerine sadık kalarak özetlemeye çalışacağım:
Koronavirüs salgını nedeniyle ortaya çıkan kriz; Birleşmiş Milletler tarihinde tüm ülkelerin acilen savaş ekonomisine geçmesini gerektiren bir ilk! Bu, 2008’deki finansal kriz gibi değil. Elbette finansal sistemlerin likiditesini korumak gerekiyor. Ama insanları ve işletmeleri desteklemek, insanların canlılığını sürdürmek elzem.
Salgının sosyoekonomik sonuçlarıyla başa çıkabilmek için, ülke ve dünya çapında, ekonomilerin çift haneli yüzdelerini kullanmalıyız. G20 ülkeleri başta, tüm ülkeler bir eylem planı hazırlamalı. Bu planda, test, takip ve hareket ile iletişim kısıtlamaları getiren karantina önlemleri olmalı. Test ve takip sürecinin daha az etkin olduğu yerlerde, daha fazla dışarı çıkma yasağı gerekecek.
Salgın önce gelişmiş ülkelerde bastırılmalı, sonra da gelişmekte olan ülkelerde de bastırılması için destek verilmeli. Bunun G20 seviyesinde koordineli bir şekilde yapılması gerekiyor. Sonra da tahminen 2,5 ila 3 trilyon dolar kullanarak aynısını gelişmekte olan ülkeler için yapmalıyız. IMF’nin zaten 1 milyar dolara kadar kredi verme imkânı var. Özel çekme haklarına ihtiyacımız var. Bir savaş ekonomisinde para basmalıyız.
Küresel çapta para basmak için, gelişmekte olan ülkelere özel çekme izni vermeli, tüm diğer uluslararası finans kurumlarını harekete geçirmeli, Gelişmekte olan ülkeler için, bu devasa kaynakları aktarabilme amacıyla merkez bankaları arasında swap işlemlerini artır malıyız. Bu sayede toplumların karşısındaki sorunlarla baş edebiliriz.
Dünya Sağlık Örgütü rehberliğinde acilen bir koordinasyon merkezi kurulmalı; IMF’nin, uluslararası finans kurumlarının, merkez bankalarının gerekli olanı yapabilmesi için işbirliği ve koordinasyona ihtiyaç var.
Savaş ekonomisinde, modern yöntemlerle para basmaya devam edersiniz. Ama aynı zamanda gelişmekte olan ülkelere desteği gösterecek şekilde para basmalıyız. Sadece gelişmiş ekonomilerin ayakta kalması için değil, tüm dünya için olmalı.
Ateşkes; Suriye’de, Yemen’de, Libya’daki özel temsilcilerimiz, silahların susturulması için çalışmalarını sürdürüyor. Ve silahlı grupların bazıları bu çağrıya olumlu yanıt verdi. Bazı bölgelerde Covid19 önlemleri için kooperasyon bile görmeye başladık. Sanıyorum ki tek bir savaşın gerekli olduğu yönünde uzlaşı artıyor. O da virüse karşı savaş.
Virüsü durdurmak için tüm ülkelerin, koordineli bir şekilde bir araya gelmesi, DSÖ rehberliğinde ortak, sert tedbirler alması; Kişilerin ve işletmelerin hayatta kalabilmesi için devasa fonların devreye girmesi gerekir. Virüse karşı bir savaş durumundayız. Bu nedenle savaş ekonomisi kullanmalıyız.
Son olarak bir kurtarma planı da hazırlamalıyız. Daha iyi, sürdürülebilir ve kapsayan bir ekonomi içinse geçmişteki ekonomik sistemi tekrar etmemize gerek yok. Çok şey geri dönüşü olmayan bir şekilde değişecek. Bu dramatik durumu kullanmalı ve sürdürülebilir, kapsayıcı bir ekonomiye sahip olabilmek için bu fırsatı değerlendirmeliyiz.
Metindeki vurgular bana yorum size ait!
