Günümüzün sorunu unutkanlık üzerine sizlere yazmak istiyorum bu hafta ki yazımı… Eskiden belli bir yaştan sonra unutkanlık başlardı. Hatta derlerdi ki ; “ sanırım artık yaşlandım, her şeyi unutur oldum “ peki şimdi genç yaşlı fark etmeden herkes unutur oldu, unutur olduk…
Geçtiğimiz hafta TV programıma konuk olan değerli uzmanımız Aile Terapisti Psikolog Osman Erşat Atak ile bu konuyu konuştuk.Neden unutuyoruz? Unutmak nedir, çözümleri nelerdir. Gelişen teknolojinin bizlere avantajları yanı sıra birde dezavantajları var. Artık hiçbir bilgiyi ezberlemiyoruz. Bizim için ezberleyen bize hatırlatan akıllı telefonlarımız, tablet ve bilgisayarlarımız var…Hiç kimsenin telefon numarasını ezbere bilmiyoruz, en yakınlarımızın bile. Telefonumuza bir şey olsa ailemizi aramak bile zor, neden çünkü telefon numarası hafızamızda yok. Doğum günlerini artık hafızamızda tutmuyoruz, telefonda hatırlatıcı bizim için o işi yapıyor. Ne kadar güzel hem kafamız yorulmuyor hem de bize zaman kazandırıyor… Özel günleri de yazdık telefonlara ne gerek var ki aklımızda tutmaya telefon var ya gelişen teknolojiyi kullanıyoruz diyoruz…Teknoloji bizim işimizi kolaylaştırırken bir yandan da dijital bellek ve hafıza sorunu yaratıyor…
Az önce yukarıda bahsettiğim nedenler beynin bilgi saklama ve hatırlatma kapasitesinin zamanla azalmasına neden oluyor…Bir diğer önemli durum dikkat dağınıklığı yaratması, akıllı telefonlara anlık gelen bildiriler ve sürekli gelen mesajlar odaklanmayı zorlaştırıyor. Beyin, kısa süreli dikkatle işlenen bilgileri uzun süreli hafızaya aktarmakta zorlanır, bu da unutkanlığı arttırır… Peki ne yaparsak unutkanlığı önleyebiliriz? Teknolojiyi kullanırken dijital detoks yapmanın çok fayda sağlayacağını söylüyor uzmanlar. Teknolojiyi belirli saatler kullanmak hatırlamayı sağlamak için tekrar egzersizleri yapmak belki yazarak not almak. Uyku saatlerine dikkat etmek uyurken dijitalden uzak kalmak sağlık açısından da bize katkı sağlayacaktır…
Hatırlar mısınız eskiden telefon numaralarını not almak için küçük telefon defterlerimiz vardı. Alfabeye göre telefon numaralarını yazardık. Deftere yazdığımız zaman ve telefon edeceğimiz zaman sürekli numarayı yazarak çevirdiğimiz için kolayca ezberler bir süre sonra numaralara bakmazdık…Nasıl güzel bir hafıza egzersizi yapıyor muşuz? Oldukça emek harcayarak yakınlarımızı arıyormuşuz…Hep anlatır yazarım yazılarımda teknolojinin gelişmesi evet güzel ama dezavantajları da çok…
Başka bir açıdan daha size bir pencere açmak isterim. Peki unutmak isteyip unutamadığımız olaylar kişiler ve bazı durumlar… Yaşadığımız kötü olayları unutmak isteriz ama unutamayız bunun nedeni beyin korku, öfke, üzüntü gibi olayları daha önemli görür ve saklama eğilimlidir… Beyin duygusal olayları hafızaya işler ve derin bir şekilde kazır. Fizyolojik olarak baktığımızda travmatik olaylar, beynin stres tepkisini tetikler ve kortizol gibi stres hormonlarının salgılanmasına neden olur. Bu hormonlar, hipokampus yani hafıza merkezi üzerinde etkili olup anının güçlenmesine ve tekrar tekrar hatırlanmasına yol açabilir… Biraz eskiye dönüp teknolojiden biraz uzak kalıp unutkanlığa karşı koyabiliriz… Ama unutmak istediğimiz travmatik olayları unutabilmek için henüz bir yol bulunamadı…
Güzel günlerde görüşmek üzere…
