İzmir’den ve Türkiye’den çok uzaklarda, Malezya’da 9 Mayıs 2018 gecesi saat 21.00 civarında Seçim Komisyonunun seçim sonuçlarını bildirmeyi durdurması muhalefet ittifakında büyük bir şok etkisi yarattı. Halbuki, o saate kadar açıklanan sonuçlar muhalefetin 60 yıllık bir geçmişi olan iktidar karşısında büyük bir başarı kazanmak üzere olduğunu gösteriyordu.

Oy verme işlemi saat 17.00’de bitmiş, sandıklar kapanmış, kısa bir süre sonra da Seçim Komisyonu sonuçları duyurmaya başlamıştı. İlk sonuçlar, İngiltere’den bağımsızlığın kazanıldığı 1957 yılından beri ülkede iktidarda olan Birleşmiş Malezyalılar Ulusal Örgütü Partisi’nin başını çektiği koalisyon ile Umut İttifakı olarak adlandırılan muhalefet ittifakı arasında başa baş bir mücadele olduğunu gösteriyordu. Ama saatler ilerledikçe iktidardaki koalisyonun önemli oy kayıpları ile karşı karşıya olduğu ve muhalefetin büyük bir oy patlaması yaşadığı ortaya çıktı.

Malezya Seçim Komisyonu Başkanı seçim bölgelerinden yeterli verilerin toplanamaması nedeniyle resmî sonuçların açıklanması için zamana ihtiyaç duyduklarını bildirdi. Diğer yandan Malezya İletişim ve Medya Komisyonu oy sayımlarının takip edildiği web sitelerine erişim yasağı getirdi. Komisyon, yasağın gerekçesi olarak seçim sonuçlarının açıklanmasının ulusal güvenliği, kamu düzeni, asayiş ve ekonomik istikrarı olumsuz etkileyebilmesi olarak açıkladı. Bu esnada, plakasız araçların sahte oyları sayım merkezlerine taşıdığı iddiaları ortaya atıldı.  Bu araçların önleri kesilmeye çalışıldı ve kargaşa ortamı oluştu. Sokaklardaki gösterici sayısının artması üzerine bir açıklama yapan polis teşkilatı, seçmenlere sağ duyu çağrısı yaparak provokatif hareketlerden kaçınmaları uyarısında bulundu. Polis güçleri, başkentte güvenlik önlemlerini artırırken birçok caddeyi trafiğe kapattı. Bunun üzerine muhalefet yanlıları sokaklardan çekildi. Sabah 03.00’de bir basın toplantısı yapan ittifak koalisyonu lideri Mahathir Mohammed intikam peşinde olmadıklarını, sadece hukuk düzenini yeniden tesis etmeyi amaçladıklarını açıkladı.

Seçim komisyonu gece yarısından sonra sonuçları yavaş da olsa açıklamaya devam etti. Sabaha karşı 5.00’de seçim sonuçları kesinleşti. Hükümet bir süre sessiz kaldı. Bazı çevreler bir sıkı yönetim ilanı hazırlığı yapıldığından endişe ettiler ama bu gerçekleşmedi. Seçimin ertesi günü saat 11.00’de mevcut hükümet sonuçları kabul ettiğini açıkladı. Muhalefet ittifakı 222 sandalyeli parlamentoda 121 koltuk elde ederek hükümet kurma yetkisini aldı.  

Muhalefet liderine hapis cezası ve siyasi faaliyet yasağı

Malezya’da muhalefet ittifakının yaşadığı sorunlar sadece 2018 seçimleri gecesinde yaşanan tuhaflıklardan ibaret değildi. Muhalefet seçim gününe kadar da iktidar tarafından yapılan yoğun baskılara maruz kaldı. Uzun süreli iktidarın halk desteğini kaybetmeye başladığına dair ilk işaretler 2008 ve 2013 yılı genel seçimlerinde görülmüştü. Söz konusu seçimlerde muhalefet sandıktan beklenmedik bir şekilde güçlenerek çıkmıştı. Bu gelişmeye karşın iktidar muhalefet üzerindeki baskılarını yoğunlaştırmıştı.

