2 Nisan Dünya Otizm Farkındalık Günü'dür.
Otizm, bireylerin sosyal etkileşim, iletişim ve davranışlarında farklılıklar gösterdiği bir nörogelişimsel durumdur.
Otizmin kesin nedeni henüz tam olarak bilinememekle birlikte düşünülen genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunun rol oynadığıdır.
Otizmin nedenleriyle ilgili bazı önemli etkenler ise, genetik ve çevresel etkenler ile beyin gelişimidir.
Çevresel etkenlerin otizme neden oluşunu, tek ve çift yumurta ikizlerinin incelenmesiyle anlıyoruz.
Tek yumurta ikizlerinde otizm görülme oranı %50-77 arasında değişebilmektedir. Bu, genetik faktörlerin güçlü bir etkisi olduğu anlamına gelmektedir.
Çift Yumurta İkizlerinde ise otizm görülme oranı ise %31-36 arasındadır. Bu da genetik benzerliklerin daha az olmasından kaynaklanır.
Aynı genetik yapıya sahip olsalar bile, çevresel faktörler ve bireysel deneyimler nedeniyle ikizlerden biri otizmli olabilirken diğeri olmayabilir.
Bu durum, otizmin yalnızca genetik bir durum olmadığını, çevresel etkilerin de önemli bir rol oynadığını kanıtlar.
Ekolojik ve çevresel sorunlara bir de bu açıdan bakmak zorundayız.
Otizmli bireyler, birçok alanda olağanüstü başarılara imza atmışlardır ve bu başarılar, farklı bakış açıları ile dünyamızı zenginleştirir. İşte bilim, sanat ve matematik gibi alanlarda öne çıkan bazı otizmli bireyler:
Ekolojik ve çevresel konularda: Greta Thunberg: Çevre aktivisti Greta Thunberg, otizmi “süper gücü” olarak tanımlar ve bu nöro çeşitlilik sayesinde küresel çevre sorunlarına etkili bir şekilde dikkat çeker.
Yaratıcılık ve Sanat: Michelangelo: Rönesans döneminin dev sanatçılarından biri olan Michelangelo, derin odaklanma ve yaratıcı düşünme özellikleriyle otizm spektrumunda olabileceği düşünülen tarihi figürlerden biridir.
Tim Burton: Ünlü film yönetmeni ve yazar Tim Burton, kendine özgü hayal dünyasını yansıtan çalışmalarıyla otizm spektrumundaki bireylerin yaratıcılığına bir örnek teşkil eder.
Anthony Hopkins: Akademi ödüllü aktör Anthony Hopkins, otizm spektrumunda olduğunu açıklamış ve kendisini anlamada otizmin farkındalık yaratıcı bir rol oynadığını paylaşmıştır. Onun sanatsal yeteneği ve hassasiyeti, performanslarına derinlik katmıştır.
Satoshi Tajiri: Pokémon’un yaratıcısı olan Satoshi Tajiri, otizm spektrumunda olduğu bilinen modern bir dâhidir. Çocukluk hobisi olan böcek koleksiyonculuğunu, dünya çapında sevilen Pokémon serisine dönüştürmüştür.
Stephen Wiltshire: “İnsan Kamera” olarak bilinen Wiltshire, inanılmaz detaylarla büyük şehirlerin manzaralarını hafızasından çizebilmesiyle ünlüdür.
Donna Williams: Yazar, müzisyen ve sanatçı olan Williams, otizm hakkındaki deneyimlerini paylaşarak milyonlarca kişiye ilham vermiştir.
Bilim, Matematik ve Mühendislik: Temple Grandin: Hayvan bilimi alanında dünya çapında tanınmış bir otoritedir. Özellikle hayvancılık endüstrisindeki yenilikçi tasarımlarıyla bilinir.
Henry Cavendish: 18. yüzyılda yaşayan İngiliz bilim insanı Henry Cavendish, yerçekimi ve gazlar üzerindeki çalışmalarıyla modern bilime önemli katkılarda bulunmuştur.
Daniel Tammet: Sayıların ve dillerin mucizevi şekilde işlendiği zihniyle tanınır. Tammet, “Born on a Blue Day” kitabında kendi otizm ve üstün yetenek deneyimlerini anlatmıştır. Kendisi aynı zamanda birkaç haftada yeni bir dili öğrenebilme yeteneği ile hayranlık uyandırmıştır.
Paul Erdos: Matematiğe olan tutkusuyla bilinen ünlü matematikçi Paul Erdos, otizme özgü detaycılığı ve problem çözme kabiliyetiyle alanında efsaneleşmiştir.
Barbara McClintock: Genetik bilimine yön veren öncü bilim insanı Barbara McClintock, çalışmalarında otizme atfedilen özgün düşünme biçiminin etkili olduğu düşünülmektedir.
James Durbin: Modern astronomide çığır açan çalışmalar yapan Durbin, otizmin dikkat ve detaycılık gibi özelliklerini bilimsel kariyerinde avantaja çevirmiştir.
Hugo Gernsback: Otizm spektrumunda olduğu düşünülen Gernsback, bilimkurgu türünün öncüsü olarak tanınır ve yaratıcı fikirleriyle modern teknolojilere ilham kaynağı olmuştur.
Müzik: Glenn Gould: Olağanüstü bir piyanist ve besteci olan Gould, sıra dışı yorumlama yetenekleriyle klasik müziğe yeni bir boyut kazandırmıştır.
Derek Paravicini: Doğuştan görme engelli olan bu müzikal dahi, piyanoda inanılmaz bir kulak yeteneğiyle tanınır ve otizm spektrumunda olduğu bilinir.
Spor: Clay Marzo: Profesyonel sörfçü olan Clay Marzo, otizm spektrumunda yer alır ve su üzerindeki inanılmaz yetenekleriyle tanınır. Dalgalarla adeta bir bütün olduğu söylenir.
Bu bireyler, farklılıkların ne kadar büyük bir zenginlik olduğunu gösteriyor.
Otizmin kesin bir tedavisi bulunmamaktadır, çünkü otizm bir hastalık değil, nörogelişimsel bir farklılıktır. Ancak, otizmli bireylerin yaşam kalitesini artırmak ve sosyal, iletişimsel ve davranışsal becerilerini geliştirmek için çeşitli terapi ve destek yöntemleri kullanılmaktadır.
Peki biz onları anlamak için neler yapıyoruz? Acaba sorumluluklarımızı yerine getirebiliyor muyuz? Farkında mıyız?
Ne dersiniz?
