Günlerden pazar, Kasım ayındayız ama havada bahar sesi var, güneş gri bulutların arasından sevinç saçıyor, yine vapurun kıçında elimde çay bardağı ardımızdan uçuşan martılara bakınıyorum, ben yaşlarda yeşil paltolu bir hanım elindeki torbadan ekmek kırıntıları attıkça bir telaştır başlıyor, yaylıları inleyen senfoni gibi.
“Bugün pazar.
Bugün beni ilk defa güneşe çıkardılar.
Ve ben ömrümde ilk defa gökyüzünün
Bu kadar benden uzak
Bu kadar mavi
Bu kadar geniş olduğuna şaşarak
Kımıldamadan durdum.
Sonra saygıyla toprağa oturdum,
Dayadım sırtımı duvara.
Bu anda ne düşmek dalgalara,
Bu anda ne kavga, ne hürriyet, ne karım.
Toprak, güneş ve ben...
Bahtiyarım...”
Nâzım dokunuyor ellerime sonra Sait Faik hikâyeleri düşüyor aklıma ve Orhan Veli şiirleri.
“Bakakalırım giden geminin ardından
Atamam kendimi denize, dünya güzel.
Serde erkeklik var ağlayamam.”
Çayın son yudumunda, Sarayburnu açıklarındayken çığlık çoğaldı taştı üstümüze.
-Bir sigara içelim mi ağabey, buyur.
-Sağ ol şimdi söndürdüm.
-Burada yasak yazıyor.
-Yak, yasaklar delinmek içindir.
-Ben seyrettim seni ağabey, bunlarla baş etmek zor değil mi, hani sen dedin ya birleşmeden olmaz diye, kiminle birleşilecek ağabey, hiç birinin öyle bir meselesi yok. Bak biz üç aydır açta açıkta kaldık, nefesimiz kurudu, sahip çıkanımız yok.
-Ne iş yapıyorsun?
-İnşaat.
-Durdu değil mi tüm inşaat işleri.
-Durmaz mı ağabey, bıçak gibi kesildi. Hani siz dediniz ya yalan tükendi diye, o oldu işte. Tükendiler, hangi aklını yemiş biri bu fiyatlarla, demir alır, çimento alır da iş yapar? Fikirtepe de çalışıyordum ben, devlet adına bir tek yetkili gelip görmedi durumu.
İnsanlar mağdur ağabey, zorla evlerini ellerinden aldılar, başlarına yıktılar, şimdi hepsi açta açıkta. Bizler hiç bir hakları olmadan günlerce çalıştık, kaşla göz arası şirketler ortalardan toz oldular. Kime soracağız hakkımızı, hukukumuzu belli değil.
-Kaç işçinin durumu böyle?
-Sayı belirsiz ağabey. Tamam, Fikirtepe öldü ama yalnız orası mı, tüm İstanbul öldü, tüm Türkiye’deki inşaat işi öldü. Ben diyeyim yüz bin, sen de üç yüz bin işçi sahipsiz.
-Biten konutlar da satılmıyor. Bazı Arap zenginleri dışında ev alan yok. Ülke beton mezarlığına döndü.
Şimdi ‘faizler düşecek konut satışları artacak’ diye yeni masallar dinliyoruz.
Kızkulesi açıklarındayız bir yük gemisine yol verdik. Karşımızda Salacak. Vapur güvertesi gibidir salacak her geçene el sallarsın, martı kanatları, karabataklar, baharda mimozalar, adaların kokusu dans eder yamaçlarında.
“Ekmek, şarap sen ve ben birde sabahın dördü’ şu küçük koruluğun ardındaki begonvilden bahçeli bir evde yazıldı. Önünde dost sofrası vardı İhsan Yüce ağabeyin, ellerinde sabah güneşi.
-Bir sendikaya üye olmayı düşünmediniz mi çalışırken, anlayamadınız mı, bu devran böyle gitmeyecek, sonu yok bu işin diye.
