Karantina sonrasında seçeceğimiz iki yol var. İlki hali hazırda yürüdüğümüz yol, ikincisi ise yeni bir yol. Hangi yolu seçeceğimize karar vermeden önce geçmişe bakmakta fayda var; AIDS, SARS gibi salgınların ortaya çıkma nedeni Kovid-19’dan farklı değildi. İnsan evladının kibir ile sıvanmış zihni sinir işleri; kurut sulakalanı, parçala ormanı, ye yarasayı, sık nehrin boğazını…
Doğa ve insan arasındaki arızalı ilişkinin sonuçlarını ilk kez yaşamıyoruz. Buna rağmen son yüz yılda ortaya çıkan salgın hastalıklar, bir takım dersler çıkartılmasını sağlasaydı eğer bugün ülke gündemi bambaşka olurdu. Dolayısıyla “bundan sonra doğa daha çok korunacak” söylemleri, şu halimizle bana toz pembe görünüyor.
Salgın hastalıkların tek nedeni; insanların yabani hayvanlarla kurduğu ilişkiler değil. Ormanların parçalanması ve iklim değişikliği de salgın hastalıkların ortaya çıkma nedenlerinden.
Biz evde otururken iklim ve iklimle birlikte ekosistemler değişmeye devam ediyor. Kızıldeniz’den daha önce adını bile duymadığımız türler gelip denizlerimize yerleşiyor. Deniz suyu sıcaklığı ısındığı için ortaya çıkan bir bakteri nedeniyle Akdeniz’in dev midyesi olarak bilinen pinalar (Pinna nobilis) ölmeye devam ediyor.
Yine biz evde otururken Muğla’nın kızılçam ormanları kesildi, İstanbul’a nefes veren ve 1. derece doğal sit alanı olan Validebağ Korusu imara açıldı, Korunan Alanlar Yönetmeliği değişti… Bu kararlar alınırken masada doğa bilimcilerin varmış gibi durmuyor.
Kovid-19 sonrasında yarasa ya da karıncayiyen yemek gibi bir alışkanlığımız olmadığı için hiç sorumluluk almadan eski hayatımıza devam edebiliriz. Ya da artık parçalar yerine bütünü görmeye başlayabiliriz… Bütünü görmenin bir değil bir kaç kaç aşısı var. İkisi şöyle; eğitim, doğa koruma, enerji gibi tüm devlet politikalarının farklı disiplerden uzmanların görüşlerini alarak oluşturmak. Ve görünenden çok görünmeyenin peşine düşmek.
***
Ormanlar, yerleşim yerleri arasında bariyer görevi görerek salgın hastalık bulaşma riskini azaltıyor. Doğa Koruma Merkezi, bu konunun detaylarını ve ormanların neden önemli olduğunu Orman ve Biyolojik Çeşitlilik kitabı ile geçtiğimiz günlerde paylaştı. Kitabın dijital halini www.dkm.org.tr adresinden incelemenizi öneririm.