Malezya'da iktidardaki koalisyona rakip olabilecek en önemli isimlerden görülen muhalefet lideri Enver İbrahim’e 2015 yılında eş cinsel ilişkide bulunduğu suçlaması ile 5 yıl hapis cezası verildi ve 5 yıl süreyle siyasi faaliyet yasağı konuldu. Aslında, 2012 yılında Yüksek Mahkeme delil yetersizliği nedeniyle İbrahim hakkında açılan davayı düşürmüştü. Bunun üzerine hükümet yeniden temyize giderek beraat kararının geri çevrilmesini sağlamıştı. Muhalefet lideri yaptığı açıklamalarda masum olduğunu, bunların kendisinin siyasi hayatını sona erdirmeyi amaçlayan siyasi komplolar ve yalanlar olduğunu ileri sürmüştü. İbrahim, mahkemede kendisine ceza veren yargıçlara hukuki bağımsızlığın katledilmesine suç ortağı olduklarını söylemişti.

Yine muhalefetin en az Enver İbrahim kadar güçlü bir diğer lideri olan Mahathir hakkında ise 2018 seçimlerine bir hafta kala yalan haber yaydığı nedeni ile soruşturma açılmıştı. Mahathir, söz konusu seçimler için adaylık başvurusu yapmak üzere Langkawi şehrine uçmak amacıyla tuttuğu uçağın son anda arızalanmasını sabotaj olarak değerlendirip, hükümeti sorumlu tutması nedeniyle yalan haber yaydığı gerekçesiyle suçlanmıştı.     

 Seçim kanunda değişiklik ve yalan haber yasası

Hükümet, 2018 seçimlerinden kısa bir süre önce seçim bölgelerini değiştiren bir yasayı parlamentodan geçirmişti. Bu durum yine muhalefet tarafından iktidarın seçim sonuçlarını kendi lehine çevirmeye yönelik bir hareket olarak değerlendirilerek yoğun şekilde eleştirilmişti.

Seçimden hemen önce çıkarılan bir diğer yasa da yalan haberlere ceza öngörmekteydi. Bu yasanın da muhalefeti susturmaya yönelik bir düzenleme olduğu eleştirisi getirilmişti. Söz konusu yasa yalan, sahte ve uydurma haberden suçlu bulunanlara 6 yıl hapis ve 128 bin dolar para cezası uygulanmasını öngörmekteydi. Yasanın ilk uygulandığı kişilerden biri yukarıda da belirtildiği gibi muhalefet liderlerinden Dr. Mahathir olmuştu.

2018 seçimlerine gidilirken ortaya çıkan bir başka sorun da aynı adrese mükerrer olarak kayıtlı 500 bin, adresi belirlenemeyen 2 milyon seçmenin varlığının tespit edilmesiydi. Bir diğer sorun da vefat etmiş seçmenlerin seçmen listelerine yeniden kaydedilmiş olmasıydı. Hatta bunların arasında 1897 doğumlu bir kişinin bulunması büyük şaşkınlık yaratmıştı.

Malezya’da muhalefet bütün bu sorunların üstesinden gelerek 2018 ve 2022 seçimlerini önde tamamladı ve hükümet kurma yetkisini elde etti. Uçağının sabote edildiğini ileri sürdüğü için yalan haber yayma suçlaması ile mahkemeye verilen Mahathir 2018 seçimlerinden sonra, “eşcinsel ilişki” suçlaması ile hakkında dava açılan ve hapis cezası verilen Enver İbrahim ise 2022 seçimlerinden sonra Malezya başbakanı oldular. Malezya’da son yıllarda yaşanan politik gelişmeler ilginç ve incelemeye değer olaylarla dolu.

Aslında, belki de fazla uzağa gitmeye gerek yok. Türkiye de ders çıkarılması gereken pek çok vakanın yaşandığı zengin bir politik geçmişe sahip. Hem iktidarın hem de muhalefetin Türkiye ve dünyadaki örnekleri incelemelerinde, iyi anlamalarında ve sonuçlar çıkarmalarında büyük yarar var.