-Bir liseli çocuk vardı vardı ağabey, öyle tüm iş aralarında gazete dergi okuyan, türküler çığıran, iki tane de üniversiteli, nasıl diyeyim ağabeyime öyle delikanlı çocuklar, sendikalı olalım diye tutturdular, toplantı yaptılar, hepimiz gittik, aradan bir gün bile geçmeden attılar çocukları işten. Anladık ki ihbar etmiş iki soysuz. Çıt çıkmadı kimseden. Zaten arada taşeron var, o ne derse o, ‘sözden çıkan işten çıkar’ kural olmuş.
Haydarpaşa sol yanımızda yaralı bir kuş gibi.Dört bir yanı iskele, çatısında martı çığlıkları.
-Adını bile sormadım, bağışla.
-Ali benim adım ağabey, Erzincanlıyım.
-Şu Haydarpaşa dillere destandır Ali, bu kentin, bu ülkenin nefesidir, sesidir, soluğudur, emeğidir, aşkıdır ve umudu.
Burası için yazılmış bir şiir var, uzunca bir şiir Memleketimden İnsan Manzaralı destanının ilk sözleri şu gördüğün merdivenlerde başlar, bilir misin?
-Yok ağabey.
-Nâzım Hikmet.
-Adını duymuşluğum var ama şiirini bilmem.
-Haydarpaşa garında
1941 baharında
saat on beş.
Merdivenlerin üstünde güneş
yorgunluk ve telâş
Bir adam
merdivenlerde duruyor
bir şeyler düşünerek.
Zayıf.
Korkak.
Burnu sivri ve uzun
yanaklarının üstü çopur.
Merdivenlerdeki adam
-Galip Usta-
tuhaf şeyler düşünmekle
meşhurdur:
"Kâat helvası yesem her gün" diye düşündü
5 yaşında.
"Mektebe gitsem" diye düşündü
10 yaşında.
"Babamın bıçakçı dükkânından
Akşam ezanından önce çıksam" diye düşündü
11 yaşında.
"Sarı iskarpinlerim olsa
kızlar bana baksalar" diye düşündü
15 yaşında.
"Babam neden kapattı dükkânını?"
Ve fabrika benzemiyor babamın dükkânına"
diye düşündü
16 yaşında.
"Gündeliğim artar mı?" diye düşündü
20 yaşında.
"Babam ellisinde öldü,
ben de böyle tez mi öleceğim?"
diye düşündü
21 yaşındayken.
"İşsiz kalırsam" diye düşündü
22 yaşında.
"İşsiz kalırsam" diye düşündü
23 yaşında.
"İşsiz kalırsam" diye düşündü
24 yaşında.
Ve zaman zaman işsiz kalarak
"İşsiz kalırsam" diye düşündü
50 yaşına kadar.
51 yaşında "İhtiyarladım" dedi,
"babamdan bir yıl fazla yaşadım."
Şimdi 52 yaşındadır.
İşsizdir.
Şimdi merdivenlerde durup
kaptırmış kafasını
düşüncelerin en tuhafına:
"Kaç yaşında öleceğim?
Ölürken üzerimde yorganım olacak mı?"
diye düşünüyor.
Burnu sivri ve uzun.
Yanaklarının üstü çopur.
Denizde balık kokusuyla
Döşemelerde tahtakurularıyla gelir
Haydarpaşa garında bahar
Sepetler ve heybeler
merdivenlerden inip
merdivenlerden çıkıp
merdivenlerde duruyorlar.
-Vay be ağabey. Ağlattın beni. Memleketimin yarısından çoğu Galip usta, mesela ben bir Galip ustayım.
Sarıştık. Vapur Kadıköy iskelesine yanaşıyor.
-Yalnız sen değil Ali kardeş, şu halatı çeken denizci, şu iskele başında bekleyen telaşlı arkadaş, şu gökyüzünün griliğine bakan amca, ben, eyleme çıkan işçi kardeşlerimiz, haklarını sesleyen köylüler, hepimiz birer Galip ustayız.
Günlerden pazar, Kasım ayındayız ama havada bahar sesi var, güneş gri bulutların arasından sevinç saçıyor.